|  Regëschter (rəj-, lok.: rəʒ-) M.: 1) a. «Register, amtliches Verzeichnis» — am R. stoen — engem de R. opschloen (Sündenregister); b. «alphabetisches Verzeichnis, Index»; c. «Blattzeichen in einem Meßbuch, in einem Brevier» (Ga); 2) «Orgelregister» — d'Uergel huet eng Dose Regëschteren — übtr.: all Regëschteren zéien — Zussetz.: Daf-, Doude-, Gemenge-, Haapt-, Sënne-, Zivilregëschter.
Régie (wie frz.) F.: 1) «Regie-Verwaltung» — déi Aarbecht gët nëmmen a R. verginn; 2) «Spielleitung, Regie» — wien huet (féiert) hei (d') R.? — dazu: Régisseur (wie frz., Ton: 2 oder 3) M.: «Spielleiter» (Theater, Film).
Regiestonnen Pl. F.: «Regiestunden» — cf. Régie sub 1).
Régime (wie frz.) M.: 1) a. «Regierung (Methoden u. Zeit), Herrschaftsform» — ënner dem R. Eyschen — am Ancien R. (Ordnung, Regierungsform vor der französischen Revolution); b. «Herrschaft» — d'Fra féiert e strenge R.; 2) «Lebensweise, Diät» — R. halen — en as um R. — e muss R. halen.
Regiment N. — s. Rëgement.
Regina, Régine (wie frz., Ton: 1) weiblicher Vorname: «Regina» — erscheint auch als: Jhinn, Reejhi, Rejinnchen, Rejännchen, Rejhänn, Reesch, s. auch Reine, Rän.
regléieren trans. Verb.: 1) a. «regeln, ordnen» — mir mussen déi Saach emol eng Kéier r. — as alles regléiert? (ist alles bezahlt?); b. d'Meedchen as nach nët regléiert (geregelt — cf. Regel I sub 2); 2) «regulieren» — eng Auer, d'Heizung r.
Regléieruewen M.: «Dauerbrenner».
Reglement (rə- — Pl. Reglementer) N.: «Reglement» — nom R. as et esou an nët anescht — mir mussen äis un eis Reglementer halen — hie päift op all Reglementer (setzt sich über alle Vorschriften hinweg) — as dat hei R.? (Vorschrift) — Zussetz.: Autos-, Bau(te)-, Déngscht-, Gemenge-, Schoulreglement.
Regret (wie frz., Ton: 1 — Pl. Regreën) M.: «Bedauern, Reue» — du brauchs keng Regreën ze hun.
regrettéieren (rə-) trans. Verb.: «bedauern, bereuen» — ech r. nëmmen eppes, datt ech em keng op d'Maul ka schloen.
Regulator (rə- — Ton: 3 oder 4), Regulatör M.: «Regulator».
reguléieren trans. Verb.: «regulieren» — eng Baach r.
Rëgull F. — s. Ragull, Gargull.
Réi (regional: Ri) N.: 1) «Reh» — sou fléck, flénk wéi e R. — e leeft, spréngt wéi e R. — e jongt R. — et geet op d'R. (Rehjagd); 2) «Rehgericht» — mir hun haut R.
Réi- -a N.: 1) «Rehauge»; 2) (meist Pl. -aën) «große braune Augen»; -bock M.: «Rehbock» — auch kurz: Bock (s. d. sub 1); -bounen Pl. F.: «Rehkot» — dafür auch: -këttel(en); -brot M.: «Rehbraten»; [Bd. 4, S. 32] -gääss, -geess F.: 1) «weibliches Reh» — fléck wéi eng R.; 2) «schlankes Mädchen»; -gigot M.: «Rehkeule» — cf. -brot; -kapp M.: «Rehkopf» (als Jagdtrophäe); -kallef N.: «Kitz»; -kitz N.: «Kitz»; -lieder N.: «Rehleder»; -pad M.: «Rehwechsel»; -posten Pl. M.: «Rehposten» — dafür auch: Chevrotine; -réck M.: «Rehrücken»; -wiessel M.: «Rehwechsel».
réi (regional: ri) I Adj.: «roh, in natürlichem Zustand, unverarbeitet» — eng r. Gromper — e réit Ä — r. Ham, Mëllech — e réie Biffdeck — réie Wäin (unreifer Wein) — d'Fleesch as nach hallef r. (nur halb gar) — ech hätt dat (scil.: Meedchen) léiwer r., wéi dech gebroden (s. broden) — beim Kartenspiel: fir wat geet et? Antwort: fir eng r. Gromper — d' Wonn as nach r. (die Wunde ist noch blutig, nicht vernarbt) — Echt.: d' Wonn as ä Wolper an ä rit Fleesch — de ganze Réck wor ee réit Fleesch (der ganze Rücken war mit blutenden Wunden bedeckt) — an d'réit Fleesch schneiden — eng r. Haut (unverarbeitetes Fell) — wann een op engem Päerd séngem réie Réck reit (ohne Sattel), kritt ee gär de Koppaasch (s. d.) — eng r. Mauer (eine Mauer ohne Mörtel, auch ohne Bewurf, Verputz — cf. Mauer) — de réie Buedem — e réit Briet (ungehobeltes Brett) — eng r. Séit (Abflußgraben mit Steinen ohne Mörtel).
réi II (regional: ri) Adj./Adv.: 1) «rauh, naß und kalt» — et as zevill r. fir dës Zäit; 2) «heiser» — ech sin esou r. an der Strass, am Hals; 3) «empfindlich» — ech hun de Mo esou r., ech hat eppes giess wat nët gutt wor — et as mer nach ze r. (am Mo) fir elo Wäin de drénken (der Magen verträgt so früh am Morgen noch keinen Wein); 4) «gefühlsroh» — dat as e réie Kärel — cf. rau.
Réi- / réi- -bau M.: «Rohbau»; -faul Adj.: «rohfaul» (von Trauben) — Ggs. edelfaul; -failnes, -failzecht F.: «Rohfäule» (beim Obst, bes. Trauben); -fleck M.: «die nicht ausgebrochene Pocke, Hautfleck» (Wb.06); -lieder (Echt.: Rileder) M.: «gefühlloser Mensch»; -liedereg Adj.: «gefühllos»; | |