1) | LWB A |
| ... u. Tunken — eng Zopp mat vill Aen drop (Ggs.: eng blann Zopp); b) Keim, Schößling, Knospe |
2) | LWB affen |
| ... (abführend); 3) «locker» vom Boden, Ggs.: steiwe Buedem; Abl.: weiden(h)- affen |
3) | LWB al |
| ... hohes Alter habend» — hien as schon al (Ggs. jong); 3) «lange, eine Zeitlang bestehend» — |
| ...lange, eine Zeitlang bestehend» — en ale Moddell (Ggs. nei) 4) «was früher einmal bestanden hat» |
4) | LWB Alter |
| ... dréit säin A. (man merkt ihm sein A. an), Ggs.: en dréit säin A. schéin — Spww.: |
5) | LWB an |
| ... — ënnen an («unten inne», im Erdgeschoß, Ggs.: uewen op) — häufig in unfesten Zussetz.: |
6) | LWB Angine |
| ... hun eng A. (mit dem unbest. Art., im Ggs. zu den meisten Krankheitsbezeichnungen). |
7) | LWB ääns, eens |
| ... Genitiv, als selbständiges flexionsloses Adj. empfunden, daher auch dazu der Ggs.: onääns): «eins, einig, einverstanden» — mir wäärten |
8) | LWB ägen, eegen |
| ... — d'ägent Land, Haus . . . (im Ggs. zum gepachteten Land, Haus . . .) — d' |
| ... (ein Eigenheim besitzen) — méng äge Kanner (im Ggs. zu denen der andern Leute); Spw.: Da's en |
9) | LWB än, een |
| ... war); 2) «einer, der eine» im Ggs. zu «ander, der andere» — doran as ä |
10) | LWB Bëlz |
| ... Bëlz (im Ggs. z. vor. mit Schwebe-l: bəllts) Kollekt. (Wb. |
11) | LWB Bengel |
| ...bildlich: «dünne Beine» — wat deierlech Bengelen (Ggs.: Stempelen); 4) «unhöflicher (junger) Mensch» |
12) | LWB Bettkapp |
| ...kapp M.: «Kopfseite des Bettes» (Ggs.: Bettfouss); |
13) | LWB Biro |
| ... en as am B. (er gehört zum Beamtenstab, im Ggs. zu den Arbeitern) — komm op mäi B. (abschlägiger |
14) | LWB Blannen |
| ... Echt.: äm B. as läicht eppes virmolen. Ggs.: Geséngenen «Sehender» (s. d.); |
15) | LWB Böschbam |
| ...-bam M.: = wëlle Bam im Ggs. zum gezillte, gepraffte, zame Bam oder Uebstbam, also |
16) | LWB Böschengel |
| ... B. (liebenswürdiges Aussehen — meist ironisch zur Bez. des Ggs.); |
17) | LWB bréngen |
| ... im Leben) — deen do bréngt et zu eppes (Ggs.: zu näischt); 4) «veröffentlichen» — d' |
18) | LWB Broochkléi |
| ...-kléi M.: «Brachklee», im Ggs. zum Stoppelkléi; |
19) | LWB Broschtstëmm |
| ... F.: «volltönende Stimme» — im Ggs. zur Kappstëmm (s.d.); |
20) | LWB Brout |
| ... (weich und klebrig) — bes. vom Bäckerbrout im Ggs. zum Bauerebrout), dréchen, réisch (trocken, spröde), grimmeleg (krümelig), |
21) | LWB Broutdäg |
| ...-deeg M.: «Brotteig» (im Ggs. zum Kuchendäg); |
22) | LWB Burwaasser |
| ...-waasser N.: «Brunnenwasser» (im Ggs. zum Reenwaasser); |
23) | LWB Buttéck, Buttick |
| ... mit einem pejor. Nebensinn: «unbedeutender, unordentlicher Laden» (Ggs.: Geschäft) — Raa.: wéi d'Mëtsch am |
