Luxemburger Wörterbuch

schrëftlech, -lich Adj./Adv.: «schriftlich» — e schrëftlechen Examen — dat hätt ech gär sch. — looss der et sch. gin — mir mussen dat sch. maachen — drohend: dat gin ech der sch., kriss de sch. — spaßh., iron.: dat gin ech der sch. op eng Salztut, op engem zrassene Paangech — substantiv. Schrëftlecht N.: «schriftliche Prüfung» — dat Sch. as e Méindeg — cf. mëndlech.

schréi (lok. Echt.: schri) Adj./Adv.: «schräg» — hal d'Schossel nët esou sch. — e schréien Daach — si wunne sch. vis-à-vis — dafür auch: schlei, schif, réisch.

schreiden intr. Verb.: «schreiten» (Engelmann) — cf. schrécken.

schréien trans. Verb.: «abschrägen» — den Talli muss nach geschréit gin — Zussetz.: ofschréien.

Schréimooss F.: «Schrägemaß» (bewegliches Winkelmaß).

Schréider, Schroder, Schroter † M.: «Schröter» — cf. schroden I.

Schréider- † -bam M.: «Balken zum Schroten» (der Fässer in den Kellern) — cf. Stéch sub 3)b.; -band, -borscht (auch: Schroder-) F.: «Zunft der Weinschröter»; -ketten F.: «Schröterkette»; -lach (auch: Schrot-) N.: «Schrotloch, Vertiefung in der Hausmauer, über dem Kellereingang, zum Stützen des Schrotbalkens» — cf. Stéchlach; -määschter M.: «Meister der Schröterzunft»; -säl N.: «Tau, das zum Schroten der Weinfässer dient» (Eigentum der Schröterzunft).

Schréiel M.: «Schlägel» — dafür auch: Schléiel.

Schreif F.: «Schreibgerät» (Feder, Bleistift — spaßh. u. Ammenspr.) — wou as méng Sch.? — huet keen eng Sch.?

Schreif- -dësch M.: «Schreibtisch»; -fanger M.: «Zeigefinger» — cf. Fanger; -feler M.: «Schreibfehler»; -maschin F.: «Schreibmaschine» — kanns du Sch.? (auf der Sch. schreiben?) — 't as op (mat) der Sch. geschriwwen; -maschinnepabeier M.: «Maschinenschreibpapier»; -pabeier M.: «Schreibpapier»; -pult N.: «Schreibpult».

schréilech Adj.: «hässlich» (Wb.06).

schréimeg, schréimsseg (Nösl.: schrimmig) — cf. geschrimmech(t), geschréimt.

schréimen, schréimssen, schrummen (Nösl.: schrimmen) trans. Verb.: «ritzen» — ween huet deen neie Miwwel da scho geschréim(s)t? — den Auto as geschrummt. [Bd. 4, S. 185]

Schréim(s) (Pl. Schréim(ss)en, Untersauer, Vianden: Schrumm, Nösl.: Schrimm) F.: 1) «feine Rille, Kratzer, Schramme» — eng Sch. am Lack vum Auto — dréck nët esou op de Griffel, du méchs d'Lä (Schiefertafel) voll(er) Schréimssen! — Nösl.: zéich der déng Schrimm, wu s de wëlls aafsägen; 2) «Strich» (meist mit Kreide auf der Schiefertafel beim Kegel-, auch Kartenspiel, zum Markieren von Verlust oder Gewinn) — mir hun nach keng Schréims op der Lä — maach néng Schréimen! — cf. Schrom, Strapp, Schréips, Strumm II.

Schréip(s) (lok.: Schriips, Nösl.: Schrips) F.: «Schramme, Ritze» — maach keng esou Schréip(s)en mam Griffel op d'Lä (Schiefertafel) — et gouf nëmme Schréip(s)en um Auto, op der Hand — en hat jhust e puer Schréip(s)en am Gesiicht, soss wor em näischt geschitt.

schréip(s)eg Adj.: «geritzt, geschrammt».

schréip(s)en (phV. s. Schréip[s]) trans./intr. Verb.: 1) «ritzen, schrammen»; 2) «kratzen, knirschen» — — schréips nët esou mat der Kräid, et geet engem duurch Muerg a Schank!

