LWB Luxemburger Wörterbuch
 
ruffen, roufen bis Rummschong (Bd. 4, Sp. 70a bis 71b)
 
ruffen, roufen trans./intr. Verb.: (Konjug.: Ind. Präs.: du riffs, hie rifft, du réifs, hä réift, Ind. Prät. (Nösl.): ruff, Westösl.: rouf; Konj. Prät. (Nösl.): réif, riff — Part. Prät.: geruff, gerouf(en)) 1) a. «rufen» — Ra.: wéi een an de Bësch rifft, sou schaalt et erëm — et muss een nët hoppla r., dees et wir een iwwer de Gruef — ruff méi haart, soss héiert en dech nët — de Guckuck rifft aus dem Bësch — en huet ëm Hëllef geruff — du kënns mer wéi geruff — ruff däi Papp fir z'iessen! — et kann een dech honnertmol r., du héiers eemol nët — hien huet mir vu färe geruff (von weitem gerufen, gegrüßt) — den Dokter, den Här (Geistlichen) r. (goen, loossen, schécken) — een er(h)eem (nach Hause) r. — hien as bei den Dokter geruff gin (zum Kontrollarzt) — abweisend: wann ech dech brauch, da r. ech dech; b. «wecken» — ruff mech ëm sechs Auer — cf. opruffen; c. «nennen» — mat wat fir engem Numm r. se dech? 2) «auffragen» (Schulspr.) — hie gouf (un d'Tafel) geruff — en as mat enger zwee (Bewertung zwei) geruff gin — et sin der e puer geruff gin; 3) «einladen» — een op d'Kiirmes d'Hochzäit, de Kanddaf, d'Begänknes r. — d'Kiirmes rifft sech vum selwen (man muß nicht eigens zur Kirmes eingeladen werden) — ech sin nët geruff (gin) — cf. ongeruff; 4) «bei der Versteigerung, Auktion ausrufen» — bei der Stä rifft de(n Aus-)Riffer — et sin elo honnert Mill geruff — et gët nach dräimol geruff an dann zougeschloen — Abl.: Geruffs, Geriffs N., Rufferei F. — in mehr oder wenigen festen Zussetz.: aus-, era-, eranner-, erbäi-, erëm-, eriwwer-, erof-, erop-, no-, of-, op-, u-, ver-, zesumme-, zou-, zréckruffen.
 
Ruff- -numm M.: «Rufname, Vorname»; -posten M.: «Rufposten» (Eisenbahnspr.).
 
Rouge (wie frz., nur Subst.) M.: «Rouge» — R. opleën — hire R. as ofgaang — cf. rout sub 1)a.
 
Ruin I M.: «Ruin, Verderben» — dat Framënsch war säi R.
 
Ruin II F.: «Ruine» — d'Ruine vum ale Schlass.
 
ruinéieren, ruj(h)ënéieren (lok.: runjenéieren) trans./intr. Verb.: «ruinieren» — en aarmen Däiwel as geschwë (huerteg) ruinéiert — hien huet séng Gesondheet selwer ruinéiert — hie ruinéiert sech selwer — de Bouf hat säi Spillgezei huurteg ruinéiert — Ra.: zweemol verbrannt an eemol ruinéiert, dann as een e gemaachte Mann.
 
Ruks F., ruksens. Rouz, rouzen.
 
Roulage (wie frz., Ton: 1 und 2), Rulaasch M.: 1) «Frachtdienst»; 2) «Drahtwalzwerk» — e schafft am R.
 
Rulänner (lok.: Rilänner) M.: «Ruländer» (Trauben- und Weinsorte) — frz. pinot gris.
 
ruléierenintr. Verb.: 1) «sich herumtreiben» — cf. rullen sub 5 und 6); 2) «rollen» (vom Geld mit dem Begriff des Überflusses) — d'Geld ruléiert (das Geld ist völlig) — de Commerce ruléiert.
 
Roulement (wie frz., Ton: 1) M.: 1) «Trommelwirbel»; 2) «Wechseldienst» — ech sin elo am R. — hien as ëmmer am R. dran (immer in der Arbeit) — mir mussen e R. aféieren, fir datt ëmmer een do as — hien huet de R. an der Koloni (Ferienkolonie).
 
Rulett (Ton: 1) F.: 1) «Rollrädchen» — dat geet ewéi op Ruletten (wie geschmiert); 2) «Rädeleisen, Rollrädchen des Schusters, Buchbinders» (mit dem man eine Rinne oder eine Verzierung um die Sohle oder um den Absatz drückt — Pletschette, Schusterspr. S. 50); 3) «Bandmaß von 10 oder 20 Metern»; 4) «Roulett» (Spiel).
 
Rouleur M.: «Hengst, der von Stall zu Stall geführt wird» — cf. Hengscht.
 