24) | LWB Dag |
| ... 1) «Tag als helle Zeit» (im Ggs. zur dunkeln), in dieser Bed. häufig mit dem best. Art. |
25) | LWB Dall |
| ... iwwer Bierg an D. — am D. geleën (im Ggs. zu: am Hank); 2) als (gekürzter) ON.: |
26) | LWB Daller, Dieler, Däller |
| ... «Talbewohner» (z. B.: die Wormeldinger im Ggs. zu den Oberwormeldingern). |
27) | LWB Daumstull |
| ... M.: «Daumenstuhl» (maschin. Webstuhl im Ggs. zu Handstull). |
28) | LWB Däässemsbrout |
| ... Däässemsbrout N.: «Sauerteigbrot» (im Ggs. zum Hefebrot). |
29) | LWB däitsch |
| ... D., schlecht D. (früher für die Mundart im Ggs. zur Schriftsprache), heute noch: Areler D. (die Arloner Ma. |
30) | LWB dännen |
| ... dänne Lued (Sarg aus Tannenholz, für arme Leute — Ggs.: eng ääche Lued) — eng dännen Hatt (für |
31) | LWB Deckfaarf |
| ...-faarf F.: «Deckfarbe» (im Ggs. zur Lasurfarbe); |
32) | LWB Dréiwan |
| ...-, M.: «Fruchtreiniger für Handbetrieb »(Ggs. Handwan); |
33) | LWB duabbel |
| ...(Doppelleinen) — d. Brät (bei Tuch, 140 cm im Ggs. zu einfach B.) — eng d.Schmir (zwei |
34) | LWB Éiger |
| ...Éiger. — Im Ggs. zu Acher, Haachen, Schueden werden diese Formen für Ähren |
35) | LWB Faart |
| ...(leichte) F.; 2) «Fuhrweg» (im Ggs. zu Straße und Feldweg) — eng gutt, kamoud, schlecht . |
36) | LWB Facilitéit |
| ... «Leichtigkeit, Erleichterung» — si maachen engem all (Ggs.: guer keng) Facilitéiten. |
37) | LWB Vatter, Vueder |
| ...: 1) «Vater» (der Alte, im Ggs. zum Sohn) — bes. im verächtlichen Sinn: 't as |
38) | LWB Feldfudder |
| ... N.: «Futter vom Feld» (im Ggs. zum Wisefudder); |
39) | LWB Philharmonie |
| ... Philharmonie F.: «Musikgesellschaft» im Ggs. zur Fanfare (s. d.); heute dafür lieber Harmonie. |
40) | LWB Gedrénks |
| ...» — suerg fir d'G.! (oft im Ggs. zu Geéiss — s. d.) — bei Akkordarbeiten, |
41) | LWB Geséngenen |
| ...Geséngenen M.: «Sehender» (im Ggs. zum Blinden — urspr. nur vom Pferd) — en huet |
42) | LWB gréng, gring |
| ... die Ohren Verschuldeten); 2) «frisch» (im Ggs. zu dir — s. d.) — mir fidderen |
43) | LWB Grond |
| ... a Buedem geschloën — besonders an der Mosel, im Ggs. zu Buedem (s. d. sub 4), bezeichnet Grond |
44) | LWB Halsstëmm |
| ...; 2) «Stimme in natürlicher Lage» —(Ggs. Kappstëmm); |
45) | LWB Handaarbecht |
| ... F.: 1) «Handarbeit» (im Ggs. zur Maschinenarbeit); 2) «handgefertigtes Produkt»; |
46) | LWB hannerun |
| ... wie das Simplex hanner (s. d.) — im Ggs. zu diesem auch zur Bez. der Zeit: hannerum Hierscht kënnt |
47) | LWB hausdir |
| ...-dir (Ton: gew. 2, im Ggs. auch 1) F.: «Haustüre» — komm du |
48) | LWB Holand |
