Luxemburger Wörterbuch

seën II (Nösl.: säjen, Untersauer: säen) — Konjug., Ind. Präs.: du sees, hie seet; Nösl.: du säächs (zε·çs), hä säächt (zε·çt), Ind. Prät. und Konj. Prät.: ich säächt (zε·çt); Echt.: Ind. Präs.: dou seechs (ze·çs) trans./intr. Verb.: 1) «sägen» — Nösl.: mer säächten a mer säächten an et juff dach keent Stéck — Holz s. (dafür auch: Holz schneiden); übtr.: 2) «schnarchen» — e seet — lauschter, en as am Gaang e Knuet ze s.! — cf. ronken, schnaarchen; 3) «andauernd bitten, belästigen» — hatt huet u mer geseet bis ech jo gesot hun — en huet mech domat geseet — Echt.: ich hoa geseecht a geseecht — Zussetz.: a-, duurch-, ëm-, ewech-, ofseën — Abl.: Gesees N.

Seër M.: «Säger» (Vogelfamilie) — klenge S. (Zwergsäger, Mergus albellus) — grousse Seër (Gänsesäger, Mergus merganser — dafür auch: Goldint) — Mëttelseër (Mittelsäger, Mergus serrator).

Seërei, Säerei (Mosel: Seëri) F.: «Sägerei» — dafür auch: Seemillen, Schneidmillen, Scierie.

Seert † (lok.: Hoscheid — C) F.: «Beschädigung an Bäumen» — bei esou Seerte weess een nët wou se hierkommen.

Seejhegatter (lok.) M.: «Sägegatter».

Seemchen I M.: 1) — Dim. von Som; 2) «kleiner Rest» (meist von Geld gesagt) — de S. as fir dech, sot d'Mamm — 't bleift nach e S.

Seemchen II — s. Séimchen.

Seemillen M. — s. Seërei.

Seenwaasser N.: «Weihwasser» (Wb.06 — eigtl.: Segenswaasser) — cf. Wäiwaasser.

Seess M. — s. Sääss, Siess.

Sefa Var. zum weiblichen Vornamen «Josephine» — cf. Jhous.

Sëffchen M. — Dim. zu Soff, Sëffer (s. d.).

Sëffecht F.: 1) «Säuferei»; 2) «Quantum Getränk».

sëffeg, -ig Adj.: «süffig» — e sëffegt Kräitchen — e sëffege Wäin.

Sëffer M.: «Säufer» — dazu: Sëffesch F. — Zussetz.: Bluttsëffer — cf. Soff I sub 2).

Sëffernues F.: «Säufernase».

Sëfferei F.: «Sauferei, Trinkgelage» — cf. Gesëff(s).

Sëfferin(n)es — «Name des hl. Severinus» — im Wortspiel: den hellege S. huet all Dag eng Hatt Wäi gedronk, an dach as e séileg gesprach gin.

sëfferen intr. Verb.: «leck sein, rinnen» — cf. säfferen, säweren, säpelen.

Seffi Weiblicher Vorname: «Seraphine und Josephine» — cf. Serafin, Jhous.

Segd (zekt, zεkt) — nord- und westöslinger Form für: Seid (s. d.).

Segel (/ze:jəl) M. und N.: «Segel».

Segel- -duch N.: «Segeltuch»; -duch(s)schlapp F.: «Pantoffel aus Segeltuch»; -duch(s)schong M.: «Schuh aus Segeltuch»; -schëff N.: «Segelschiff».

segelen, seeglen (ze:jələn, ze:jlən) intr. Verb.: 1) «segeln»; 2) «lässig daherkommen» — hei op eemol koum hien och nach (dohier) gesegelt (ugesegelt).

Segen, Sägen (lok.: Seën) M.: 1) a. «Segen, kirchliche Segnung» — den Här Bëschof huet (hinnen) de S. gin — de Primiziant huet den éischte S. gin — éier déi jong Leit (Brautleute) an d'Kiirch goungen, huet d'Mamm an de Papp hinnen de S. gin; b. «Sakramentsegen» — bei Prozessionen wird an den Ruhealtären de S. gin — en as virum S. fortgaang (er verließ die Kirche vor Schluß der Messe) — hautdësdaags as (gët) kee S. (Sakramentsegen) méi no der Houmass — op Plaze pénkt d'Klack beim S. an an der haalwer Mass; übtr.: c. lo hoan [Bd. 4, S. 207] ich mäi S. fir haut (Rüge — ich wurde gescholten — cf. Britt sub 3) — ech gin der mäi S. (ich bin damit einverstanden) — ech hu mäi S. (cf. Kont sub 5) — deen huet säi S. (ist betrunken — cf. Kont sub 5) — abweisend: mäi S. hues de, maach wéi s de wëlls (ich bin damit einverstanden, tu was du willst) — dat Klengt huet der Mamm de S. op de Schouss gemaacht (wenn das Kleinkind der Mutter den Rock näßt — cf. Drénkgeld) — ech hun de ganze S. an d'Gesiicht kritt (die ganze Bescherung) — in der Ra.: an den ale S. (schlofe) goen (ins ungemachte Bett), da brauch een nët ze bieden; 2) «Segens-, Abendandacht» — den Owend as S. — d'Leit kommen aus dem S. — 't as Rousekranz den Owend a kee S. — cf. Andacht sub 2); 3) «Glück, Gedeihen» — et as e S. fir d'ganzt Haus — dat do bréngt hinne kee S. — et as e (bore) S., datt et Reen gët — dorop läit kee S. — Ausruf: Gott gief säi S.!

Segens- -duch N.: «Velum, Segentuch»; -mass F.: «Segensmesse» (Wb.06).

séi, séif, sief, säif, sëf Imperativ zu sin (sein) — s. d.

Séi I M.: «See» — de ganzen Dall stoung ënner Waasser, 't wor eppes wéi e grousse S. — Zussetz.: Stauséi.

Séi- / séi- -adler M.: «Seeadler» (Haliaeëtus albicilla); -af M.: «Seeaffe» (Schimpfwort) — du roude S.! -draach M.: «Seedrache» (Schimpfwort) — cf. sub Draach; -fank M.: «Tiefgang des Schiffes, des Nachens»;