TellerTeller-TellerbockTellereisenTellerleckertëllëssen, tëllécksen, tollécksenTëlpesTëlpestëlterenGetëltersTëm, Tëmm(é)i, TëmchenTemberTëmmerTëmpchenTëmpelTempelTempelhärTemp(e)raturtemperéierenTempoTempoTempramentténkTënnebamTënnebaamsdëppchen-lämmchenTënnebammslämmchenTënnebaamsmizchenTënnebaamsmizchenTënnebëschTënnebirTënnegrasTënnentënneschtTennisTennissportTenorTenorstëmmTënschTënt, TëntenTënte(n)-TënteblummTëntefaassTëntefëschTëntefläschTëntefleckTëntegummiTëntekonTëntekrouTëntemateriTënteschësserTëntesteenTëntestëftTëntenTenueTeoTeppech, -ichTeppech-TeppechbiischtTeppechkläpperTeppechpressTeppechstaangTëppelTëppelcheskréimertëppelchesnotëppeleg, -igtëppelenTëppelfartërblenTeren(s), Terren, TernesterkelegTermTermäin, TermintermenTernechTerpetäinTerpetäins-TerpetäinsspiritusTerpetäinsuelegTerrainTerrassTerrassementTerrassierTerrazzoTerrazosmécherTerrazzostrapterribelTerrineTerreauTerroTërtelchentërwelenTërwelwandtëseleg, -igtëselentëschentëschen(t), tëschttëschenduurchtësetéieren, tësedéierenTësertéier, Tësetär |  Teller (Pl. Telleren, lok. Teller — lok. Vianden, Sg.: Teler) M.: «Teller» — en äerden, hëlzen, zënnen T. — e platten, flaachen, déiwen T. — e geblessten, getéitschten, getuckten, gebluschten T. — en T. Zopp (Suppe) — en huet den T. däermoosse voll geholl, en huet nët méi driwwer gesinn — Mahnung der Mutter an die Kinder: huelt den T. nët esou voll! — hie léisst näischt um T. (ißt alles auf) — den T. lecken (alles sauber aufessen) — in wörtlicher Bed., Mahnung der Mutter: leck den T. nët! — iess den T. nët mat! — setz d'Telleren op den Dësch, mir iessen elo! — däin T. steet hanner der Dir (wenn das Kind zu spät zum Essen kommt) — bei unerwartetem Besuch, auch wenn früher der Dorfhandwerker zu den Kunden ins Haus arbeiten kam, hieß es: mir setzen en T. weider op! — Ae maachen ewéi en T. (wéi Telleren) sou grouss — cf. iessen, schéin sub 1) — im Hämmelmarschlied: blénkeg zënnen Telleren hannendrun — den T. setzen, stellen (zur St. Nikolausbescherung) — im Besonderen: «Opferteller» — de Koschter as mam T. komm — se si mam T. ëmgaang, komm (zum Einsammeln, z. B. bei Schaubuden) — Zussetz.: Béier-, Blummen-, Brout-, Dëssäers-, Flääsch-, Hotels-, Kaffis-, Kazen-, Parzeläins-, Sammel-, Schmieren-, Tasen-, Wand-, Zoppenteller.
Teller- -bock M.: «(Trocken-)Gestell für Teller» — cf. Bock sub 4)c.; -eisen N.: «Tellereisenfalle». -lecker M.: «Schüssellecker, Feinschmecker, Vielesser».
tëllëssen, tëllécksen, tollécksen (alle Ton: 1) — s. tëlteren — Zussetz.: vertëllécksen.
Tëlpes I M. — s. Dëlpes.
Tëlpes II M. — s. Pëlpes.
tëlteren (Westen: téilteren, Wiltz: teeltren, lok.: trëltren, tëllëssen) trans./intr. Verb.: «hin- und herstoßen, zuviel hätscheln» — tëlter dat Kand nët esou! — sou en ale Mann tëltert een nët! — en as aus engem Eck an deen aner getëltert gin — d' Kanner hun d'Kaz getëltert — Echt.: tëlles en aner wi mäich! — am Bett (erëm-)t. (sich im Bett hin und her werfen — C) — Abl.: Getëlters N.
Tëm, Tëmm(é)i, Tëmchen männlicher Vorname: «Thomas» — s. Thomas.
Tember M. — s. Tiber und Komp.
Tëmmer M. — s. Teimer.
Tëmpchen M.: «kurzes Schläfchen» — s. Tomp.
Tëmpel M. — s. Dëmpel.
Tempel M.: «antiker oder protestantischer Tempel» — für letzteres auch: protestantesch Kiirch.
Tempelhär (meist im Pl.: -hären) M.: «Tempelherren, -ritter» — si hu gelieft wéi Tempelhären (wüst) — cf. Gredt, Sagenschatz.
Temp(e)ratur F.: «Temperatur» — hien huet T. (Fieber).
temperéieren trans. Verb.: «temperieren» — d'Zëmmer muss temperéiert si fir e Kranken — roude Wäin soll temperéiert sin — cf. chabréieren.
Tempo I M: «Tempo» (wie hd.) — an deem Tempo kënne mer nët virufueren — hien hat e schéinen T. drop — wouhin an deem T.?
Tempo II (auch: Tembo, Tempo, Westen: Täämbo) M.: «drolliger Einfall, Schrulle» — allerhand Temboën (lok.: Tempiën) am Kapp hun — Wiltz: wat hoas de Tempoen an!
Temprament N.: «Temperament» — dee Borscht huet keen T. a kee Feier an der Box (am Leif).
ténk lautmalend in Kinderreimen: t., t. / tole Rénk / o Rouse fille no / mir gin eise Nënnercher Kéis a Bréitchen / t., t. / tole Rénk / o Rouse fille no (MKr. Nr. 480) — t., t. / de Burreli sténkt (lok.: Wiltz) — im Kehrreim des Volksliedes «Zu Arel op der Knippchen»: Perlénk, t., direldirelénk . . .
Tënnebam M. — s. Dännebam.
Tënnebaamsdëppchen, -lämmchen N., Tënneboomsschupp (lok: Arsdorf), -mizchen F., Tënnebir (lok.: Körich) F.: «Tannenzapfen» — s. auch Scheefchen sub 2).
Tënnebësch M.: «Tannenwald» — s. Dännebësch.
Tënnebir F. — s. Tënnebaamsdëppchen.
Tënnegras N.: «Vogelknöterich» — s. auch sub Dänne(n)-.
Tënnen ON.: «Tintingen» — Dorf Tintange in der belgischen Provinz Luxemburg.
tënnescht — s. ënnescht, d'ënnescht.
Tennis (/tε-, /tə-) M.: «Tennis» — dazu: Tennissport M.
Tenor (/tə-) M. — wie hd. — dazu: Tenorstëmm F.: «Tenorstimme».
Tënsch (lok. Var.: Teensch, Tensch, Téinsch) F.: «Erddamm eines Teiches» — cf. Téitsch sub 2). [Bd. 4, S. 326]
Tënt, Tënten (Westen: Téint(en), Wiltz: Teent) F.: «Tinte» — schwaarz, rout T. — Ra.: do misst een awer T. gesoff hun! — schwéier an der T. sëtzen — schwaarz ewéi T. — Rätsel: wéi kann ee mat Kräid schwaarz a mat Tënte wäiss schreiwen? (wenn man mit Kreide das Wort «schwarz» und mit Tinte das Wort «weiß» schreibt — MKr. Nr. 806).
Tënte(n)- -blumm F.: «Klatschmohn» (lok.: Landscheid); | |