| ... N.: «Waldbestand» — sprichwörtlich im Ggs. zu Ploland; Folkl.: ein alteingesessener Geist pflegt wohl |
49) | LWB iewenzeg, iefzeg |
| ... (déi iewenzeg Säit), dann as en erëm wéi nei; Ggs. dazu: riichtes; 3) «links, linkisch» — e |
50) | LWB iewescht |
| ... (Nord-, Schattenseite, Kehrseite) — ieweschte Wand (Ggs.: ënneschte Wand, wofür lok. auch: preisesche Wand). |
51) | LWB Int |
| ...Bisamente» — zam I. «Hausente». in Ggs. zu wëll I. (Wëllint). |
52) | LWB jonk |
| ...ŋk(-), bes. wenn die Bed. 1 im Ggs. zu 3 gemeint ist; zur Komparation cf. jénger, jinger) |
53) | LWB Kaf-präis |
| ...: «Kaufpreis» (den der Konsument zahlt, im Ggs. zum Akaafspräis, den der Händler dem Grossisten zahlt). |
54) | LWB Kapphäl |
| ... Feldhacke bestehend aus einer einzigen Klinge» — im Ggs. zu Kaascht (s. d.); |
55) | LWB Kapphuwwel |
| ...(Ton: 2) N.: «Kopfkissen» — (im Ggs. zum grousse/laange Këssen) — Ga. bringt das, |
56) | LWB Kar |
| ... zum Mist-, Runkelrüben-, Schuttfahren) — im Ggs. zum vierrädrigen Won (s. d.) — im Nordösling |
57) | LWB Kaz |
| ... das Muttertier der «Hauskatze, Felis Catus» (im Ggs. zu Kueder M. — s. d.), dann allgem. |
58) | LWB Kënnbak |
| ... den Borstentieren Kënnbäck (Pl. zur Bed. 2 — im Ggs. zu Kënnbaken zur Bed. 1) geopfert. |
59) | LWB Clouterie |
| ... «Nagelfabrik» — in ihrem Bereich gelten (im Ggs. zum Handwerk des Klautchen — s. d.) andere |
60) | LWB Lag |
| ... (Nösl. Sonnseite, der Sonne zugewandte Lage des Feldes) — Ggs. eng äwes L. (der Sonne abgewandte Lage); dazu die |
61) | LWB Land |
| ... looss(t) — en huet L. a Sand (ist begütert) Ggs. en huet kä L. a kä Sand (hat gar |
| ... séngem L. verkaaft; 2) «Festland» (im Ggs. zum Wasser) — e léisst Gottes Waasser iw(w)er Gottes L. |
62) | LWB Landäer |
| ...-äer Plur. tant.: «Landeier» (Ggs. Eier aus einer Hühnerzuchtanstalt); |
63) | LWB Längt |
| ... 1) a. räumlich: «Länge» (Ggs. zu Breite) — dat Stéck huet fofzeg Meter (an der) |
64) | LWB Léierschoul |
| ...-schoul F.: «Unterrichtsschule» (im Ggs. zu Spillschoul s. d.); |
65) | LWB Leit |
| ... L. vum Land (die auf dem Lande wohnen, im Ggs. zu Stieter, Stieds s. d.) — kleng L. |
66) | LWB Lompenhändler |
| ... M.: «Altwarenhändler» (lok. Grossist im Ggs. zu -kréimer); |
67) | LWB lues |
| ... de Brot l. goe loossen (langsam anbraten lassen) — Ggs.: d'Fleesch as ze huerteg gaangen (zu schnell |
68) | LWB Luxmaschin |
| ... Luxmaschin F.: «Personenauto» (im Ggs. zu Lieferwagen oder Lastwagen). |
69) | LWB maachen, ma(ë)n |
| ... — et gutt m. kënnen (sich leisten können) — Ggs. et nët, schlecht m. kënnen — e gutt (schlecht) Geschäft |
70) | LWB Mannskärel |
| ... 't sin elauter Maanskärelen do (nur Männer, im Ggs. zu Frauen); |
