| Wak (Nösl.: Wack) M. (lok.: auch F.): 1) a. «Kieselstein» (Pl. Waken — Echt., Sg. u. Pl.: Wäck) — Waken an der Baach — Wake fir laanscht d'Pied — Mosel: wenn kein Füllwein mehr vorhanden war, wurde die fehlende Menge durch Waken ersetzt; ebenso wurde heimlich abgezapfter Wein ersetzt — Zussetz.: Muselwaken (s. d.); b. «rundlicher, harter Stein in allen Größen» — e klenge, en décke W. — hien huet him d'Fënster mat engem W. agehäit — fest wéi e W. — e Kand wéi e W. (stark, widerstandsfähig) — Nösl.: d'Kanner sen all ferrem wi e Wack — du hues keen Häerz, du hues e W. — e wiisst, en deet sech op wéi e W. (entwickelt sich nicht, wächst nicht) — et läit mer wéi e W. um Mo — Echt.: äich hoan wi e W. op der Brost, om Moën; c. † «Pfundstein» (Gewicht zum Abwägen der Butter, oft in ein Tuch eingenäht) — cf. Pondstän; d. «Hoden» (meist im Pl. Wäck) — elo hänks de mat de Wäck (jetzt bist du angeschmiert, hereingelegt); e. «Gerstenkorn am Auge» (lok.) — cf. Weeschësser; 2) (lok.) «Klicker» (Pl. Wäck, Waken, Dim. Wäckelchen — dafür lok. auch: Wakel, Pl. Wakelen) — mat de Wäck(e) spillen — Grompren ewéi Wäck (Waken — so hart, auch: so klein) — cf. Jhick I, Bueter, Kätzchen sub 2); 3) (Pl. Wäck) «Geld» (burschikos) — ech hu kee W. méi (an der Täsch) — en huet kee W., an e weess keen — dat gët en décke W. (eine größere Summe) — Ra.: wou Wäck sin, wëlle Wäck hin;
Wake(n)- -déif † M.: «Beamte der Hüttenwerke um 1880» (lok.); -kommi M.: 1) — s. d. Vor.; 2) «Aufseher bei einem Hochofen» (Wb.06); -lefer M.: «Sandregenpfeifer» (Charadrius hiaticula) — klenge W. (Flußregenpfeifer — Charadrius dubius — dafür auch: Paketinchen); -stän, -steen M.: «Kieselstein».
wakeg, -ig (Nösl.: wackig) Adj.: «steinig» — e wakegt Stéck — d' Grompre si w. (hart, unverdaulich) — d'Stäerzele si gut, wann se w. sin (fest, nicht weich).
vakant Adj.: «vakant, offen» — 't as eng Plaz v. — eng vakant(e) Plaz.
Vakanz, Vokanz F.: «Ferien, Urlaub» — déi grouss V. (Sommerschulferien) — wuer gees d'an d'V.? — ech gin a V. — wou woors de an der V.? — ech hu V. (Urlaub, ich bin dienstfrei) — ech sin a V. (in Urlaub) — ech maache V. — ech huele mer méng V. am Fréijor — mat deem Feierdag an dem Sonndeg derbäi kréie mer eng kleng V. — hien huet d'ganzt Jor V. (er arbeitet nicht [mehr]) — Zussetz.: Drauwe-, Fues-, Grompre-, Krëscht-, Ouschter-, Päischt-, Summervakanz;
Vakanz(e)- -geld N.: «Ferien-, Urlaubsgeld»; -mount M.: «Ferienmonat»; -suen Pl. M. — s. -geld; -wieder N.: «gutes, herrliches (Ferien-) Wetter» (auch iron. für das Gegenteil).
Vakatioun F.: «Entschädigung für bestimmte Dienstleistungen» (Gerichtsspr.); (Ga: Sitzung, Mühgebühr) — dazu: (Chambre des) Vacations F.: «Ferienkammer» (Ga).
Wakel I M.: «Klicker» (lok.) — cf. Wak sub 2), Jhick I.
Wakel II M. — s. Wakelter.
Wakeljong M. — s. Wackebouf.
Wakelstän M. — s. Wakestän, Wak sub 1)a., b.
