Anklicken der Suchergebnisse führt zum entsprechenden Artikel im Wörterbuch. 
1) LWB Aangel
 ... neuerdings auch bisw. F.: «Türangel» Ra.: auf die Frage: «Wou wunns de, Klengen?», erfolgt
2) LWB Adam
 ... Spw. A. an Éif waren zwéin Äppeldéif; Ra.: Familje si mat engem vun A. an Éif aus
3) LWB Advent
 ... A., e gutt Joer, vill Äppel, wéineg Wäin; Ra.: en as esou liicht wéi d'Hénger am A.
4) LWB aals
 ...aals Adv.: eigtl. Gen., nur in der Ra.: vir aals «vor alters» (cf. altesch);
5) LWB Afahrt
 ...-fahrt F.: bes. in der mod. Ra. den Zuch huet keng A.;
6) LWB afetten
 ...-fetten trans. Verb.: Ra.: da fett der d'Schong an (mach' dich
7) LWB Aschlag
 ... esou ka wierpen, deem fehlt den A. nët» (R); Ra.: d'Waarp as den A. nët wäärt (frz.
8) LWB Apaisement
 ...Besänftigung, Beschwichtigung», zu frz. apaisement; bes. in der Ra.: en huet sein A.
9) LWB Äärtchen
 ... M.: lok., bes. im Norden in der Ra. ën Äärtchen «ein wenig» (bisw. auch: ən
10) LWB Äddéi, Äddi
 ...: den (säin) Ä. maachen, séng Äddië maachen Ra.: ä. Welt, ech gin an Tiroul (im Augenblick
11) LWB Äis
 ...2) «Eisbahn auf dem Wasser» in der Ra.: op d'Ä. goen; Äis bezeichnet nie «
12) LWB Äisch
 ... Bächlein am Fuße des Brücher- und Helperknapp Ra.: d'Ä. as en Aarm vum Mier (Hagen).
13) LWB Ämerchen
 ... Ämerchen M.: «Feldgrille» Ra.: ech wöllt, ech hätt deem säi Geld, an '
14) LWB Änneréng/-ong/-onk, Ännerechen, Änneregen/-igen
 ... wird sich verändern; im Pl. bedeutet Ä. in dieser Ra.: «Wolken»).
15) LWB äs, ees
 ...(Echt.: von einer Schlafmütze); 3) in der Ra.: 't as äs ewi äs (a) =
16) LWB Baartel
 ... zu «Bartholomäus» (s. d. folg.) Ra.: E wääss, wou (de) B. de Moschter(t) (auch:
17) LWB baassen
 ... Baßinstrument (bes. Baßgeige) spielen» Wortspiel in der Ra.: Looss mer geien («geigen + gehen»), sot
18) LWB Bänk
 ... d.) die nicht umgelautete Form nur in der Ra.: duurch d'B. (im Durchschnitt); 2) «
19) LWB Bannziedel
 ...: -zeedel) M.: bes. in der Ra.: B. maachen, 1) eigtl. Strafzettel wegen Flurvergehen
20) LWB Barreau
 ... B.; 2) «Gerichtsschranke», in der Ra.: en as um B. (vor der Gerichtsschranke) er
21) LWB Batzelach
 ... Batzelach (bisw. Bounzelach) N.: in der Ra.: sou frou wéi (e) Kinnek a B.
22) LWB Bauerenaasch
 ...-aasch M.: in der Ra.: wéi e B., naass, kal a wandeg;
23) LWB Bauereschong
 ...-schong M.: in der Ra.: op e Bauereschong no (bis auf einen Bauernschuh,
24) LWB bäiluecht)
 ... intr.: «nachgeben» bes. in der Ra.: kleng b. (kleinlaut werden); 4) intr.
25) LWB bäizéien
 ...2) «an sich ziehen» bes. in der Ra.: de Schwanz b.; 3) «hinzurechnen»
26) LWB Bändel
 ... die Strümpfe von oben festhalten; c) in der Ra.: ëmmer de B. (= Wéibändel) an der Hand hun
27) LWB be-
 ... (versaufen), beroden (verraten), sech besinn (sich versehen) (Ra.: besinn as verluer, «ein Fehler aus Versehen bedeutet
28) LWB bequéimen
 ... bequéimen refl. Verb.: in der Ra. dajee, da bequéim dech!
29) LWB bestellen
 ... zu rechnen?); 2) «bedeuten» in der Ra.: dat huet näischt (nët vill) ze b. (das
30) LWB Bewandnës
 ... Bewandnës F.: in der Ra.: dat huet séng (eege) B. (wie hd.).
31) LWB Bech
 ... Dorf der Gem. Bech, Kant. Echternach 289 Ra. Di Beecher am Loach, Der Deiwel hoat se gestoach;
32) LWB Béchs
 ...Buchse im Wagenrad») cf. auch: Biisch Ra.: e könnt do wéi aus enger (der) Béchs
33) LWB Beeb, Beebchen
 ... häufige Var. zu Barbara (s. d.) Ra.: D'B. an de Jeep, an zwéi raschteger Kreep
34) LWB Beel
 ...M. bisw. gebr. für Hummel s. Bommel); Ra.: E Faass (Sieschter) Beelen as méi wäärt ewéi e
35) LWB beewels
 ...beewels, lok. bäwels, béiwels adv. Wendung in der Ra.: ech sin dir näischt b. «du hast mir
36) LWB Bëffchen (Bëffi), Bäffchen, Biffchen
 ... meist für einen Speisezimmerschrank im Gegs. zum Kicheschaf Ra.: eran an de B.! (beim Einziehen der
37) LWB Beiennascht
 ...-nascht N.: in der Ra.: an e B. gräifen;
38) LWB Béibreg
 ...» Bis 1815 zum Herzogtum Luxemburg gehöriges Eifelstädtchen. Ra.: E géing nët emol op Irel geschweiens dann op
39) LWB Béierchen
 ...(kann ein Béier oder ein Buerch werden) Ra.: sou schneit een déi kleng Béiercher (wann man
40) LWB Bejhures
 ... Bejhures (seltener: Beschures) in der Ra.: B. maachen «einen unredlichen Gewinn machen».
41) LWB Bënzelt
 ...» Gem. Weiswampach, Kant. Clerf 23. Ra.: Da geet Holler iwwer B. (die letzten werden
42) LWB bernick
 ... bernick Ra.: b. soen, lääschten op eppes «rundweg nein sagen,
43) LWB Bett
 ... mécht, esou schléift een (läit een, fënd een ët); Ra.: d'B. maachen, (aus)klappen, oprëselen, opschloen, riichtzéien, frësch opzéien,
 ... B. entleeren); 2) «Ehe» in der Ra.: d'Kanner aus dem (vum) éischte B. (aus
44) LWB Bettzich
 ... B. voll am Leif (hat zu viel getrunken), die Ra. erinnert an den Brauch, beim Umziehen das Hausgerät in der
45) LWB bettcheskrank
 ... bettcheskrank Adj.: in der Ra.: bettcheskrank a schosselsgesond (bettlägerig, faul aber von
46) LWB Beyeren
 ... Flaxweiler, Kant. Grevenmacher 451; auch Schënnerbeyeren genannt Ra.: déi Beyerener Schënner, déi Gouschténger (Faass)bënner
47) LWB Bichenholz
 ...Buchenholz» besonders gut zum Heizen, daher die Ra.: et as een Holz siche gaangen, besser wéi Bichenholz,
48) LWB Biddi
 ... Pferd» so bei Ga. und in der Ra.: en ale B. (bisw. auch auf Menschen, Arbeiter
49) LWB Biertuten
 ...-tuten F. Pl. in der Ra.: déi Rammeldanger B. (die Rammeldinger Beerensammler, eigtl. Beerensteiße
50) LWB Biicht
 ... Biicht F.: in der Ra.: éierlech bis op d'B. (Redingen).