71) | LWB Maschinnenaarbecht |
| ...-aarbecht F.: «Maschinenarbeit» — Ggs.: Handaarbecht; |
72) | LWB Maschinnesaz |
| ... M.: «Maschinensatz» (Druckerspr.) — Ggs.: Handsaz. |
73) | LWB Matrassebett |
| ...N.: «Bett mit Matratze» — im Ggs. zu: Kuefbett — s. d. (in Landgegenden wurde meist |
74) | LWB matt |
| ... «trübe, ohne Glanz» — eng m. Faarf (Ggs. blénkeg, jäizeg) — e matten Teint — m. Glas — |
75) | LWB Mauerstän |
| ... -steen M.: «Mauerstein» (Ggs.: Ha-stän — s. d.); |
76) | LWB méiss |
| ...: esu mëll an esu m. wéi e Kouch (Ggs.: réisch — s. d.); 2) |
77) | LWB Mënschelaus |
| ...laus F.: «Kopflaus» — im Ggs. zu: Déier-, Véi-, Vullelaus; |
78) | LWB Mëschtkrabbeler |
| ... M.: «Hähnchen vom Bauernhof» (im Ggs. zu Hähnchen aus der Zuchtfarm); |
79) | LWB Metermooss |
| ... F. und N.: «Metermaß» — Ggs.: Ielemooss. |
80) | LWB Mëttesschicht |
| ...: «Mittagsschicht (gewöhnlich von 14—22 Uhr)» — Ggs.: Fréi-, Muerges-, Nuetsschicht; |
81) | LWB Metzleschham |
| ...F.: «Schinken aus einem Metzgerladen» (im Ggs. zu Bauerenham — s. d. — oder Éisleker Ham |
82) | LWB Metzleschzoossis |
| ...F.: «Wurst aus dem Metzgerladen» (im Ggs. zu Bauerenzoossiss); |
83) | LWB Mierfësch |
| ...-fësch M.: «Seefisch» (im Ggs. zu Süßwasserfisch); |
84) | LWB Molkereisbotter |
| ... d'Leit (d'Bauere) soss selwer gemaacht hun — Ggs.: Landbotter; |
85) | LWB mosteg, moschteg |
| ...: «mostig, saftig» — moschteg Drauwen — (Ggs.: moërsch, moërscheg — s. d. sub mo(ë)r). |
86) | LWB moudesch |
| ... si sangen haut m. an der Mass (singen mehrstimmig, Ggs. zum ursprünglich einstimmigen Choralgesang) — Zussetz.: al-, |
87) | LWB Mous |
| ...(Sauerkraut) — séisst M. (Nösl.: gekochter Weißkohl, im Ggs. zu sauert M.) — M. amaachen (Sauerkraut einmachen) |
88) | LWB Musek, -ik |
| ...(Musikgesellschaft der Stadt Luxemburg) — —d'Didlénger Stadmusek (im Ggs. zu der Biergaarbechterm.) — eng wëll M. (nicht |
89) | LWB naassfaul |
| ... Jor all n.— dafür auch: fiichtfaul — Ggs.: dréchefaul (s. d.). |
90) | LWB natiirlech |
| ... Mëttel (Naturheilmittel) — natiirlechen Hunneg (usw. — im Ggs. zu chemisch «verbesserten» oder erzeugten Waren); |
91) | LWB näischt |
| ... 153 — lok. z. B. Echt., veraltet: nescht, Ggs.: escht — s. d.) Pron.: |
92) | LWB nei |
| ... Adj.: «neu» — 1) Ggs. zu alt — n. Gebaier — en neie Bau — |
| ... (Avenue de la Liberté in Lux.-Stadt im Ggs. zur aler Avenue) — neit Liicht (s. d. sub |
93) | LWB Neistad |
| ...: «Neustadt» (Wb.06 — wohl im Ggs. zu Alstad, Viertel des Fischmarktes, Lux.-Stadt); |
94) | LWB genéit |
| ...genéit — genéit(e) Schong im Ggs. zu: gepënnt(e) Schong — s. pënnen. |
95) | LWB nelen |