Wakelter (lok.: Wakel, Nösl.: Wackelter) M.: 1) «Wacholder» (Juniperus comm. — wurde zum Beizen der Fässer u. zum Räuchern des Fleisches gebraucht) — cf. Gäifer(chen) sub 1); 2) a. «Wacholderschnaps»; b. F.: «Glas Wacholderschnaps» — gët mer eng W.! — auch: eng Wakelter Drëpp (Gläschen Wacholderschnaps);
Wakelter- -bier F. (Pl.): «Wacholderbeere(n)»; -drëpp F.: «Wacholderschnaps, Gläschen Wacholderschnaps»; -gebääss, -gebeess N.: «Wacholdermus» (Ga); -kär, -käerchen (lok.: Wakeleschkär) M.: «Wacholderbeere» (Wakelterkären [Bd. 4, S. 405] werden mit Branntwein angesetzt [ein Gläschen davon ist ein volkstümliches Mittel bei Magenbeschwerden], werden beim Braten von Tauben, beim Einmachen von Sauerkraut und Gurken verwendet; in der Tasche getragen gegen Rheuma) — 't wor en Hauséierer mat Wakelterkären un der Dir.
wakereg, -ig, waakreg, -ig (Nösl.: wack[e]rig) Adj./Adv.: 1) «wach» — et kritt een dee muerges nët w. — ech gi vum selwe w. — ech wor d' ganz Nuecht w. (habe nicht geschlafen); 2) «geweckt, tüchtig, rüstig, arbeitsam» — e wakeregt Kand, Meedchen — e wakerege Jong — eng w. Fra — si as nach al w. (noch sehr rüstig) — cf. Kand sub 1) — substantiv.: dat as e Wakregen, eng Wakereg, e(ngt) Wakeregt.
Wal I ON.: «Wahl» — Dorf und Gemeinde Wahl, Kanton Redingen — 159.
Wal II M.: «Wald» (meist als Flurname) — hannerem W. (hinter dem Wald, jenseits des Waldes — in Heisdorf, Steinsel z. B. gebraucht um die Dörfer hinter dem Grünewald zu be- zeichnen) — Rued un der Sir läit hannerem W. — déi vun hannerem W. — de W. hanneru Maartel (Martelingen) — den Habicher W. (Wald von Habay) — Raa.: bal a bal as den Hues nach nët am W. — bal as nach wäit vum W. — cf. Bësch (Bösch).
Wal III F.: 1) a. «Welle» — cf. Waals; b. «Schauer» (der Erregung) — 't gong mer eng gliddeg W. iwwer d'Häerz (es wurde mir heiß ums Herz) — 't as mech eng gliddig (gléideg) W. iwwerkomm; 2) a. «Wallung, das Wallen» — looss d'Waasser eng W. (op-) kachen — si sin dru wéi d'Ierbëssen an der W. — d'Kand as wéi eng Ierbes an der W. — cf. Ierbes; b. «Aufregung, Wallung» — an der W. sin (aufgeregt sein) — en as an enger W. gelaf komm; 3) «Durcheinander, Gewühl» (lok. — C) — an där W. (während diesem Durcheinander) — an där W. hat een hinnen d'Téik gebotzt — cf. Wull II.
Wal IV F.: «Weile» (lok.) — an där W. (mittlerweile).
Wal V, Wall M.: «Wall, Festungswall» — um W.
Wal VI (meist im Pl. Walen) F.: «Wahl» (nicht in der Bed. von Auswahl — dafür: Wiel — s. d.) — an dësem Jor si (keng) Walen (fir d' Gemeng, fir d'Chaber) — en as bei de (an de) leschte Walen duurchgefall — hie geet mat an d'Walen (ist Kandidat) — Zussetz.: Ausschuss-, Betriibs-, Ersatz-, Comités-, Gemenge-, Chaber(s)-, Vorstandswalen;
Wal- -büro M.: «Wahlbüro»; -beziirk M.: «Wahlbezirk»; -männer † M.: «Wahlberechtigte, die eine bestimmte Steuersumme bezahlten»; -plakat N.: «Wahlplakat»; -ried F.: «Wahlrede» — iron.: häls d'eng W.? -tournée, -tourni F.: «Wahltournee»; -versammlong, -lung (lok.: -versiemlong) F.: «Wahlversammlung»; | |