LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Suddel, Sudel bis Suelbam (Bd. 4, Sp. 307a bis 308b)
 
Suddel, Sudel F.: 1) a. «Sudel, kleine (schmutzige) Lache, verschüttete Flüssigkeit, Rinnsal» — eng S. um Buedem — eng S. an der Päif — eng S. op der Zerwéit; b. «kleiner Rest im Trinkglas, auf dem Suppenteller» — cf. Sabbel; 2) «Unsauberkeit»; 3) «kleine Wäsche mit wenig Wasser» — cf. Puddel III, Subbel; 4)auf unsaubere Personen, vor allem Kinder übtr.: du kleng S.! — auch mit beliebigen Personennamen: S.-hannes M., S.-mrei N., S.-péitchen M.: «unsaubere Person» — cf. Puddelesch.
 
Suddelbéier M. u. N.: «das vom Zapfhahn abtropfende Bier».
 
Suddelstän M.: «Wasser-, Wäschestein» (C) — cf. Waasser-, Spullstän.
 
Suddeler, Sudeler M.: 1) «Schmierer, unsauberer Mensch»; 2) «Pfuscher» (z. B. Branntwein-, Weinpanscher) — dazu: Suddelesch, Sudlesch (Echt.: Sudlisch) — lok. Ra.: 't as eng S., 't kritt e besoffene (versoffene) Mann.
 
suddeleg, -ig, sudeleg, -ig Adj.: «sudlig» — suddelege Béier (schales Bier).
 
suddelen, sudelen intr./trans. Verb.: «in einer Flüssigkeit planschen, davon verschütten und sich dabei naß machen» — im Volkslied: Mumm Aneleis, was machen ihre Gäns? — Si sudelen, si pudelen, si wäschen sech déi Schwänz; 2) «verschütten» — du hues Kaffi gesuddelt — cf. sabbelen; 3) «kleine Wäsche mit wenig Wasser machen»; 4) unpersönlich: «leicht regnen» (cf. renen, sabbelen) — Abl.: Gesuddels N. — Zussetz.: be-, versuddelen — cf. puddelen.
 
Suddelerei, Sudelerei F.: «Sudelei» — eng S. an eng Schwéngerei.
 
sud(d)eren intr. Verb.: 1) «(nach-) glimmen» — brennt d'Feier nach? Et suddert nëmme méi — Echt.: an der Heel (Hölle) solls de derfir s.! — cf. sidderen, sauteren, sënteren II; 2) «langsam kochen, brodeln» — d' Grompren hun ze laang gesuddert — übtr.: looss et nët ze laang s.! — Zussetz.: versudderen.
 
Süden M. — wie hd. — de Süde vum Land — et si Walen am S. (im Südbezirk).
 
Suebel, Suewel (phV. Echt.: Soawel, Nösl.: Sawel, Mittelösl.: Sowel, Söwel, Söbel) M.: 1) «Sand» — giele, wäisse S. — Zussetz.: Buedemsuebel, Stäsuebel; 2) «(vor allem) Sandboden» — am S. gin (kommen) d'Grompre gutt — cf. Sand;
 
Suebel- -buedem M.: «Sandboden» (sandiger Boden über dem Suebelsand) — Ausruf: kërnonzéng Teimer mëlle S.! -bur ON.: «Savelborn» — s. Sawelbur; -kaul F.: «Sandgrube»; -mouk F.: «Kreuzkröte» — cf. Sandmouk — lok. z. B. Befort, Eppeldorf: 't as eppes wéi eng S. (etwas Minderwertiges) — du kucks dran ewéi eng S. (mürrisch) — Ortsneckerei: déi Käercher Suebelmouken; -sand M.: «Sandbodenschicht über der geologischen Sandlage» — de S. as meescht nët gutt fir ze bauen, en as ze schaarf an zéit d'Speis nët un — de S. as fréier geholl gi fir d'Tënten ze dréchnen (als Streusand) — gedréchente S. fir an d'Späizdëppchen; -stéck N.: «Feld mit Sandboden» — an déi schaarf Suebelstécker um Plankenhaff hun se Wëllkar geséit.
 
suebeleg, suebelzeg, -ig (lok. Echt.: soawelig) Adj.: «sandig».
 
