LWB Luxemburger Wörterbuch
 
Tubaaksäschen bis Tuddelesch (Bd. 4, Sp. 352b bis 353a)
 
-äschen F. (Sg. oder Pl.): «Tabaksasche» — 't as ('t sin) T.; -bäz F.: «Tabakbeize, Tabakbrühe»; -béchs F.: «Tabaksdose»; -beidel M.: «Tabaksbeutel» — cf. -blos; -blat N.: 1) «Tabakblatt»; 2) «Klettenwurz, Klette» — cf. Kliet sub 1), Hoërwuerzel sub 3), Wollefskraut sub 2); -blos F.: «Tabaksbeutel» — d'T. as dacks aus enger Schwéngsblos gemaacht gin — cf. -beidel; -britt F.: «Tabakbrühe» — cf. -bäz; -buttéck M.: «Tabakladen»; -damp M.: «Tabakrauch» — vum T. gin d'Blatlais un de Blummestäck futti — am T. gin d'Planze gutt; -dapp M.: «Arbeiter(in) der Tabakfabrik» — affrontéiert wéi en T. — cf. genéieren (Bd II, S. 52). -dëppen N.: «Tabakstopf aus Steingut»; -dous F.: «Tabaksdose»; -faarf F.: «Tabakfarbe»; -faarweg Adj. «tabakfarben»; -fabrik F.: «Tabakfabrik»; -grimmel F.: «Tabakkrümel» — ech hun d'Täsche voller Tubaaksgrimmelen — dagegen: ech hun nëmmen nach eng Grimmel Tubak (sehr wenig); -jhickert M.: «Tabakkauer»; -jong M.: «junger Tabakarbeiter» (Wb.06); -lued F.: «Tabaksdose»; -männchen M.: «Reklamefigur des Tabakladens»; -meedchen N.: «Arbeiterin der Tabakfabrik» — cf. -dapp; -planz F.: «Tabakpflanze»; -sak M.: «Sabberbehälter der Tabakspfeife»; -schneidmaschin F.: «Tabakschneidemaschine»; -spënner M.: «Tabakfabrikant»; -spënnerei F.: «Tabakspinnerei»; -stëbs M.: «Tabakstaub» — T. gët alt geholl fir an d'Kautschen a fir d' Gedéiesch futti ze man; -steier F.: «Tabaksteuer»; -tut F.: 1) «(spitze) Tabakdüte»; 2) «starker Raucher».
 
Tuck, Tucks F. und M.: «Stoß, Beule» — as et eng (en) T. gin? — cf. Tucker(t).
 
tucken, tucksen trans. Verb.: 1) «anstoßen» (auch refl.) — ech hu mech getuckt (mit der Stirn, dem Kopf angestoßen) — tuck dech nët! — Interj.: [Bd. 4, S. 353] tuck, tuck! (paß auf, stoß dich nicht! auch zu kleinen Kindern, wobei man sie leicht mit dem Knöchel an die Stirn klopft) — en hätt mech kënnen t. (R XIV 90); 2) «(zer)stampfen, durch Stoßen zerkleinern» (z. B. Kartoffeln, Gemüse, auch Wäsche stampfen) — Grompren t. — d'Wäsch t. — Verbadj. (im Part. Prät.): getuckt 1) «nicht recht bei Sinnen» — do muss een awer ewell getuckt sin, fir esou eppes ze maachen; 2) «niedergeschlagen, entmutigt, traurig» — cf. geschoss sub schéissen, getouft sub toufen — Abl.: Getucks N.
 
Tucker(t), Tucksert, Técker, Ticker M.: 1) «Stoß, Stoßstelle» — en huet en T. (kritt — er ist nicht recht bei Trost) — cf. Tuck, Knaup sub 2); 2) «Stößer» — en huet eng mam T. kritt (er ist nicht recht bei Sinnen) — cf. Broutschéiss, Moustuckert, Stéisser; 3)in der Redewendung: dat hat mir en alen T. gin (war ein arger Schlag für mich), wéi e puer Kéi futti gaange sin.
 
tuddeleg, -ig Adj./Adv.: 1) «stotternd» — übtr.: en tuddelege Marsch (stolpernde Gangart) — cf. totteleg; 2) «einfältig schwatzend».
 
tuddelen I (auch: dudelen) intr. Verb.: «Dudelsack spielen» (lok. Bodange, belg. Prov. Lux.) — dazu: Tuddeler M.: «Dudelsackspieler».
 
tuddelen, tuddlen II (lok.: duddelen, lok. Echt.: tudelen) intr./trans. Verb.: 1) «stottern, stammeln» — spaßh. tuddelt dee Jong ëmmer? Neen, nëmme wann e schwätzt! — wéi e mer d' Saach sollt erzielen, du foung en un ze t. — cf. hackelen; b. (Druckerspr.) «dasselbe Wort, denselben Satzteil zweimal setzen» — dafür auch: Ho(u)chzäit (s. d. sub 3); 2) «albern reden, schwatzen» — en tuddelt engem de Kapp voll — wéi alles an der Rei wor, du foung hien och nach un ze t. — wann dee bis ufänkt ze t., da kritt e keen Enn — wat deen eppes tuddelt! — wat deen ewell eppes zesummegetuddelt huet! — lo hues de laang genuch getuddelt, schaff emol eppes! — hei hues du näischt ze t.! — un engem Dësch souzen der e puer ze t. an ze sabbelen — cf. duddelen, braddelen sub 2), téinen sub 1) u. 2), troteren sub 2) — Abl.: Getuddels N. — hal dach emol op mat deem domme G.! — Zussetz.: be-, of-, vertud(d)elen.
 
Tuddeler (lok. Echt.: Tudeler) M.: 1) «Stotterer, Stammler»; 2) «Schwätzer» — dazu das Fem.: Tuddelesch.

 

Eingabe
Wörterbuchtext:
Stichwort:
 
  

 

© 2010 - Projekt LexicoLux des Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises der Universität Luxemburg, in Kooperation mit dem Kompetenzzentrum für elektronische Erschließungs- und Publikationsverfahren in den Geisteswissenschaften an der Universität Trier
Hinweis zum problematischen Wortgut