| ... geneelt (mit Nägeln versehen) — geneelte Schong im Ggs. zu gebutte, genéite, gepënnte Schong; 2) «tuckern» |
96) | LWB Nolaf |
| ...Branntwein, der zuletzt aus dem Destillierkessel läuft» — Ggs. Virschotz (s. d.); |
97) | LWB Nospill |
| ... Gegenpartei beim Kegelspiel» — dafür auch: Noschaff; Ggs.: Virspill — mir hun d'N.; |
98) | LWB Nuddel |
| ...(Teigware) — graff, breet, reng, hausmaacher, hausgemaachten Nuddelen im Ggs. zu Kafnuddelen — Ra.: Nuddelen ouni Fleesch, dat |
99) | LWB Nuecht |
| ... — Ltb. 6) F.: «Nacht, Finsternis» (Ggs. Dag — cf. Dag, hënt, hauënter, dazu: däischter, |
100) | LWB Nues |
| ... gutt N., datt ech do ewechbliwwe sin — Ggs.: schlecht N. — engem eng laang N. maachen |
101) | LWB offen |
| ... eng offe Wonn — mat offene Kaarte spillen — Ggs.: verdeckt spillen — eigtl. u. übtr.: séng |
102) | LWB offensiv |
| ... — Sportspr.: si hu ganz o. gespillt — Ggs.: defensiv. |
103) | LWB ondugen |
| ... am Gaart — onduge(nt) Land (schwer zu bearbeiten) — Ggs.: dugen Adj.: «tauglich» (vom |
104) | LWB op A |
| ...b. «hinauf» (dafür auch: erop — Ggs.: of, nidder) — ech gi bis op (in |
| ... — hien as uewen op (auf dem Stockwerk — Ggs.: ënnen an) — hei geet et al de Bierg |
| ...offen, geöffnet» — d'Dire stounge wäit op (Ggs.: woren zou) — hie schléift mat der Fënster op |
105) | LWB Oséckenduch |
| ... von Asch-, Saattüchern, Säcken usw.» — Ggs.: Räischtenduch (s. d.) — O. as esou |
106) | LWB Owend |
| ... nom O. geleën — dat (Stéck) läit ënner O. (Ggs.: op fréi Muergen) — Zussetz.: Braut- |
107) | LWB Pabeierfabrek |
| ...geld, Pabeieregeld N.: «Papiergeld» — Ggs.: Haartgeld (s. d.); |
108) | LWB Panebrout |
| ...-brout N.: «Pfannenbrot» (im Ggs. zu Brot aus Brotkörben); |
109) | LWB Pauerwäin |
| ... der Kelter abläuft, ehe die Kelter in Tätigkeit tritt, im Ggs. zu Kelterwäin — s. d. — cf. Kelter — |
110) | LWB Päckelchestubak |
| ... M.: «Tabak in Päckchen» — Ggs. Rolltubak, Stranktubak (s. d.); |
111) | LWB Platten |
| ... Adv. (Subst.) «mundartlich» (Mundart im Ggs. zur Schriftsprache) — auch: «deutlich» — ech hun |
112) | LWB praktesch, (-isch) |
| ... cf. onpraktesch; c. «anwendbar, angewandt» (Ggs. theoretesch) — de prakteschen Examen — si kruten elauter p. |
113) | LWB Preiseland |
| ... Preisen — Zussetz.: Alpreisen (Deutschland, Stammland) im Ggs. zu: Neipreisen (Elsaß-Lothringen von 1871-1918); |
114) | LWB preisesch (-isch), preisech |
| ... Gare (Station der Wilhelm-Luxemburg-Bahn) im Ggs. zu der lëtzebuerger Gare (Bahnstation Colmar-Usines der |
115) | LWB Preiss |
| ...» — dat as e richtege P. (Preuße, im Ggs. zu andern Deutschen) — allgemein: a. «Deutscher» |
