Luxemburger Wörterbuch

vir sin — deen Éischten as vir (wer zuerst kommt, mahlt zuerst) — mir sin e puer Käle vir (haben einige Kegel Vorsprung) — hien as vir an der Klass, an der Course; virdru sin — ech wëllt mir wären erëm virdrun (könnten es ungeschehen machen, noch einmal von vorne beginnen) — wär ech nees virdrun! — d'Leit sin elo (gutt) virdrun (cf. eraus sin); vu sech sin — hien as vu sech (ohnmächtig) — e war wéi vu sech (von Sinnen); vun enee(n) sin — de Motor as vun eneen (auseinandergenommen, -gebrochen) — si si vun eneen (leben getrennt, sind geschieden); zou sin — d'Dir as zou (geschlossen) — lo as et awer zou! (jetzt langt es aber!) — d'Wise sin zou (für den freien Weidegang geschlossen) — d'Wéngerte sin zou (das Betreten der Weinberge ist zur Zeit der Traubenreife, auch für den Besitzer, verboten).

Synagog (zinA/go:x, -/gox, auch: s-, ts-) F.: «Synagoge» — 't mengt een 't wir een an enger S. (bei viel Krach) — cf. Juddekirech.

Syndikat (si-, tsi-, auch wie frz.: Syndicat) M.: «Syndikat, Genossenscheft, Gewerkschaft».

Syndikatsmänner (si-) Pl. M.: «Vorstandsmitglieder einer landwirtschaftlichen Genossenschaft, bes. für Flurwege».

Syndikatswee (si-) M.: «Genossenschaftsweg».

Sinn — Pl. von Sonn(Sohn — s. d.) — dafür meist die Pluralform von Jong, Fils (s. d.).

Sinnef (lok. Var.: Sinef, Sinft, Nösl.: Siännef) M.: 1) «Ackersenf» (Sinapis arvensis); 2) «Hederich» (Raphanus raphanistrum) — schwaarzen (Brassica nigra) a wäisse S. — Zussetz.: Hongersinnef — cf. Häd(e)- rouf. [Bd. 4, S. 223]

Sinneftblummeseemchen Pl. M.: «Unkrautsamen, Abfall beim Reinigen des Getreides».

Sinneftkär M. — in der (lok.) Ra.: säi S. bäigeen (C) — cf. Pefferkär.

Sinner † (lok. Vianden: Siener) M.: «Mitglied des parochialen Kirchenrates» (auch als Familienname) — meist in der Zussetz.: Kiirchesinner.

Sinnerstull M.: «Bank der Kirchenratsmitglieder».

Sins (lok.) F.: «Sense» — s. Séissel.

Sippecht F.: «Saufgelage».

sippeg Adj.: «gerne trinkend».

sippen, suppen trans./intr. Verb.: «trinken, zechen» — se souzen de ganzen Owend do ze s. an ze tozen — d'Fra sippt heemlech — dat nennen ech nët méi s. (gesippt), dat as gesoff, wann een all owes e Sträichämer voll Greechen an der Panz huet — Zussetz.: versippen — cf. schluppen, saufen, sippen jedoch weniger abfällig.

Sippert, Sippi, Suppert M.: «Zechbruder, Zecher» — cf. Schluppert, Sëffer.

Sippscha(a)ft F.: «Sippschaft» (abfällig) — 't as eng gelunge S. — déi ganz S. entdaagt näischt.

Sir Hydr., Bachname F.: «Syr» — op der S. (Syrgegend) — ee vun der S. — dazu: Sirdall M.: «Syrtal»; -géigend F.: «Syrgegend».

Sir ON.: «Syr» (frz. Surré) — Dorf der Gemeinde Bauschleiden, Kanton Wiltz — 133.

Sirbech F.: «Syrbach» (Bachname bei Syr).

Sireen (s-), Zireen F.: «(Alarm)Sirene» — d'Sirene sin elo éineschter gaangen — cf. Bier M. sub 2).

Siren ON.: «Syren» — Dorf der Gemeinde Weiler zum Turm, Kanton Luxemburg — 512 — cf. Iwwersiren — Ortsneckerei: déi Sirener Téck, déi Hasseler Béck (MKr. Nr. 572) — cf. Iwwersiren, Weiler zum Tur.

Sir(r)o (Ton: 1), Sirrop (Ton: 2 — s-) M.: «Sirup» — cf. Mëlass, Ziroup.

Siska, Ziska weiblicher Vorname: «Franziska» — s. Franziska.

Siss, Sisi (zizi), Siss-chen weiblicher Vorname: «Susanna» — s. Susann.

System (s-), Zisteem (Ton: 1 und 2) M. und N.: 1) «System» — bei hinne geet alles nom ale S. (nach alter Art und Weise) — deen (däin) Zisteem as falsch — si hu kee S. an hirem Spill; 2) «Vorrichtung» — de S. fonktionnéiert nët — e S. Schlämpchen (Notbehelf); 3) «Hechtköder mit totem Fisch»; 4) (lok.) «Getränk».

systematesch, -tisch, zistematesch, -tisch (Ton: 3) Adj.: «systematisch» — substantiv.: dat as eng S. (dafür auch lok.: eng [à la] Péitchen — loser Streich).

Situatioun (s-), Zituatioun (lok.: Zitëwatioun) F.: «Lage» — d'S. as ganz anescht, wéi s du mengs — mir waren an enger dommer S.

situéiert (s-), zituéiert Verbadj.: «situiert» — dat si gutt s. Leit (wohlhabende Leute).