schreiwen (Arlon und Redingen: schräwen — Konjug., Nösl. Ind. Prät.: ich schruff, Gutland: schrouf; Konj. Prät. Nösl.: schriff, Gutland: schréif; Part. Prät. [allgemein]: geschri[w]- wen, Arlon, West.: geschrif, geschriff; Imper.: schreif, Kanton Redingen: schräf) trans./intr. Verb.: 1) a. «schreiben» — ech muss nach e Bréif sch. — ech hun nach e Bréif ze sch. — schreif nët drënner, driwwer (unter, über die Zeile) — e schreift wéi en Dokter (unleserlich), wéi eng Sau, e Schwäin — schreif nët esou kropeleg! — hie schreift schéin, gutt, schlecht — e schreift ewéi gedréckt (wie gedruckt), ewéi mat engem Biesemsräis (sehr schlecht) — d'Kanner sch. ewell mam Bläistëft, mat der Fieder, mat dem Käil a mat der Spëtzt (Feder) — fréier gouf mat der Gänsefieder geschriwwen — op der Maschin, Schreifmaschin sch. — de Bläistëft, d'Fieder schreift nët — wéi schreift een dat Wuert richteg? — dee Wiirt huet mam Greef (mat der Forschett) (op-) geschriwwen, d'Rechnung mam Biesem geschriwwen (zu hohe Rechnung) — den Numm steet op der Dir geschriwwen — ech hun ewell op bessere Pabeier geschriwwen (habe schon besseren Umgang gehabt) — schreif der dat hannert d'Oueren, op d'Stir! (merke dir das wohl!) — déi Suen do, déi kanns d'an d'Haascht sch., du kriss se ni — e schreift mat der Nues op den Arem (reibt die Nase an den Ärmeln ab) — geschrif(f) as geschrif(f), son se zu Arel — schreif déngen Elteren! (beim Spiel: du bist verloren) — wat sch. är Kanner? — si sch. sech all Dag (Briefe) — spaßh.: wa mer äis nët méi solle gesinn, da sch. mer äis (beim Abschiednehmen) — staunend: a wou solle mer dat dann hi schreiwen? — den Dokter huet e krank (gesond) geschriwwen — wou steet dat geschriwwen? (ist das Vorschrift?) — de Monni huet geschriwwen (sein Testament geschrieben) — as eppes geschriwwen? (ist ein Testament vorhanden, besteht eine schriftliche Abmachung?) — hien huet mer et ze gutt geschriwwen (gutgeschrieben) — Noute (Noten) sch.; b. (Stil) — e schreift gutt — e ka sch. wéi en Affekot — e riet gutt, ma e schreift nach besser (auch iron. von hohen Rechnungen gesagt); c. «schriftstellerisch tätig sein» — e schreift — deen do, dee schreift an d'Zeitungen; — wien huet dat Buch geschriwwen (verfaßt)?; 2) «im Todeskampf (mit den Beinen, den Flügeln) zucken» — cf. plécken, räsen, plënneren sub 2)a.; 3) refl.: «sich nennen, heißen» (standesamtlicher Name) — si sch. sech Müller an d'Haus heescht a Schneidesch — wéi schreift Dir Iech? — en heescht (mit Vornamen) Jhang, e schreift sech Schroeder — cf. hääschen, nennen — Abl.: Geschreifs, Geschrifs N. — cf. Schreiwes — Zussetz.: a-, aus-, ëm-, ënner-, fort-, iwwer-, of-, op-, u-, ver-, zouschreiwen.

Schreiwer M.: 1) (allgemein) «Schreiber, Büroangestellter» (auch abfällig) — hien as (éischte, zwete) Sch. bei engem Notär, op der Gemeng — wegwerfend: 't as esou e klenge Schreiwer(chen) (ein untergeordneter Angestellter, auch: ein schwächlicher Mann); 2) «der Studierte» (im Ggs. zum Ungebildeten) — Zussetz.: Déckesus-, Dräisus-, Fort-, Geriichts-, Gemenge-, Notäers-, Ofschreiwer(t).

Schreiwerloun M.: «Schreiberlohn».

Schreiwereien Pl. F.: 1) «Schreibarbeiten»; 2) «Korrespondenz, Buchführung» — engem d'Sch. maachen, besuergen — wat gët dat e sëlleche Sch.! — cf. Geschreifs.

Schreiwes N.: «(meist amtliches) Schreiben, Akt, Ausweis, Bescheinigung» — e krut e Sch. (Bescheid) vun der Gemeng, dem Geriicht, vum Notär [Bd. 4, S. 186] — den Dokter huet him e Sch. matgin (Attest, Bescheinigung) — e Sch. areechen (ein Gesuch einreichen) — Sch. gëlt (nur das Geschriebene bindet) — huet Dir e Sch.?

Schréng M. — s. Schräin.

Schrénger M. — s. Schräiner.

Schrëtt M. — s. Schrack.

Schrimps, Schrips F. — s. Schréip(s).