51) LWB Biinchen
 ... Biinchen N.: im Kant. Redingen, in der Ra.: säi B. bäileën (= säi Brändche bäileën «sein
52) LWB Bild
 ... beim Kartenspiel: Biller Dame, König, Bube, woher die Ra.: ech hu keng gebild Kaart an der Hand.
53) LWB Bimbam
 ... Bimbam M.: in der Ra.: o du hälleger B.! (ach herrje).
54) LWB bintsch
 ... bintsch Interj.: in der Ra.: biede mat b. a bäntsch (mit viel Aufwand,
55) LWB blann
 ... das im Stall überwintert und wieder ins Freie kommt) Ra.: bas de da b. (zu jem. der augenfällige
56) LWB Blatz
 ... M.: «Blitz», ledigl. in der Ra.: der B. soll dech gin (hun) auch: gesinn
57) LWB Bleiwes
 ... Bleiwens) N.: «Aufenthalt» in der Ra.: 't as ménges B. nët hei (auch:
58) LWB Blimmchen
 ...1) Dim. zu Blumm (s. d.) Ra.: eng B. am Knapplach a kee Su an der
59) LWB Blinddarm
 ... Blinddarm M.: aus dem Hd. in der Ra.: en huet de B. («Blinddarmentzündung»), auch:
60) LWB blo
 ...-, stahlblau) de bloen Himmel in der Ra.: Den Himmel as b., as ä fort, dann
 ... spaßh. für «starker weiblicher Busen» in der Ra.: hat huet schéi b. Aën mit der entsprechenden
61) LWB Blomécher
 ...Blomécher M.: Ra.: e B., en Dropmécher.
62) LWB blosen
 ... de Mond verbrannt huet, bléist eng aner Kéier Ra.: elo kanns du eng Fieder an d'Luucht
63) LWB Blues
 ... Blues Interj.: in der Ra.: Pëtz B. (auch: Flues) «Potz tausend».
64) LWB Blummekranz
 ...-kranz M.: bes. in der Ra.: Uewen (erëm) e B., ënnen (erëm) de Läpp
65) LWB Blutt
 ... sele gutt; 5) «Jugend», in der Ra.: dat jonkt B.
66) LWB Bluttstuurz
 ... iron. für «Erbrechen» in der Ra.: en huet e B. kritt (nach einer Zeche,
67) LWB Bockschieren
 ...schieren N.: «Bockscheren» in der Ra.: et geet iwwer d'B. lass (kritischer, entscheidender
68) LWB Bockelschierz
 ... Bockelschierz M.: in der Ra.: um B. droen (s. Bockel sub 1).
69) LWB Bockenidderz
 ... Bockenidderz in der Ra.: dat do könnt ewéi B. (auch: Bock an
70) LWB Böff
 ... Böff in der Ra.: esou mëll (weich) ewéi B. (Redingen).
71) LWB Bommenzinnes, Bommenzënnes
 ... phV.: Bommezinnes, Zënnebommes (= Skt. Nepomucenus) Ra.: wat bas du e B. (feierlicher, salbungsvoller Mensch
72) LWB Bommëscht
 ... Bommëscht N.: in der Ra. op (d') B. dreiwen (zur Verzweiflung bringen), daneben:
73) LWB bong
 ...und Schou) als Adj. gebr. nur in der Ra.: dat as kee Bongen (= Giedlechen er
74) LWB Bongkraitchen
 ... «gute Speise, guter Trank» (lok.) Ra.: Bong Krettchen, gudde Béier.
75) LWB bonz
 ... bonz in der Ra.: bonz ënne bonz uewen «kopfüber»
76) LWB Bootsch
 ...- und Rasenerzverarbeitung die Bauern die Holzkohlen zur Eisenhütte fuhren; Ra.: du vergees bis op eng B. (auch das
77) LWB Böschengel
 ...-engel M.: in der Ra.: e Gesiicht ewéi e B. (liebenswürdiges Aussehen
78) LWB Bosséi
 ... Bosséi M.: in der Ra.: de Bosséi gemierkt hun (bei D. zitiert, unerklärt).
79) LWB botterschmier
 ... maachen); 3) spaßh. dafür: Bockelschmier, in der Ra.: du kriss eng Bockelschmier, de Bockel geschmiert (Schläge);
80) LWB botzen
 ... botz se (heemlech), botzen!; 2) übtr. in der Ra.: d'Blat b. (s. Blat) «sich aus
81) LWB Boufank, Bouféck
 ...Bergfink, Fringilla montefringilla», dafür auch: Akervillchen Ra.: verwinnt ewéi e Boufankenascht (lok., z. B.
82) LWB bougéieren, bujhéieren
 ... von Maschinenteilen: «wackeln» übtr. in der Ra.: en huet nët bougéiert (er ging nicht darauf
83) LWB Bougiefréisser
 ... gegebenen Rindertalgkerzen, als Speisefett beim Braten zu verwenden) cf. die Ra.: e feiert et eran ewéi geseent Liicht (er
84) LWB Boun
 ... hat Angst vor dem Gefecht); 5) in der Ra.: engem eng (Wb. 06: welsch) B. setzen
85) LWB Bouweschänkel
 ...): «Weihnachtsgebäck in Gestalt eines X» Ra.: de Mënsch as kee B. (man soll nicht
86) LWB Box
 ... wird in der Schreinerei zum Fournieren gebraucht (Eiche, Nußbaum); Ra.: ha de Knuet riicht an d'B. (beim
87) LWB brachen
 ...brachen intr. Verb.: 1) in der Ra.: ech muss kachen a brachen (alle Arbeiten des
88) LWB brachfälleg, -wenneg
 ... brachfälleg, -wenneg Adj. in der Ra.: sech b. gin «erkennen, daß man unrecht hat
89) LWB Braken
 ... Braken Hausname in der Ra.: Braken hir Gääss.
90) LWB Brand
 ... Spw.: Vill Hänn läsche vill Bränn Ra.: op Brand a Muerd (gewaltsam) a B.
 ... Menge von Töpferware»; b) in der Ra.: de B. spräden «nach dem Roden und Sengen
 ... Fumango»; 7) «Spießrutenlaufen» Ra.: (wéi) duurch de B. goen (Mosel) «durch
91) LWB Bratzel
 ... (Ammelett), Stoffi (od. wäisse Kéis) als Zutat Ra.: ech haen dech, dass de Bratzele säächs (s.
92) LWB Braut
 ...Gléck huet, dee féiert d'B. an d'Kiirch; Ra.: eng schéi B., d'B. as schéin ugeschiert
93) LWB Brännecht
 ...Brännecht F.: «Spießrutenlaufen» in der Ra.: duurch d'B. goen (ähnlich: Heischter-,
94) LWB Brëtsch, Brätsch
 ...Prügelbock»; 3) «Prügelstrafe» Ra.: da waart, elo gës d'iwwer d'B. gezunn
95) LWB Briet
 ... (s. sub a) entlehnt: «Professorenkonferenz» in der Ra.: e könnt vrun d'B. e steet bei
96) LWB Broutdar
 ...M.: eigtl.: «Brotdorn» in der Ra.: du kriss de B. nach ausgerappt (ausgezunn
97) LWB Broutgaass
 ...-gaass F.: in der Ra.: elo rabbelt et an der B. (jetzt wirst
98) LWB Broutzant
 ... M.: «Brotzahn», etwa in der Ra.: am Krich konnte mer eis de B. ausrappen
99) LWB Brudder
 ... B., en as esou schlecht wéi ech Ra.: déi gläiche sech ewéi zwéi Bridder, wéi ee B.
100) LWB Buchholz
 ... Buchholz Personenname in der Ra.: du schäiss de B. nët un.
101) LWB Bullett
 ... übtr.: «Dummheit» in der Ra.: do hues d'erëm eng B. gemaacht.
102) LWB Bunn
 ... duebel B. (Bettuchbreite); 3) übtr. in der Ra.: op d'laang Ban (Norden auf die
103) LWB butzen
 ... butzen trans. Verb.: in der Ra.: eng Schläich b. (eine Eisbahn zerstören sonst:
104) LWB Dadder
 ... Dueder); 6) «Schlamm» in der Ra.: de Buedem as een D. an elauter
105) LWB Danzbän
 ...-bän Pl. N.: in der Ra.: ech hu meng D. haut vergiess (cf.
106) LWB danzen
 ... äußerst seltene Form des Part. Praes. ist bewahrt in der Ra.: Danze Pafen, kréinen Hénger, päife Meed (Medercher) soll der
107) LWB Dapp
 ... Vizdäpp (für die Trierer); 4) in der Ra.: e geet op den D. (auf Liebesabenteuer); Dim.
108) LWB däfen, defen
 ... an ein Kind, das in den Schmutz getreten hat) Ra.: Bestueden an däfen zugläich, dat nennt än sech dommelen.
109) LWB Däischterwald
 ... Däischterwald M.: nur in der Ra.: duurch den D. dreiwen (Wb. 06: an den
110) LWB Däiwelsaarbecht
 ...sub 2 (s. d.); 2) in der Ra.: Sonndesaarbecht, D.;
111) LWB däreg
 ...») en d. Déier = streideregt Framënsch; Ra.: Wann e Meedche mam Hënner an en därig Heek
112) LWB Déider
 ...) M.: «Täter», nur in der Ra.: de Réider (der Ratgeber) as esou gutt ewéi
113) LWB déiwen
 ... trans. Verb.: «stehlen» in der Ra.: d. a. rawen (rauben).
114) LWB dënnbrieder
 ...-brieder M., Pl.: in der Ra.: dən 'brjεdər 'bwArən (faulenzen) (Binsfeld
115) LWB dënnhëlzercher
 ...-hëlzercher N., Pl.: in der Ra.: D. bueren;
116) LWB dilleg
 ... dilleg Adj.: in der Ra.: engem den dillegen Dag undonken «mit wiederholten
117) LWB doheem
 ... der Gaass, um Pawee d. (kein Obdach haben); übertragen: Ra.: mir sin nach nët d. dermat, nach nët op
118) LWB doheem
 ...Dobleifskäärchen (Ton: 1) in der Ra.: mat der D. verresen (zu Hause bleiben);
119) LWB dohär
 ...-här (lok. Echt.) Adv.: in den Ra.: dohärgon (geschehen, sich ereignen) oani Spektakel goung
120) LWB dovun(ner)
 ... schwätzt een nët, bascht een nët Ra.: (Echt.): heen as nët dovoan (das ist
121) LWB Doloun
 ... D. Den D. nët verdengen, stielen Echt. Ra.: Dolunn, Jolunn! (der Taglöhner muß dem Herrn gehorchen)
122) LWB Dokes
 ... D.! Hokes, pokes, Dokes! (Zauberformel, spaßh.); Ra.: Da get et Mokes op den Dokes (Mokes =
123) LWB dränken
 ...; 2) «zum besten geben» Ra. (Echt.): Wen se dränkt, dem säin se zougedoun
124) LWB dronkeg, -ig
 ... 't as mër ganz d. am Kapp Ra.: engem Dronkege gät e Fudder aus dem Wee
125) LWB Dronkenellen
 ... «Anwandlung schlimmer Ahnungen, große Angst» in der Ra.: d'D. gounge mër aus (es wurde mir
126) LWB Dréit, Dritt, Dräet, Drikt
 ... eisen D.; 2) «Geld» Ra.: nom boren D. gët vill gefrot; 3) «
127) LWB druwoën
 ... solle mer ons druwoën? (an eine schwierige Arbeit) Ra.: än A déit ech druw. (nach einer bekannten
128) LWB Duc
 ... frz.) M.: «Herzog» spaßhaft Ra.: Mir hun dräi Dücken an der Stad: de Grand
129) LWB Duuscht
 ... giwwen der zwéin (Mosel); 2) in der Ra.: am D. sin: a. «bei gemeinschaftlicher Arbeit
130) LWB Duzfouss
 ...fouss M.: «Duzfuß» in der Ra.: op D. stoen (sich duzen, gut befreundet sein);
131) LWB eelst
 ... Eelst hun d'Éier an déi Jingst de Virstreech (Ra.: wenn das jüngere Geschwister vor dem Älteren heiratet).
132) LWB egal
 ... 't as mir alles wurscht a kräizegal Ra.: äich fir mein Persunn, dat as mir ganz e.
133) LWB Egard
 ... M.: «Rücksicht» frz. égard Ra.: en hëlt keng (R)egaren fir näischt (er nimmt
134) LWB Éier
 ... zu Éieren hues de dech esou erausgefiizt? spaßh. Ra.: zu Éieren dës Butzweller Méchel; b) passiv
135) LWB El, Äl
 ... M.: «hausgebrautes Bier» in der Ra.: fir Äl a Brutt voan den Eltre soergen
136) LWB ëmgoën
 ... géi gelënd mat em ëm! (behandle ihn nachsichtig!) Ra.: mat eppes ë. wéi mat enger Braut (sehr
137) LWB ëmlaf
 ... «Eitergeschwulst um den Fingernagel»; 2) Ra.: d'Schrauf huet den éiwegen E. (das Gewinde
138) LWB Eng(e)länner
 ... halwen E. (einfache Kreuzungsweiche); 3) in der Ra.: d'Englänner sin am Haus (Umschreibung für Menstruation).
139) LWB erstiechen
 ...erstiechen trans. Verb.: «erstechen» Ra.: di Éiner am Lach, déi hun den Däiwel erstach
140) LWB erauslafen
 ... d'erauslääfs, da lääfs d'och erëm dran (spaßh. Ra. des Schusters);
141) LWB erofkraachen
 ... tr. V.: «ohrfeigen» in der Ra.: engem eng e.;
142) LWB ewevill
 ...ewevill Adv.: in der Ra.: fir ewevill (ohne weiter zu überlegen, aufs Geratewohl).
143) LWB falsch, fuelsch
 ...t as e falschen auch substantiv. in der Ra.: 't as Falsch un em (er
144) LWB fassen
 ... Verb.: spaßhafte Entlehnung aus dem Schriftdeutschen in der burschikosen Ra.: elo gi mer ee f. (auch: verhaften
145) LWB Vatterland
 ...Vatterland N.: «Vaterland» in der Ra.: a wann d'V. drop zuschane géing;
146) LWB Vatterwelt
 ...Vatterwelt F.: in der Ra.: fir d'V. nët (für alles in der
147) LWB Fobang
 ...Fobang (beide Ton: 1) M., in der Ra.: en huet eis F. gemaach, gespillt (= eis am
148) LWB fäerdeg, fierdeg, feerdig
 ..., wa mer d'Oueren nach agebäert hätten (spassige Ra. der Nähterinnen) d'Kächen huet d'Iessen nach nët
149) LWB Fäertschësser
 ...-schësser M.; 2) in der Ra.: den heilege F. (oder: Graulert) = a.
150) LWB Fälen, Felen
 ...» 171 Uewerfälen «Oberfeulen» 173; Ra.: wéi den Hëtz (oder: Schëtz) vu F.
151) LWB fängeg
 ... fängeg Adj. in der Ra.: eng Fal f. maachen (die Falle zum Fangen
152) LWB färens
 ... färens Adv.: in der Ra.: bei färens «bei weitem».
153) LWB fécken
 ...» (gemein); 2) «zeugen» Ra.: wann dat der nët gefällt, da muss de der
154) LWB féidéiesch
 ... Adj.: «mörderisch, höllisch» in der Ra.: ech hun eng f. Péng (Pein) ausgestanen.
155) LWB Fëll
 ..., Terrassenmauern) auch die Füllung beim Wurstmachen veraltete Ra.: an Hëll a Fëll (neben: Hull a Full
156) LWB verbattert
 ...verbattert, -bëttert, Ra.: v. a. verpaasst.
157) LWB verbellen
 ...übtr.: «verderben, krank machen», in der Ra.: en huet sech de Mo verbellt; 3)
158) LWB verdollt
 ... en as v. an dat Meedchen; 3) in der Ra.: eng v. Krankheet (hitziges Fieber).
159) LWB verdriwwen
 ...(ähnlich: gehesst, verdrieft, verwallt); 2) Echt. in der Ra.: verdriwenen Newel «Staubregen am Morgen» (s.
160) LWB Verdriewen
 ...N.: 1) «Verwirrung» in der Ra.: en as an d'V. komm; 2) «
161) LWB verfatzt
 ... verfatzt Verbadj.: «zerfetzt» Ra.: v. a verfënzelt.
162) LWB Verfolleg
 ...M.: «Verfolg, Folge», bes. in der Ra.: am V. (im Verfolg) aus dem V.
163) LWB Verfolgong
 ... Verfolgong F. in der Ra.: an enger V. «in heller Aufregung».
164) LWB vergalstert
 ... vergalstert Verbadj.: in der lok. Ra.: v. a verzéckt «erschrocken, verwirrt» (Machtum).
165) LWB Vergiicht
 ...(Osten) M.: «Meinung, Dafürhalten», in der Ra.: no meim V. (nach meiner Ansicht).
166) LWB vergoen
 ... Péng, Roserei, Verlaangeren wéi d'Zäit vergeet Ra.: d'Zäit vergeet, d'Luucht verbrennt, an de Jann
167) LWB Verhor
 ... Verhor (lok. u. veraltet) in der Ra.: op V. däerf een de Staf nët iwwert ee
168) LWB Verlaf
 ... am V. vun engem Joer; 3) in der Ra.: op (de) V. d'Stéck geet op (de)
169) LWB verlauden
 ... verlauden II trans. Verb.: in der Ra.: v. loossen «verlautbaren, verlauten lassen» ech
170) LWB Vermellen
 ... Vermellen N. in der Ra.: mat V. ze rieden (s. Verläf).
171) LWB vermessen
 ...) Adj.: 1) «vermessen, trotzig», Ra.: v. wéi Pittesch oder Pëtscht hirt Fierkel, an
172) LWB verschloën
 ... Meinung erraten); 3) bisw. wie hd. in der Ra.: dat huet mer den Otem verschloën (dafür: geholl);
173) LWB versigen
 ...versigen (-/zijən) in der Ra.: d'Kou as v. (= steet, as mees
174) LWB versigelen
 ...) trans. Verb.: «versiegeln» Ra.: verbréift a v. Rechter.
175) LWB versuergen
 ... Bed. «versorgen, versehen mit», außer in der Ra.: en hat sech gutt op der Kiirmes versuergt
176) LWB Fëschblos
 ... Brühe usw.»; 3) in der spaßh. Ra.: woumat soll ech dech bezuelen? Mat F.!;
177) LWB Fettkoup
 ...-koup M.: in der Ra.: e géif nët fett, a wann e schon op
178) LWB Fiels
 ... gebaut (der hat sich eine sichere Basis geschaffen) Ra.: fest wéi eng F. an der Mosel:
179) LWB Fierzel
 ... Fierzel (lok. Red.) M.: in der Ra.: soss kriss de de F. geschnidden (drohend, zu
180) LWB Fiichtegkät, -keet
 ...3) übtr.: «Fortgang», in der Ra.: da kritt d'Saach hir F.
181) LWB Fiischt
 ...(im Gegs. zu der bei Viischt sub 3) erwähnten Ra.: a. er ist irr, b.
182) LWB Villchen
 ... 1) eigtl. «Vöglein» Ra.: en ësst ewéi e V. (häufiger Zus.:
183) LWB Finanz
 ... gelegentlich Verballhornung von Faïence etwa in der Ra.: de Kuch as geroden wéi eng Finanz (äußerst
184) LWB Finn, Finni
 ... Finchen (dafür auch: Funn, Funni, Funnes) spaßh. Ra.: elo heescht d'Meedche Finni (Anspielung auf das
185) LWB firiwwels
 ...firiwwels Adv.: «übel» in der Ra.: f. huelen (übel aufnehmen, mißdeuten).
186) LWB Virhand
 ... abgewiesenen Freier); 2) «Vorrat» in der Ra.: mir hun déi Wuer op V. mir hun
187) LWB Virstalt
 ...(Echt.) M.: «Anstalten», in der Ra.: V. maachen (sonst auch Ustalt s.
188) LWB Virzock
 ...F.; 2) «Vorsprung» in der Ra.: ech gin (kommen) em op de V. (ich
189) LWB virzou
 ...Adv.: «vor die Augen» in der Ra.: alles wat em v. kënnt hätt e gär.
190) LWB Fiténg
 ... spaßh.: dat as de F. (cf. in dieser Ra. auch: Koténgdas ist das Rechte!); 2)
191) LWB Flaut
 ... «Auswurf, Speichel»; 2) in der Ra.: Flaute scheiwen (Erklärung cf. Botterschmier sub 2).
192) LWB Flääschdag
 ...-dag M. in der Ra.: en as jidder gudde Flääschdag dohäm, wann nëmmen eng
193) LWB Flääschzant
 ...-zant M. in der Ra.: elo kënne mer eis de F. ausräissen (wir
194) LWB Floribus
 ...: «Überfluß, Saus und Braus», in der Ra.: hie lieft a(m) (Ga. auch: in) F.
195) LWB Flouhaut
 ...F.: «Flohhaut» in der Echt. Ra.: e steelt sich as wëllt en d'Wëlt an
196) LWB Fluppech
 ... Fluppech erfundener ON. in der Ra.: gebotzt ewéi d'Braut vu F. (s. Stuppech
197) LWB Flurréi, Flurri
 ...I M.: «Prügel» in der Ra.: hie kritt F. et gët F.
198) LWB Fong
 ... an die Besiegten zu zahlen); 7) in der Ra.:
199) LWB Fons
 ... Fons III F. in der Ra.: an d'F. huelen (nur Ga.: «
200) LWB Foosch
 ...Foosch M.: «Vorrat» in der Ra.: mir hun et op F. (Echt.: Foasch,
201) LWB for
 ... Adv.: «leicht, halb» in der Ra.: ech war f. entschlof (halb eingenickt).
202) LWB Fort
 ...) II M.: «Stärke» in der Ra.: dat as säi F. (nët).
203) LWB Fouss
 ... F. gesat; 4) «Schuh» in der Ra.: botz d'Féiss of!; 5) «Bein, Fuß
204) LWB frank
 ... Adj.: «frank» nur in der Ra.: fräi a f.
205) LWB franquette
 ... franquette in der adverbialen Ra.: à la bonne franquette (auch: flanquette) «ohne
206) LWB Franz
 ... Frunn(i), Frunnes, Frunsel, Frunzel (s. auch Frell) Ra.: Franz, Stréipanz!
207) LWB fräcks, frieks, frääks
 ... fräcks, frieks, frääks Adv. in der Ra.: zu fräcks 1) «um die Wette»
208) LWB Frädebuerg
 ... dem Blinden errichtet); 2) fiktiver ON. in der Ra.: e gët op F. begruewen (man weint nicht
209) LWB Fräibréif
 ...; 2) «Freibrief», bes. in der Ra.: e mengt, en hätt e F.;
210) LWB Fréibir
 ...F.: «frühreife Birne», übtr. in der Ra.: muer gët et Fréibiren (morgen müssen wir früh
211) LWB Freideswieder
 ...Freideswieder N.: «Freitagswetter» in der Ra.: F., Sonndeswieder (auch: F., Wieder fir
212) LWB Freieschsuelen
 ... Pl. F.: «Freiersfüße» in der Ra.: e geet op F.
213) LWB Fridderech
 ... Lümmelsjahre kommt) Fréiz (kommt auch als Hausname vor) Ra.: dat passt ewéi Aasch op F. (gar nicht).
214) LWB fud(d)el
 ... fud(d)el Adj. in der Ra.: hu(d)del a fu(d)del (neben fatz).
215) LWB Vull
 ... Krankheit erwischt); 5) «Rouladen» in der Ra.: Vigel ouni Kapp (oder: Schwanz), dafür auch:
 ... Schwanz), dafür auch: Trëtschen; 6) in der Ra.: de Spott an de V. (bisw. spaßh.:
216) LWB Vullenaasch
 ...-aasch M. in der Ra.: e schäisst ewéi e V. (oft und wenig);
217) LWB Vullenduuscht
 ... M.: «geringe Trinkfähigkeit», in der Ra.: en huet e V.;
218) LWB Funn
 ...) M.: Var. zu Fändel, bes. in der Ra.: mat Kräiz a F. (etwa bei Bittprozessionen).
219) LWB fuppen
 ... fuppen III trans. Verb. in der Ra.: e léisst sech nët f. (ähnlich: huelen
220) LWB Fuurz
 ... wéi eng Kap ouni Stuurz; 2) in der Ra.: kale F. a. «Huflattich, Tussilago farfara
221) LWB Fuurzrimm
 ... am Schwanze des Pferdes» übtr. in der Ra.: e kritt de F. ugezunn (er wird ausgeschimpft,
222) LWB fuussen
 ... Dampf kochen und bräunen» dazu die lok. Ra.: em véier Auer eng Kuuscht, a Boune gefuuscht:
223) LWB gaangen
 ... gaangen intr. Verb.: nur in der Ra. ech sin ewéi gegaangt (a. ich bin durch zu
224) LWB gaapsereg
 ...; 2) als ON. verstanden, in der spaßh. Ra.: en as vu Gaapsereg (statt Gaasperech
225) LWB Gaassendreck
 ... M.: «Straßenkot», bes. in der Ra.: frech ewéi G.;
226) LWB Galère
 ... Galère (wie frz.) F., in der Ra.: vogue la galère.
227) LWB Gankendir, Gankdir
 ... der Kette»; 13) in der adverbialen Ra.: no G. «ohne Unterbrechung»; 14)
228) LWB Garde
 ...»; 4) «Vorsicht» in der Ra.: sief op dénger G. (hüte dich!).
229) LWB Gatt
 ... M.: «der Hintere, Gesäß» Ra.: Këss der Kaz de G.; in Weimerskirch
230) LWB gattswouer
 ... en as g. nët krank; 2) in der Ra.: fir de g. «zum Schein, sozusagen»
231) LWB Gänsenhimmel
 ... ungetauften Kinder»; 2) spaßh. in der Ra.: bas d'am G.? (zu jem. der
232) LWB Gedankekëscht
 ...F.: «Sitz der Gedanken», in der Ra.: elo hun ech méng G. doheem gelooss (ich
233) LWB Gefolleg(s)
 ...N.: 1) «Folge» in der Ra.: am G. (im Verfolg) 't wääss
234) LWB gegäästert
 ... gegäästert (lok. Echt.) Verbadj.: in der Ra.: g. Gromperen «Art Pellkartoffeln» (wann e Kräs
235) LWB gehaangen
 ...Verbadj.: «schlampig gekleidet» in der Ra.: du kënns do wéi g. (wéi e gehaangene Mäerder).
236) LWB Gehäng, Gehänk
 ... «Türgehänge»; 3) iron. in der Ra.: en as futti am G. (lendenlahm).
237) LWB geheien
 ... verstanden (geheien = nubere, coire, später stuprare) ist die Ra.: da's Maus gehei déng Mudder oder déi
238) LWB gelantert
 ... gelantert Verbadj.: nur in der Ra. wéi gelantert (von Menschen, Tieren und Pflanzen von
239) LWB Gelenk
 ...im bes.: «Taille», etwa in der Ra.: 't as aus allem G. (sie ist
240) LWB Gemeng
 ... Äänsmänner (s. d. S. 51)» in der Ra.: d'G. gebidden (zur Versammlung der Hausvorstände aufrufen
241) LWB G(e)nodegrëtz (Gnoodchesgrëtz), -grimmel, G(e)nodenzäächen
 ...G(e)nodegrëtz (Gnoodchesgrëtz), -grimmel, G(e)nodenzäächen F. in der Ra.: eng G. «ein bißchen» (das man
242) LWB G(e)noodcheswëllen
 ... G(e)noodcheswëllen in der Ra.: ëm G. (um Gotteswillen).
243) LWB gerëmmt
 ...gerëmmt Verbadj.: «passend» in der Ra.: 't as mer haut nët g. fir dat
244) LWB gerëppt
 ... 2) «kleinlich, religiös fanatisch» in der Ra.: enk g. déi Leit sin enk g.
245) LWB gesat
 ...2) «verständig»; 3) in der Ra.: gesat de Fall, der Fall oder de Fall
246) LWB Geschëtz
 ... opféieren; 2) «Querverhör, Drangsalierung» in der Ra.: mir haten e laang am G. mir huelen
247) LWB Geschir
 ... an honnert Moerge Liichteschäin Geschärr nur in der Ra.: wéi den Här esou d'G.; 2)
248) LWB Geséiss
 ... 2) erweitert: «Hose» in der Ra.: Baartelméis hëlt dem Bauer de Kéis an dem Schéifer
249) LWB Gesell
 ...» in dieser Bed. nur noch in der Ra.: zu Gesellen zou Gesell spillen; 2) «
250) LWB geséngen
 ...(ich merke wohl, was vorgeht) auch in der adverbialen Ra.: (zu) geséngener Aën (Osten: geséiner Auen) sonst
251) LWB gestallt
 ...gestallt Verbadj.: «gestellt» in der Ra.: gutt, schlecht g. (wohlhabend, nicht wohlhabend) zimlech
252) LWB Gewalt
 ...(er wollte Hand an sich legen) dazu die adverbiale Ra.: mat (aller) G. (durchaus, unbedingt dafür auch:
253) LWB gëflech, gëfferlech
 ... gëflech, gëfferlech Adj., in der Ra.: gëflecher Gowe gin «aus freiem Antrieb geben»
254) LWB Geier
 ... oan em fir sich ervirzedoun (cf. zu dieser lok. Ra. auch: Aier) de G. hëlleft lueden, awer nët droen
255) LWB Geldfro
 ... bei Geldfroën héiert d'Gemittlechkeet op (außer dieser Ra. lieber da's eng Fro vu Geld);
256) LWB Geldschëpp
 ...schëpp F.: «Geldschaufel» in der Ra.: esou néideg wéi eng G. (gar nicht benötigt);
257) LWB geldschësser
 ... der Geld scheißt (Art Alraune, Eselein streck' dich)»; Ra.: mengs de, ech hätt e G.? (ich
 ... 2) «Fähigkeit, Geld zu scheißen» Ra.: 't mengt ee bal, deen hätt de G.
258) LWB gicks
 ... gicks Schallwort, in der Ra.: e kennt nët g. an nët gacks dervun
259) LWB Gierg
 ...(cf. Bärend sub 2); 3) in der Ra.: e kréit geschwënn den Här Gierg gesongen (iron.
260) LWB Gipp
 ... Gipp II F.: in der Ra.: mat der G. huelen «beim Kragen nehmen».
261) LWB gläich
 ... bei der Lieferung zu zahlen); 4) in der Ra.: fir g. leie loossen «als unwichtig abtun»
262) LWB Gléck
 ... (Aasch, an der Nues, an der Jhillistäsch) briechen; Ra.: 't soll der kee G. bréngen (Verwünschung)
263) LWB Gléckskap
 ...kap F.: «Glückskappe» in der Ra.: eng G. op hun (etwa beim Spiel auffällig
264) LWB Glies-chen
 ... N.: Dim. zu Glas (s. d.); Ra.: all Dag e G., um Enn eng
265) LWB Gluedermëtteg
 ... Gluedermëtteg M.: in der Ra.: e läit bis G. am Bett (wenn die
266) LWB Goldammer
 ...-ammer F. (nur lok. Echt.) in der Ra.: fru wi en G. (wobei wohl an das
267) LWB Goldschlaang
 ...-schlaang F. in der Ra.: wann een d'G. emol féint (déit fannen
268) LWB Gott
 ..., do as kee Gebott (daher die Ra.: en huet, kennt kee G. a kee Gebott)
269) LWB gottlob
 ...-lob in der anekdotischen Ra.: elauter Läd war gutt gekläd (die vielen Töchter
270) LWB gottesgnoodcheswëllen
 ...-gnoodcheswëllen in der Ra.: ëm G. (um Gotteswillen!);
271) LWB gottesschéisschen
 ...-schéisschen in der Ra. op de G. huelen (zwei Kinder reichen sich die
272) LWB gottesriechter
 ...-riechter, -rechter Pl. N. in der Ra.: all G. «Sterbesakramente»;
273) LWB Grasfréisser
 ...-fréisser M. in der lok. Ra.: ich säin noach Grasfrisser (als Protest gegen
274) LWB Greechen
 ... (das Wort ist im Begriff einen pejor. Nbsinn zu bekommen); Ra.: Wi mécht de G. sech? (wie entwickelt der
275) LWB Gréidel, Grid(d)el, Gréidi
 ...zu Gréit (s. d.); als N. in der Ra.: 't kënnt elo wéi d'G. am Hierscht
276) LWB grënnesch
 ... huet säi G. (bei Ausreden, Entschuldigungen); 6) Ra.: zu G. goën (zugrundegehen); dazu das Dim.:
277) LWB Guckuck
 ...»; c) «Penis» in der Ra.: de G. séngt (penis erigitur); d) «
278) LWB Gutsch(el)
 ... Gutsch(el) M.: in der Ra. om G. «huckepack»; s. Ha(l)sebockel, Gutz.
279) LWB Gutz
 ...Gutz (in Echt. belegt selten) M. in der Ra. op de G. hollen «(Kinder) auf dem
280) LWB Hakromm
 ... «Krummbeil zum Bearbeiten von Untergehölz, Hippe» Ra.: 't gät än nët an de Bësch ouni
281) LWB Haarhauf
 ... N.: «Nacken» in der Ra.: ech haën der eng an d'H.
282) LWB haasch
 ... Interj., zum Aufscheuchen (etwa bei der Treibjagd) Ra.: wann s de fäerts, da muss de h. soën
283) LWB Hab(b)
 ... Hab(b) N. in der Ra.: H. a Gutt verspillen, verléieren usw. dafür
284) LWB habhäfteg
 ... habhäfteg in der Ra.: du gës sénger nët h. (er weicht aus,
285) LWB haën
 ... Maß überschritten, das Gesetz übertreten) hochdeutsch in der spaßh. Ra.: hau ihn, den Lukas! en heet séng Schong
286) LWB Hal(l)em
 ... wovon das eine einen Knoten aufweist, das andere nicht) Ra.: den H. laangen an d'Gaarf iwersprangen
287) LWB halsbroch
 ...-broch in der Ra.: 't geet zum H. (es ist verkehrt
288) LWB Hammich
 ... Hammich imaginärer ON. in der Ra.: en as vun Hammich, nët vu Giwenich (s.
289) LWB Handemdréien
 ...-emdréien N. in der Ra.: am H. (schnell) dafür auch: -
290) LWB hannewidder
 ... Teil» (cf. auch -bäi) Ra.: elo si mer vir bäi an h. (Erkl.
291) LWB Han(n)ewacker
 ...M.: der Name einer deutschen Tabakmarke, nur in der Ra.: elo gët et H. (auch: Hannewackes
292) LWB Happchen, Happches
 ... Happchen, Happches (Haap-) in der Ra.: Hippches an H. «jedermann» en huet
293) LWB Harnesch
 ... Harnesch M. in der lok. Ra.: an H. geroden (wie hd.); bisw. auch
294) LWB Haten
 ... des Verbums hun «haben» ) in der Ra.: Hätten an H. (dat) waren zwou aarmer Staten,
295) LWB Hausmoud
 ...-moud F.: in der Ra.: de Knoast as bäi denen Hausmouden (Echt.
296) LWB hauszëns
 ... gesprochen) M.: «Miete» sprichwörtl. Ra. in Stadtlux.: Mulléngs, wéi as et mam (bisw.
297) LWB Häjupp
 ...-jupp M., in der Ra.: H. spillen (ein Spiel der Kinder beim Festtreten
298) LWB Häknapp
 ... am meeschten dru rappt, deen huet am meeschten Ra.: e geet op den H. schlofen (im bes.
299) LWB Häärchesgutt
 ...: «Bauern-, Herrengut» in der Ra.: hie verfréiss H. en as ëm Häierchesgout komm
300) LWB hädertréinen
 ... F.: «helle, dicke Tränen», in der Ra.: 't huet H. (an den Himmel) gekrasch.
301) LWB Häerzwuurzel
 ... übtr.: «Ausbund» in der Ra.: en as d'H. (vun) der Aarbecht (cf.
302) LWB Hällemann
 ...mann M.: «Kinderschreck» in der Ra.: du gës dem H. an d'Box gefiddert
303) LWB hämspillen
 ...! (höre auf mit dem unnützen Gerede), in dieser Ra. auch
304) LWB Här
 ... Aarbecht, Kniechtsaarbecht (der Herr befiehlt, der Knecht gehorcht) Ra.: e spillt den H. (er arbeitet nicht viel,
305) LWB Härwelt
 ...-welt F.: in der Ra.: op der (ganzer, léiwer) H. (meist in neg.
306) LWB Härentowen
 ...-towen Pl. F. in der Ra.: du muss iesse wat gekacht as, 't gët
307) LWB Hätten
 ... Hetten, Hitten, daher werden Wunschträume lok. abgetan mit der Ra.: Hätten, Hitten, Haten (cf. sub Hetten, Hitten).
308) LWB heibäi
 ...)-käerchen, -kutsch F. in der Ra.: mat der H. (abschlägiger Bescheid zu jem.,
309) LWB héieren
 ... nicht hören will) häufig in dieser Bed. in der Ra.: vur (vum) h. soën (vom Hörensagen), dazu: e
310) LWB hellewech
 ... dech h. ewech (aus dem Stëbs), dazu die iron. Ra.: h. ewech an däischter ërem.
311) LWB Hëlzebeens
 ... Hëlzebeens fiktiver Familienname, in der Ra.: H. gin an d'Vakanz, op Munneref, op Weilerbaach,
312) LWB Hënner
 ... engem duurch siwe Boxen an den H. (in dieser Ra. Aasch vorgezogen).
313) LWB Hëtz
 ... Hëtz M.: fiktiver Eigenname in der Ra.: wéi den H. (oder Schëtz) vu Fälen
314) LWB hich
 ... hich Adj.: in der Ra.: uewen h. an ënne fich (cf. fich).
315) LWB Hielems, Hälems, Helems
 ...F.: «Almosen» bes. in der Ra.: ech leën der d'H. och nach an d'
316) LWB Hieschpelt
 ... Harlingen, Kant. Wiltz 74; dafür allg. I(i)schpelt Ra.: wann d'Ribbe gutt gerode sin, dann heescht H.
317) LWB Erhewong
 ...Erhewong F.: «Schätzung» in der Ra.: meiner Erhewong no (alle Echt.).
318) LWB Hiewerléng
 ...Hiewerléng M.: «Steiß», in der Ra.: dann hief den H. an d'Luucht (stehe
319) LWB Hinzpéiter
 ... Hinzpéiter (lok.) M. in der Ra.: dou gës noach ewell H. bäi Hof (wenn
320) LWB Hol
 ... Hol II in der Ra. op Hol a Mol ist verderbt aus op Pol
321) LWB Holzkëscht
 ...» dagegen: hëlze Këscht (Kiste aus Holz); Ra.: du bas Här an der H. (im Gegs.
322) LWB Holzkummer
 ...-kummer F., in der Ra.: Professer voan der Holzkoamer (Echt.) auch
323) LWB Holzschniddeschfra
 ... die ihrem Mann bei der Arbeit hilft» Ra.: se as ewéi eng H., wa se nët
324) LWB Hommage
 ... M.: «Verehrung» in der frz. Ra. mes hommages (worauf die spaßh. Erwiderung erfolgt: du mir
325) LWB hondsgebake Biren
 ...-gebake Biren Pl. F. in der abweisenden Ra.: hondsgebake Biren och!;
326) LWB hondsgenoden
 ... Pl. F.: «Bauchwinde», in der Ra.: maach der eng Porrettenzopp, da fueren all H. ewech
327) LWB Hondsgalopp
 ...-galopp M. in der Ra.: am H. = hell ewech (s. d.);
328) LWB Hondsnues
 ... «Hundenase» kal ewéi eng H. Ra.: Eng H. an e Fraleitsknéi sin ëmmer kal
329) LWB Honnären, Honneuren
 ...) Pl. M.: «Ehrenbezeigungen» in der Ra.: de Buergemeeschter huet d'H. gemat.
330) LWB Honnert
 ...: bis d'Dausend(st) voll as in dieser Ra. auch das Num. ord. cf. honnertst) ähnlich:
331) LWB honnertälef
 ...-älef in der Ra.: en as méi domm wéi h.;
332) LWB Honolulu
 ... Honolulu ON. in der Ra.: wäers de gutt zu H. (wo der Pfeffer
333) LWB hott(s)
 ... 2) «ganz und gar» in der Ra.: d'Haus war hotts verbrannt (= zu Botz op,
 ... an har trëllen; 3) entwertete Floskel in der Ra.: en huet weder hotts nach kouns gesot (er
334) LWB Hou, Hu
 ... Hu M:: «Nu» in der Ra.: 't war am H., an engem H.