116) | LWB Press |
| ... P.; b. «Hochbetrieb» (Saison) — Ggs.: Morte-Saison (s. d.) — mer |
117) | LWB privat |
| ... p. Nummer, p. Tëlefonsnummer (Nummer in der Wohnung, im Ggs. zur Geschäfts- oder Praxisnummer, auch: nicht im amtlichen Telefonverzeichnis |
118) | LWB Räisch(t)en-, Réistenduch, Reischen |
| ... N.: «feinstes Linnen» — im Ggs. zu Oséckenduch. |
119) | LWB recht(s) |
| ... Adj./Adv.: «recht, rechts» (Ggs.: lénks, lénk) — déi r. Hand as déi schéin |
120) | LWB réifaul |
| ... Adj.: «rohfaul» (von Trauben) — Ggs. edelfaul; |
121) | LWB reng |
| ...rein» (im Sinne von fein und unvermischt [Ggs. graff], für sauber nur im übtr. Sinn, sonst renglech, |
122) | LWB riicht, rit |
| ... richtig, am Südhang gelegen» — déi r. Säit (Ggs. — s. ebes); c. (Nösl. vom Tuch, Stoff) |
123) | LWB Sangkoschter |
| ...-koschter M.: «Singküster» — Ggs.: Kiirchekoschter; |
124) | LWB Sangmass |
| ...-mass F.: «Singmesse» — Ggs.: Stëllmass. |
125) | LWB Schlosäit |
| ...Regenseite» — dafür auch: Reensäit, Schmacksäit — Ggs.: Ofsäit. |
126) | LWB Schmuelvéi |
| ...N. «Kleinvieh, Ziegen und Schafe» — im Ggs. zu: Groussvéi. |
127) | LWB Schneid |
| ...Sch. — probéier schéin an d'Sch.! — Ggs.: voll spillen — cf. schneiden sub 3)b. |
128) | LWB Schneider |
| ... gutt — 't as vum Sch. gemaacht (im Ggs. zur Konfektion) — en as nach ëmmer gutt fir Sch. |
129) | LWB Schneideraarbecht |
| ... F.: «Schneiderarbeit» (vor allem im Ggs. zur Konfektion) — dat as (eng) gutt, schlecht Sch.; |
130) | LWB Schräineraarbecht |
| ...F.: «Schreiner-, Tischlerarbeit» (im Ggs. zu Fabrikware) — 't as (eng) massiv Sch.; |
131) | LWB Schräinermiwwel |
| ...M.: «Möbel aus der Schreinerwerkstatt» (im Ggs. zu Fabrikmöbeln); |
132) | LWB Schreiwer |
| ... schwächlicher Mann); 2) «der Studierte» (im Ggs. zum Ungebildeten) — Zussetz.: Déckesus-, Dräisus- |
133) | LWB spatz |
| ... Messer — eng sp. Fläsch (Dreiviertelliter-Weinflasche im Ggs. zur Literflasche) — e spatze Wénkel — spatz Huewer |
134) | LWB sprock |
| ...(cf. Liischberg) — sp. (kuurz) Fleesch (C — im Ggs. zu: zéit, stréiegt Fleesch); 2) «schwächlich» — |
135) | LWB Stän, Steen |
| ... Steen — d'Haus as aus St. gebaut (im Ggs. zu Ziegel, Beton) — haart wéi e St. — et |
136) | LWB Stoppelkléi |
| ... (nach der Ernte im Herbst üppig wächst)» — Ggs. Broochkléi (s. d.); |
137) | LWB Tafelrechnen |
| ... Tafelrechnen N. — wie hd. (im Ggs. zu Kapprechnen). |
138) | LWB Uechtergeschir |
| ... an d'U. leën (eine Sache stark hemmen, im Ggs. zu: sech an d'Sträng leën — sich sehr |
139) | LWB Uerdnong, -ung, -onk |
| ... bei deem (do) as eppes nët an U. — Ggs.: Onuerdnong. |
140) | LWB uewenop |