suechtI Adj./Adv. — in den Redewendungen: (Ga): suecht ëm eppes sin (Gefallen an, Lust zu etwas haben) — en as nët s. ëm d'Liesen (er ist kein Freund vom Lesen) — jiddereen as s. ëm d'Geld — C: ech sin nët s. drëm (es liegt mir wenig daran, es kümmert mich wenig). [Bd. 4, S. 308]
 
suecht II (lok.: Mosel) Adv. — in der Redewendung: s. a sonnesch (samt und sonders) — et wore s. a sonnesch Friemer.
 
suechterI (lok.: suerchter, Echt. auch: soachter) Adv. — in den Redewendungen: s. hun (Ga: mehr Vorteil bei etwas haben) — mer huet s. sech uen de Kinnek wéi uen de Minister ze wennen (Ga.) — C: du hätts bal s. (du tätest besser daran), du géings selwer an d'Stad kucken — C: bereims de dech dénges gudde Baartmesser nët? . . . ech weess een deen as s. drëm (du hues him et stibitzt) — sech s. verhalen (fernhalten) — sech (dës, dees) s. bekäschtegen (s. d.).
 
Suechter II M. — in der Redewendung (C): ech gi mäi S. (meinen eigenen Weg) — gitt dir äre S., ech gi mäin!
 
Suedel, Sadel (phV. Wiltz, Echt.: Soadel, Westen: Sodel, Vianden: Suadel — Pl. Siedel, Sedel, Sädel, Suedelen, Wiltz auch: Soadelen, Nösl.: Sadel, Pl. Siäddel) M.: 1) a. «Sattel» — ouni S. an Zam ugoen — S. an Zam verléieren (Hals über Kopf flüchten) — si sin nieft S. an Zam komm (haben alles verloren) — e S. op der Nues (Sattelnase) — dat passt (sëtzt, steet) him wéi der Kou de S. — een an de S. hiewen, setzen (eigtl. u. übtr.) — e sëtzt nët fest am S. (übtr.) — een aus dem Suedel geheien, hiewen (übtr.) — spaßh.: hues de kee S. fond? (keinen Sitzplatz) — cf. Däiwel sub 2)b., passen I sub 1), Päerd; b. «Fahrradsattel» — Sportspr.: en as aus dem S. gaang (eigtl. u. übtr.: er mußte sich anstrengen, auch: er geriet in Zorn); 2) «Geigensteg» — cf. Stee I, 2)a.;
 
Suedel- -decken F.: «Satteldecke»; -guurt M.: «Sattelgurt»; -knapp M.: «Sattelknopf»; -rimm M.: «Sattelriemen»; -stän M.: «Deckel- oder Sattelstein» (Baukunde — Ga.); -täsch F.: «Satteltasche» (am Pferde-, Fahrradsattel).
 
suedelens. siedlen.
 
sueden trans. Verb.: «sieden, kochen» (meist im Part. Prät.: gesueden) — nët gebroden an nët gesueden (lok.: gesoden) — kachen a brachen, s. a broden — spaßh.: as Äre Määschter doheem? Jo, häss de n e gär gesueden odder gebroden? — Abl.: Gesuedenes N. — et gouf Gesuedenes a Gebrodenes.
 
Suel (phV. Echt., Wiltz: Sol, Nösl.: Suall, Mittelösl.: Suäll, Südösl. und nördliches Gutland: Söl — cf. Ltb. 37) F.: 1) «Fußsohle» — ech hun e Kréiena op der S.; 2) a. «Schuhsohle» — d'Suele vun de Schong sin duurch — d'S. as lass — Schong mat geneelte Suelen — (ge)zrasse Suelen — Suele schneiden — spaßh.: en huet weider näischt lass, wéi d'Suele vun de Schong (er taugt nichts) — hie leeft op de leschte Suelen (er lebt nicht mehr lange); b. «Einlegsohle» — d'Schong si mer ze grouss, ech muss mer eng S. (Suelen) dra leën; 3) «unterer Teil von Dingen, Gegenständen» (z. B. an der Fähre, im Nachen, am Pflug, am Bügeleisen); 4) «Sohle» (Bergbau) — Zussetz.: Brand-, Fouss-, Gummis-, Krepp-, Schong-, Specksuel;
 
Suel- -bam M.: «Tragbalken im Stall»;

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut