SchwanzSchwanz-SchwanzdigelSchwanzdraufSchwanzennSchwanzgeldSchwanzguertSchwanzkiwwelSchwanzkléiSchwanzmäsSchwanzstéckSchwappschwapp-abSchwaremSchwääch, SchweechSchwäächerdallSchwääss, SchweessSchwääss-Schweess-SchwäässblatSchweessblatSchwäässdrëpsSchweessdrëpsSchwäässduchSchweessduchSchwäässféiwerSchweessféiwerSchwäässliederSchweessliederSchwäässkimmerchenSchwäässkummerSchweesskimmerchenSchweesskummerSchwäässlächerSchweesslächerSchwäässnaassSchweessnaassSchwäässmëttelSchweessmëttelSchwäässtéiSchweesstéiSchwääss, SchweessSchwääss-Schweess-SchwäässapparatSchweessapparatSchwäässstaangSchweessstaangSchwäässtablettSchweesstablettschwäässeg, schweesseg, -igschwäässen, schweessenSchwäässenGeschwäässschwäässen, schweessenSchwäässen, Schweessenschwächenschwächlech, -lichSchwächlechkät, -keet, SchwächerlechkätSchwächtSchwäerlek, -lichschwäermen, schwäremenSchwäertSchwäert-SchwäertblatSchwäertliljenSchwäerzSchwäerzelchenSchwäerz--bier, -ber, -bërenSchwäerzpelSchwäerzbiischtSchwäerzdëppchenSchwäerzschnouerschwäerz(e)lechschwäerzenSchwäin, SchwéngSchwäi(n)- / schwäi(n)-Schwäibatti-baltesSchwäibeidelschwäibéisschwäiboufSchwäindäiwelschwäinhiirtschwäinhiirtSchwäinhondSchwäinigelSchwäikandSchwäikäferSchwéngskäferSchwäikärelSchwäikeeltschwäirosenSchwäischnidderSchwéngsschnidderSchwäistallSchwéngstallschwäintinnchenschwäivueder | Schwanz (Pl. Schwänz, Dim. Schwänz(el)chen — lok. Echt.: Pl. Schwënz, Dim. Schwënzchen) M.: 1) «Schwanz» (Tier) — den Uessen op d'Schwänz klappen (sie antreiben) — den Hénger op de Sch. klappen, datt se leë sollen — bei deem Wieder wiisst enger aler Geess de Sch. (von wüchsigem Wetter gesagt) — d'Kéi hiewen d'Schwänz (s. bëselen) — wann ee vum Däiwel schwätzt, as de Sch. nët méi wäit ewech — du domme Sch.! (Dummkopf) — wann s de bis do bas, da kënns d' och iwwer de Sch. (schaffst du es ganz) — hien zitt de Sch. bäi (er macht sich dünne) — wéi ech en op d'Plaz gesat hun, du huet en de Sch. bäigezunn — d'Grompren hun ewell laang Schwänz (lange Keime) — gëlle Schwänz hun (selten und teuer sein) — d'Spargelen hun elo (dës Zäit) gëlle Schwänz — lok.: Vigel ouni Schwänz (Rouladen) — cf. Apel, Däiwel A sub 1)b., Gääss sub 1), Gromper, Hond, Kaz sub 1), Käerz sub 1), Kou, Päerd, Rousekranz, Salz, Rupp, Wupp; 2) «Penis» — trivial: en huet (sech) de Sch. verbrannt; 3) «Zopf»; 4) «Ende, Schluß» — de Sch. vun der Prëssëssioun, vun engem Donnerwieder — e koum ganz un de Sch. vun der Klass — dat huet kee Kapp a kee Sch.; 5) — in negativen Wendungen: «gar nichts» — en huet kee Sch. dervu verstan — ech hun emol kee Sch. (Fësch, Wëld) gesi, geschweins gefaang (geschoss) — hie mécht sech kee Sch. midd — e schafft kee Sch. — et as kee Sch. méi dervun do — Zussetz.: Far(e)-, Fuusse-, Kaze-, Kou-, Lamer-, Lapp-, Päerds-, Rupp-, Schlapp-, Stupp-, Top-, Wuurzelschwanz.
Schwanz- -digel (lok.) M.: «Tiegel mit Handgriff»; -drauf F.: «letzte Traube am Bügling» (Winzerspr.); -enn N.: «Schwanzende»; -geld N.: «Trinkgeld, beim Viehhandel für die Dienstboten, bei Versteigerungen für den Ausrufer» — cf. Schlësselgeld; -guert M.: «Schwanzriemen» (Pferdegeschirr); -kiwwel M.: 1) «(Holz-)Kübel mit geradem Stiel zum Schöpfen» (im Kelterhaus); 2) «Schimpfwort» — dafür auch: Schwanzkoater (C); -kléi M.: «Inkarnatklee» — cf. Noutkléi; -mäs F.: «Schwanzmeise» (Aegithalos caudatus) — dafür auch: Kréichen, Strëtz, Langschwänzchen, Schnéimäs; -stéck N.: «Schwanzstück vom Schlachtvieh».
Schwapp M. — s. Schapp II.
schwapp-ab Interjekt. — op ämol wor et sch. (fertig — C).
Schwarem (Pl. Schwärem — lok. Vianden, Wiltz: Schwoarem, lok.: Schwalem — C) M.: 1) «Bienenschwarm» — e Sch. fänken, andon — e jonge, e klenge Sch. — Imkerspruch: vill Fudder an dichteg warem, dat bréngt den éischte Sch. — spöttisch: de Sch. hidden (die Niederkunft der Frau abwarten) — cf. de Bei hidden; 2) «Menge» — e Sch. Kanner — cf. Schwadrull, Trapp.
Schwääch, Schweech ON.: «Schweich» — Dorf der Gemeinde Beckerich, Kanton Redingen — 304 — dazu: Schwäächerdall M.: «Schweichertal».
Schwääss, Schweess I (lok., z. B. Vianden: Schwäässt) M.: 1) a. «Schweiß» — hien huet säi Sch. nach nët geroch (noch keine Anstrengung gemacht) — dee ka säi Sch. nët richen (er ist träge) — en huet Kulangen am Gesiicht vu Sch. (schwitzt sehr stark) — de Sch. leeft em d'Baken eran, an der Aaschfur zesummen — en as naass vu Sch. — an engem Sch. sin (mit Schweiß bedeckt sein) — am Sch. sin (a. schwitzen; b. viele Arbeit haben; c. betrunken sein) — mäi léiwe Jong, do kënns d' an de Sch., dat dreift dech an de Sch. — de kale Sch. as mer ausgaang (vor Angst, Aufregung, Sorge) — ech koum nët aus dem Sch. — dat kascht saure Sch. (viele Anstrengungen) — spöttisch: dat as deiere Sch. (wenn jem. träge ist); b. «Feuchtigkeit» (z. B. Heu, Getreide, Huf des Pferdes); 2) «Blut des Wildes, Schweiß» (Jägerspr.) — Zussetz.: Doud-, Kantuenjeesschwääss. [Bd. 4, S. 196]
Schwääss-/Schweess- -blat N.: «Schweißblatt an Kleidern»; -drëps F.: «Schweißtropfen» (meist: Drëps Sch.) — eng Sch. (Drëps Schwääss) huet déi aner geschloen; -duch N.: «Schweißtuch» (im Hut); -féiwer N.: «Schweißfieber» — auch: schweesse Féiwer (C); -lieder N.: «Schweißleder» (im Hut); -kimmerchen, -kummer F.: (iron.) «Folterkammer»; in der Schülerspr.: «Examensraum», auch: «Raum, wo man nachsitzen muß»; -lächer Pl. N.: 1) «Poren» (Wb.06) — do gin engem d'Sch. op (bei großer Hitze, schwerer Arbeit); 2) «Schweißlöcher» (in Kleidern, z. B. Regenmantel, Hut); -naass (doppeltonig) Adj.: «schweißnaß»; -mëttel N.: «schweißtreibendes Mittel»; -téi M.: «schweißtreibender Tee»;
Schwääss, Schweess II (lok.: Schwäässt) F.: «Schweiße, Schweißnaht» — d'Sch. huet nët gehal(en) — 't as an der Sch. duurchgefuer.
Schwääss-/Schweess- -apparat M.: «Schweißapparat»; -staang F.: «Schweißstab»; -tablett F.: «beim Schweißen gebrauchte Tablette».
schwäässeg, schweesseg, -ig Adj.: «schweißig, verschwitzt» — en huet sch. Féiss, Hänn — sch. Wäsch.
schwäässen, schweessen I (lok. Vianden auch: schwäässten) intr. Verb.: 1) a. «schwitzen» — e schwäässt wéi e Geck, eng Sängerin (Zus.: am Beichtstull, déi Nuetsschicht huet), e Bier, e Rand, datt eng Drëps déi aner schléit, d'Waasser him am Réck (an der Aaschfur) zesummeleeft — e schweesst sech dout — e schwäässt vun Angscht, vun Deierlechkeet — e schweesst nëmme beim Iessen — e schweesst, wann e Brach ësst (er schwitzt schnell) — en huet sech ageluegt fir ze sch. — ech hun eppes ageholl fir ze sch. — en huet sech gesond geschweesst — e schweesst ënner der Nues — kräisch roueg, dat brauchs de nët (eraus) ze sch. — dee schweesst säint och nët tëschent (ënner) de Rëpper eraus (sexuell) — d'Hait (Häute) sin an de(n ale) Gierwereien openägetässelt gin, fir ze sch.; da sin d'Hor ofgaang (cf. Schwëtz) — substantiv.: Schwäässen N. — wann s de bis un (an) d'Sch. kënns, da geet et erëm — adjektivisch — s. Schwäässeféiwer — Abl.: Geschwääss N. — dat as e Geschwääss ouni Enn; b. «Feuchtigkeit durchlassen, ansetzen» — d'Faass schweesst — d'Maueren an neien Haiser sch. — wann d'Mauere, d'Réier, d'Steng am Gank sch., da gët et Reen — de Speck, d'Zoossiss schweesst — d'Hä schwäässt (bei ungenügender Dürre) — cf. ulafen; 2) «bluten, schweißen» (Jägerspr.) — eng Wonn schwäässt — Zussetz.: eraus-, verschwäässen.
schwäässen, schweessen II trans. Verb.: «schweißen» — et kann nach laang nët all Schmadd gutt sch. — elektresch, autogenesch sch. — substantiv.: Schwäässen, Schweessen N. — d'Sch. as eng Konscht, seet de Schmadd — Zussetz.: punkt-, u-, zesummeschwäässen.
schwächen trans. Verb.: «schwächen» — en as duurch d'Kränkt ganz geschwächt — in der Ra.: dat wir däin Adel (och) nët geschwächt (das wäre nicht unter deiner Würde) — lok.: en as geschwächt (betrunken).
schwächlech, -lich Adj.: «schwächlich» — cf. daierlech. | |