| ... (auf das Stockwerk) — si wunnen u. (im Ggs. zu ënnenan = im Erdgeschoß) — mir leen d' |
141) | LWB Uewer- |
| ...(phV. s. sub uewen) «Ober-» — (Ggs. für ON. meist: Nidder-, für Flußläufe: Ënner |
142) | LWB Uewermusel |
| ...-musel Hydr.: «Obermosel» — Ggs.: Ënnermusel; |
143) | LWB Uewersauer |
| ...» — dafür auch: d'Iewescht Sauer — Ggs.: Ënnersauer; |
144) | LWB Usin, Usine |
| ... Zussetz. in ON.: Kolmer-Usin im Ggs. zu Kolmer-Bierg (Kolma-Bierg) und Kolmer |
145) | LWB Waassermillen |
| ... F.: 1) «Wassermühle» (im Ggs. zur mit Motorkraft getriebenen Mühle); 2) im Dim. |
146) | LWB Wanterzäit |
| ... «Winterzeit» (früher gebraucht für westeuropäische Zeit, im Ggs. zur Summerzäit (s. d. sub 2)); |
147) | LWB warem, waarm |
| ... warem, warem in der Nähe des gesuchten Gegenstandes — Ggs.: kal, kal — engem séng Plaz w. halen — |
148) | LWB Wädland |
| ... N.: «Weideland, Weide» — im Ggs. zu Akerland; |
149) | LWB Wäifläsch |
| ...-)Weinflasche» (Inhalt etwa 0,7 l — im Ggs. zur Literfläsch) — dafür auch: spatz Fläsch, Flütt. |
150) | LWB Wäisst |
| ...ges» — e Wäissen (mit weißer Hautfarbe im Ggs. zu e Schwaarzen) — dee Wäissen an dee Schwaarzen; |
151) | LWB weit |
| ... Mosel: vA[·]it) Adj.: «weit» (Ggs. zu: eng) — d'Box, de Rack as ze w. |
152) | LWB weltlech, -lich |
| ... Här as zimlech w. — de weltleche Gesank (im Ggs. zum Kirchengesangverein). |
153) | LWB Vitesse |
| ... 2) «Personenzug» (lok.) — im Ggs. zu Marchandise. |
154) | LWB zam |
| ...Adj.: 1) a. «zahm» (Ggs. wëll — von Tieren u. Pflanzen) — z. Int |
155) | LWB zéi |
| ... Schockela — z. wéi Lieder, Suellieder, eng Louder — Ggs.: sprock (s. d.); 2) a. |
156) | LWB zerstéckelen |
| ... — zerstéckel déi Kaart nët esou! — Ggs.: päckelen (s. d.); |
157) | LWB Zesummeplouen |
| ...pflügen» — dafür auch: zesummefueren, zesummewerfen — Ggs.: auserneeplouen — mat der Hobitz hun se d'Stécker |
158) | LWB gezillt |
| ...gezillt — e gezillte Bam im Ggs. zu: e wëlle Bam; 3) a. «anpflanzen, |
159) | LWB Zivil |
| ... Zivil M.: «die bürgerliche Kleidung im Ggs. zur Uniform» — an Z. sin, goen — Polizei |
160) | LWB ziviliséiert |
| ...» — behuel dech wéi en ziviliséierte Mënsch! — Ggs.: onziviliséiert. |
161) | LWB Zonk |
| ... Z. mat Staangen, mat Brieder — en doudegen Z. (Ggs. zu lieweg Heck) — eng Saach iwwer den Z. räissen |
162) | LWB zou |
| ...zou prädikatives Adj.: «geschlossen, zu» (Ggs.: op = offen) — d'Dir as zou |
163) | LWB zou(en) |
| ... zou(n)er, zouëner Dir — en zouen(en) Auto — im Ggs. zu: en oppen(en) Auto — † eng zoue Box |
164) | LWB Zwir |
| ...: «Zwirn» — † hausgemaachten Z. im Ggs. zu Fabrikszwir — Z. fir (op) d'Bitzmaschin — schwaarzen |