Luxemburger Wörterbuch

Réierer M.: «Rührlöffel, Rührgabel» — Zussetz.: Gebäässréierer — cf. Réier II.

Reif F.: «Mundharmonika» — (Kinderspr.) — cf. Mondspill.

Reifelholz N.: «Glättholz der Sattler» — cf. Lekholz.

Reifstän, -steen M.: «Reibstein» — s. Birestän.

Réigras N.: 1) «wolliges Honiggras» (Holcus lanatus); 2) «gelber Ackerklee» (Trifolium campestre).

réijoulen, réiolen trans. Verb.: «rigolen» — cf. rigollen.

Réikléi M.: «Kleeart» (Wb.06) — cf. Dréischkléi.

Reil (lok.: Rëll) F.: 1) a. «Leiste, Sprosse aus Holz oder Eisen» — d'Reile vun enger Raf (Raufe), engem Gelänner, enger Leder — en huet duurch d'Reile vun de Rollueden erausgekuckt; b. (lok.) — s. Konterlat; c. «Stange von etwa 5 cm Dicke» (diente als Schiebestange am Einlaßtor der Viehpferchen) — cf. Staang; 3) «Schlagbaum» (Wb.06); 4) a. «(gekreuzter) Gitterstab aus Holz oder Eisen» — eppes tëscht de Reilen erduurch erareechen — eise Reile virun der Fënster heeschen Trueljen (s. d.); b. «Kreuzholz» (z. B. der Egge); c. «Teiggitter» — eng Taart mat Reilen (Torte, Belag Äpfel, Birnen, Zwetschenmus mit kreuzweise gelegten schmalen Teigstreifen); d. «Riegel Schokolade» — cf. Rëpp sub 2)b.; 5) (Weberei) Echt.: mi groaf Leinent wi den Aschlag voa Kotténg — dafür auch: Reilich (C); 6) (bes. Pl. — lok.: Lux.-Stadt): «Schiene» — den Zuch spréngt vun de Reilen — et as e Riedche vun de Reile gesprongen (bei der Spielzeugeisenbahn).

Reil II F.: «Fußbiege» — cf. Rei III.

Reiland, Räilend, Räiland ON.: «Reuland» — Dorf der Gemeinde Heffingen, Kanton Mersch — 270 — dazu: Reilanter-Millen: «Reuland-Mühle» — Burrig-Reiland ON.: «Burg-Reuland» — Kanton St. Vith, Provinz Lüttich, Belgien.

reilen trans. Verb.: 1) «mit Sprossen versehen» (C) — Echt.: en Raf r.; 2) «riegeln» (Wb.06).

Reilendir F.: «Lattentür» — dafür auch: Gueder (s. d. sub 1).

Reiler ON.: «Reuler» — Dorf der Gemeinde Clerf, Kanton Clerf — 56.

reiles, reilens, relles, rëlles Adj./Adv.: «abspenstig, abwendig» — ee r. maachen (bes. bei beabsichtigter Heirat) — wie soll dee Jong da r. gemaacht hun? — r. gin.

Reim, Räim M. (Wb.06: F.): «Reim» — a Reimen a Strofen.

Réim I F.: «Ruder» (Wb.06).

Réim II M. — phV. zu: Rimm (s. d.).

Réimech ON.: «Remich» — Ort, Gemeinde und Kanton Remich — 530 — (die Einwohner heißen: Réimecher, lok. Mosel: Réimejher) — Spottbez.: déi Réimecher Korrefmécher, Gäässebeschléier, Spottvigel — zur Kennzeichnung der malerischen Lage: R., där gët et wéineg — Nicht-Remicher (Winzer) sagen: watt wëlsche hun, den Herrgott war vu R. (die Gegend ist vom Wetter begünstigt) — Réimecher Blumm (lok. Mosel: Trichterlilie — s. Jonggesell sub 2).

reimen (Westen: rämen) intr. Verb.: «reimen» — Raa.: dat reimt ewéi Aasch op Fridderech (s. d.), wéi Kou op Suedel, Kiirmes op Koschter (gar nicht) — hie ka r. ouni ze keimen; 2) refl.: «sich zusammenfügen, -passen» — a wéi reimt dat sech? (wie erklärt sich das?) — hien huet sech dat alles esou (zesumme-)gereimt — Abl.: Gereims N., Reimerei F. — dat as nëmme G.

Réimer M.: «Römer» — zer Zäit vun de R. (zur Römerzeit) — spöttisch, wegwerfend: d'R. hun dat och nët kannt, gewousst — dat wor ewell esou bei de R. (den ale R.) — dazu: Réimerin F.

Réimer- -kapp M.: «römische Münze» — cf. Hädekapp; -pad M., -strooss F., -wee M.: «Römerpfad, -straße, -weg» — cf. Kiem; -räich N.: «Römerreich»; -villa F.: «Römervilla»; -zäit F.: «Römerzeit» — dat Geschir stammt aus der R.

réimesch Adj.: «römisch» — r. Mënzen (cf. Hädekapp) — e réimeschen [Bd. 4, S. 36] Hutt — e réimesche Koll (Kragen der katholischen Geistlichen) — réimescht Recht — eng r. Wo (Waage) — réimeschen Zalot (Salat) — de réimeschen Adler bei Duelem — r. Mosaïken — r.-katoulesch.

Réimerschen, Rämerschen, Remerschen, Rëmerschen (alle Ton: 1, gelegtl. Ton: 2) ON.: «Remerschen» — Gemeinde Remerschen, Kanton Remich — 545.

reimiddeg — s. sub Rei I.

Réimo(c)kel M. — s. sub Réi-/réi-.

Reine (wie frz.), Rän weiblicher Vorname: «Regina» — cf. Regina.

Reinar(d) männlicher Vorname: «Reinhard» — cf. Renert sub 1).

Reis I M. — s. Räis I.