Rull (Dim. Rëllchen, Pl. Rëllercher) F.: 1) a. «Rolle» — cf. Rullo — eng R. Pabeier, Zwir, Jhicktubak — eng R. an d'Hor maachen (gerollte Locke); b. «Teigrolle»; 2) a. «(lang)andauernde Zecherei» — dafür auch: Rullecht — en as an (op) der R., en hält eng R.; b. — en as op der R. (er ist immer unterwegs und vernachlässigt seine Arbeit) — wat as dat eng al R. (von einer Frau, einem Mädchen, Kind, gesagt die [das] sich viel herumtreibt) [Bd. 4, S. 71]dazu das M.: Rullert; 3) «Eisenbahn» (lok.) — cf. Roll, Schläich.
 
Rullad (Ton: 1 oder 2) F.: «Roulade, Rollfleisch» — Zussetz.: Kallefs-, Rëndsrullad.
 
Rullchen M. — s. Praumekuch.
 
rullen trans./intr. Verb.: 1) a. «rollen» — e Faass, e Rad r. (rollend vorwärtsschieben) — den Däg an der Hand, um Dësch r. — d'Tréine sin em laanscht d'Bake gerullt — en as esou déck a fett, du kënns e r. — et rullt een de Wäin op der Zong fir en ze schmaachen — wann d'Geld rullt, da geet d'Geschäft (cf. ruléieren sub 2) — Aufforderung: looss et r.! rull de Wak! (los!) — lo rullt et! (jetzt geht die Arbeit gut vonstatten); b. «fahren» — lo rulle mer (jetzt geht die Fahrt los) — substantiv.: duurch hie koum d'Saach un d'R. — lo hu mer d'Saach um R.; 2) «kegeln» — loosse mer eng r. (goen); 3) «auf der Eisbahn gleiten» — cf. rollen, schläichen sub 2); 4) (lok.) «sieden, aufwallen» — d'Waasser rullt — cf. walen; 5) «zechen» — cf. Rull sub 2)a.; 6) «umherbummeln» — dat Framënsch rullt ëmmer uechter d'Stad — hatt rullt (mat de Maansleit); 7) «rollen» — d'Kanarievullen r. beim Sangen — hie rullt den «r»; 8) (lok.: Arlon) «düpieren»; 9) refl.: «sich kugeln» — si hun sech gerullt vu Laachen — dat do as fir sech ze r.! — lok. Echt.: nou rull dech nët! (soll man sich denn nicht totlachen!) — cf. brullen III — Zussetz.: of-, op-, zesummerullen.
 
Rullerad N.: «Rollrad» (Wb.06).
 
Rullert M.: 1) «Frachtfuhrmann» (lok. Westen); 2)s. Rull sub 2)b. — dem Gréit säin (scil.: Mann) as kee R.
 
Rulles M. — s. Drulles sub 3 (Drehwelle) — cf. Kniewel sub 4).
 
Rullgen ON.: «Rullingen» — Dorf der Gemeinde und des Kantons Wiltz — 90.
 
Rullo, Rouleau (wie frz., Ton: 1) M. und F.: 1) «Rolle» — Geld a Rulloë maachen — e R. Pabeier — spaßh. dat spillt kee R. — cf. Rull sub 1)a.; 2) «Tapetenrolle» — mir brauchen zéng Rulloë fir d'ganzt Zëmmer ze tapëzéieren — e R. Tapisserei.
 
Rulott F.: «Rulotte».
 
Rumm I (Luxemburg-Stadtund SWesten: Ruem — Echt.: Roam, Nösl.: Ram, Westösl.: Room — Dim. Rimmchen, Nösl.: Räämchen) F.: 1) «Rahmen, Einfassung» — huel eng schmuel R. fir dat Bild — d'Lä (Schiefertafel) huet eng hëlze R. — ech maachen nach Rimmercher fir an d'Beiekëschten (Wabenrahmen) — Abl.: Geri(i)ms N.; 2) «Lederrahmen zwischen Sohle und Oberschuh».
 
Rumm II Stellenbezeichnung in Luxemburg-Stadt, veraltet: Ruem; mit Art. gebr.: a. «Rham-plateau»; b. «Altersheim und Waisenanstalt auf der Rham» — drohend: du kënns nach op d'R.! — du endegs nach op der R.! — deen as nach gutt fir op d'R. — si hun d'Kanner op d'R. gedon — d'Kanner, d'Pättere, d'Giedle vun der R.
 
Rumm III † — s. Ram II.
 
Rumm IV M.: «Rhum» — dafür auch: Romm.
 
Rumm- -bierg, -plateau Stellenbezeichnung M.: «Rhamberg» — cf. Rumm II; -plaz Stellenbezeichnung (z. B. in Esch a. d. Sauer, Fels) F.: «Platz, wo (früher) die Wolle, das Garn, der Stoff auf Rahmen getrocknet wurde» (Rahmenplatz); -see F.: «Rahmensäge»; -schank F.: «Spitzknochen zum Festdrücken des Rahmens an die Sohle» (Schusterspr.); -schong M.: «Rahmenschuh» (Wb. 06).

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut