Unnéng, Uniën, Unijen, UnniënUnnerUnnertUnniUnsels, Unsëns, UnsenUnterricht, -réchtUnterrichtsministerUnterrichtsministeriumUntertUnzelt, Unzen, Unzes, UnwelsUpptudattenUrUrdallUrgrondUrenururalUralenUraaltUralurbarUrban, Urbéng, UrbaniurbéidegurdälegurdenklechuregUrelterenUrenkelUrenkelkanneruresch, uursch, uersch, urschen(t)UerschenenUerschentUerschenUrgroussmammUrgrousspappUrinchenUrlaubUrsaachUrschelUrsusdrotursprénk(er)lechUrspronkUrwaldusUrtUschusch, uscher, utschuscheg, utscheguschen, uscherenUschert, UtschertUscheler, UschlerUscheltUselUseldénguseleg, ueselegUsesUsin, UsineUsusoutilléiertUucht, UtUuchteblummuuchtenUurtUurtel, UertelUurtäl, -teel, Urtäluurtelen, uertelenuurtälenUurtenUurzOuvertureUwoUwregkät, -keet, Uwrigkät, -keetUwwer, UwerUwwescht, UweschtUwwerlastUwwerliederUzuzenuzeg, -igUzereiUzertüÜbung, ÜbongübenÜnitéitüppegünisUsageüséierenüséiertÜseënUsineUsufruitUrgenceWwawawaWaachwaach | Unnéng, Uniën, Unijen, Unniën (Var.: Önjen, Oanjen, Ounéng, Ounéchen — s. d.) F.: «(Vor-)Ahnung» — ech hun esou eng U. — aber: ech hat keng Anung, wat dat géif kaschten.
Unner M.: «Anspieler» (lok.) — dazu: Unnert M.: 1) † «flacher, größerer Metallknopf, gebraucht um den Unner zu bestimmen» (beim Knopfspiel); 2) «großer Metallknopf» — cf. Blaffert.
Unni weibl. Vorname — s. Ujheni.
Unsels, Unsëns, Unsen M. — s. Undels, Unzelt.
Unterricht, -récht M.: 1) «Religionsunterricht» — dafür auch: Kannerléier, Ka(r)tchëssem, krëschtlich Léier — Zussetz.: Reli(gi)ounsunterricht, Kommuniounsunterricht; 2) «Religionsstunde» — mir gin an den U. — d'Kanner hun haut U. — den U. fällt aus.
Unterrichtsminister M. — wie hd. — dazu: Unterrichtsministerium M.
Untert (Westen: Uuntert, lok.: Unteren) M.: «Enterich, Gänserich» — cf. Intert, Gäns, Hänerech.
Unzelt, Unzen, Unzes, Unwels M. — s. Undels, Unsels.
Upptudatten Pl. Kartoffelsorte: Up to date — s. sub Gromper 1)c.
Ur (Nösl.: Urr) Hydr. F.: «Our» (Grenzfluß zwischen Deutschland und Luxemburg) — dazu: Urdall M.; Urgrond M.
Uren (Nösl.: Urren) ON.: «Ouren» — Grenzdorf in der belgischen Provinz Lüttich.
ur lok. Var. (z. B. Manternach) von od(d)er (s. d.).
ural Adj.: «uralt» — aus uraler (uralecher) Zäit — an uralen Zäiten — en urale Mann — dee Witz as u. — substantiv.: Uralen M., Uraalt N.; Ural F.
urbar Adj.: «urbar» — u. maachen
Urban, Urbéng, Urbani männlicher Vorname: «Urban» — auch: Urbain (wie frz., Ton: 1), Urbanéi, Urbanes, Urbes, Ubbes, Bani — Wetterregel: as am 25. Mee Urbani klor, da gët et e gutt Wäijor.
urbéideg — s. auerbéideg.
urdäleg — s. auerdäleg.
urdenklech Adj.: «undenklich» — en as zënter urdenklechen Zäiten am Land.
ureg — s. uerg. [Bd. 4, S. 386]
Urelteren Plur. tant.: «Ureltern».
Urenkel M., Urenkelkanner Pl. N.: «Urenkel(kinder)».
uresch, uursch, uersch, urschen(t) (lok. Wiltz: urrisch, Echt.: uerschent, Nösl.: urresch) Adj./Adv.: 1) «schmutzig» (meist von der Leib-, Bettwäsche ges.) — uersche, uersch(t) Léngent — en uersch(en)t Hiem — séng Hiemer sin esou u. — si gesäit ëmmer sou u. aus, as hätt se keng Seef am Haus — en uersche Kärel — lok. Wiltz: engt urrischt Framënsch — du gës déi leschten Zäit sou u. (uerschen — du vernachlässigst dich) — en as u. am Gesiicht — et richt esou u. an deem Haus — Volksmed.: Kanner, déi d' Häerzgespann (s. d.) hun, gin an en uersche Maanshiem agewéckelt — cf. schmuddeleg — substantiv.: Uerschenen M., Uerschent N., Uerschen F.; 2) «abgetragen, abgenutzt» — en uersche Palto — Echt.: deen Dësch as u. (wacklig) — cf. Uerschdicherkummer.
Urgroussmamm F.: «Urgroßmutter».
Urgrousspapp M.: «Urgroßvater».
Urinchen (lok.: Remich) F.: «Guckfenster» — dafür lok. auch: Räitchen (eigtl. kleine Fensterscheibe).
Urlaub M. — wie hd. — cf. Congé sub 2), Verläf.
Ursaach (veraltet: Auersaach) F.: «Ursache, Grund» — Ra.: d'Ursaache si fir ze (ge-)brauchen — dorunner (dat) sin (allerhand) Ursaache schold — wéint aner Ursaache gin ech nët mat — du hues keng U. fir dech esou domm ze stellen — 't fënt een ('t fënt sech) ëmmer eng U. (Vorwand) — en hat huerteg eng U. fond — deen huet ëmmer eng U. — deen huet all U. fir de Mond ze halen — abweisend: du hues och nach U.! — da's keng U. — eng gutt U. — auf eine Dankesformel erfolgt die Erwiderung: keng U.! (bitte!).
Urschel weiblicher Vorname: «Ursula».
Ursusdrot M.: «Art Maschendraht» (nach der Fabrikmarke Ursus).
ursprénk(er)lech Adj.: «ursprünglich». | |