335) LWB Houerendreck
 ...: «ein Nichts» etwa in der Ra.: du kriss en H.;
336) LWB houfen
 ...unter aufgehäufte Erde legen» bes. in der Ra.: wär ech gutt gehouft (wäre ich gut tot
337) LWB huck(el)en
 ...übtr.: «grübeln» bes. in der Ra.: hucken a brucken; 4) nur in der
338) LWB huel
 ... Baumstumpf dazu die bei Guckuck sub 1) vermerkte Ra.) deen hëlt et h. eraus (er geht
339) LWB huelen
 ... scil.: en Humpen, e Patt), dazu die spaßh. Ra.: en Negativen h. (austreten) wat h. déi
340) LWB huesenhoer
 ...-hoer Pl. in der Ra.: H. a Fëschschuppen gi moër Mëschten (der Bauer
341) LWB Huesebändel
 ... ze wéie wann et gekrasch huet (daher die anekdotische Ra. an der Mosel: määnsche, ech déit mech drunhalen, d'ganz
342) LWB hui
 ... der Luucht; 3) «fein» in der Ra.: uewen h. an ënnen pfui (= uewe beglass an
343) LWB Hujhel
 ... «zermalmtes Gebröckel, breiige unförmige Masse», in der Ra.: ech maachen nach eng Kéier H. a Mujhel aus
344) LWB Hujhen
 ... Hujhen Pl. M. in der Ra.: Hujhen opsetzen «in Zorn geraten» (Wb.
345) LWB hun
 ... han im Nordösl. kaum gebr.; dafür in dieser Ra.: ma bas dach gedëlleg!) en huet e gutt
346) LWB Hunneschrack
 ...M.: «Hahnenschritt» bes. in der Ra.: d'Deeg sin en H. méi laang (am
347) LWB Hutt
 ...(«grüner Hut» als Zeichen des Verschuldetseins; daher die Ra.: dass ech de gréngen H. opdéing «daß ich
348) LWB Huttschnouer
 ... «Hutschnur» in der dem Hd. entsprechenden Ra.: dat geet mer iwwer d'H.;
349) LWB Ierscht
 ... zu Eescht (s. d.) dazu noch die Ra.: wéini maache(n) s'I.? (wann heiraten sie?).
350) LWB iewevill
 ... iewevill Adv.: in der Ra. ech sot dat fir i. (ohne weitere Überlegung)
351) LWB iewescht
 ... Späicher (Abstellraum unter dem Dach), dazu bei Ga. die Ra.: e geet om ieweschte Späicher (er trabt hoch
352) LWB ilger
 ... ilger prädikatives Adj.: in der Ra.: ech sin i. = ech hu laang Zänn
353) LWB Imche Podimchen
 ...Imche Podimchen spaßhafte (ostlux.) Anrede, etwa in der Ra.: hee los, Imche Podimchen (Imchen = ostlux. Var.
354) LWB Intervall
 ...(lok. -va:l) M., bes. in der Ra.: an deem I. «in der Zwischenzeit»
355) LWB intus
 ... intus Adv. in der Ra.: i. hun «gelernt, gegessen, getrunken haben»
356) LWB ipp
 ... ipp Interjekt. in der Ra.: ech hun ipp gesot, elo muss ech driwwer.
357) LWB Ippel
 ... Ippel in der lok. Ra.: Dokter I. (cf. I/214).
358) LWB Ischtlék
 ...) M.: «Erstgeborener», in der Ra.: I., Proufstéck (beim Erstgeborenen).
359) LWB italique
 ...» (Schräg- oder Liegeschrift) dazu die spaßh. Ra.: en as i. (er ist so betrunken, daß
360) LWB iw(w)el
 ... mer i. (es wird mir übel in dieser Ra. auch iwwelzeg s. d.) adverbial: dat
361) LWB iw(w)er(t)
 ... hu se diskutéiert hierzu gehört eigtl. auch die Ra.: si geet (as) i. engem Kand (sie ist
362) LWB iw(w)eräänt
 ...-äänt, -eent Adv. in der Ra.: 't kënnt i. (eraus), dat kënnt sech i.
363) LWB iw(w)erbruecht
 ...(bisw. auch Iwwel-) F.: in der Ra.: e mécht I. (er treibt Mutwillen Wb.
364) LWB Iw(w)erdross
 ... in dieser abstrakten Bed. fast ausschl. in der Ra.: Iwwerfloss mécht I. esou en ale Grand as
365) LWB iw(w)erhääschen
 ... -fuerderen (s. d.) dazu die Ra.: iwwerhääsch huet nach ni (näischt) geschuet (ähnlich: '
366) LWB iw(w)erhät
 ... d. sub Hät, Heet sub 1) dazu die Ra.: i. geholl «alles in allem»;
367) LWB iw(w)erleong
 ... -leonk Wb. 06 wozu die neol. Ra.: 't muss e mat I. schaffen);
368) LWB Jappe(n)mrei
 ...Jappe(n)mrei in der Ra.: 't gät bei Jappemrei (ähnlich: Juppspitteschkatrin) «
369) LWB jéngster Dag, Jéngsterdag
 ... übtr.: «Ende, Abrechnung», etwa in der Ra.: mäi léiwe Männchen, elo kënnt däi jéngster
370) LWB jënnesch
 ... jënnesch in der Ra.: wat j. «was wunder» en huet
371) LWB Jeriko
 ... Jeriko fiktiver ON. in der Ra.: en as a J. (verschollen).
372) LWB Jhang
 ... Jhang kritt e Frang a fort as en Ra.: Jhang a Jhäng as Kaz gehei déng Mudder
373) LWB jhicken
 ..., S. 146); 3) iron., in der Ra.: dann hätt en et awer gejhickt (da wäre
374) LWB Jhickemrei
 ... Jhickemrei spaßh. weibl. Vorn. in der abweisenden Ra.: J. och! (cf. jhicken II sub 1).
375) LWB jhips, jhiips
 ... Schilpen der Vögel (Küken) nachahmend vor allem in der Ra.: wann all Vulle päifen, da maach du j.
376) LWB Jhipsert
 ... fäerten (cf. auch die sub jhips, jhiips vermerkte Ra.).
377) LWB Jhupp
 ... Jhupp M. in der Ra.: an engem J. «in einem kurzen, kräftigen Zug
378) LWB Jicki
 ... Jicki Interj., Fluchwort in der Ra.: non di Jicki! (u. a. in Simmern belegt)
379) LWB Jips, Gips
 ... Jips, Gips M.: in der Ra.: deen hoat de Jips (Echt. der ist
380) LWB gejot
 ... ze fannen; C. gelegtl. unpers., in der Ra.: wann et jeet, da geet et schon duer
381) LWB jonk
 ... (neben neit) Liicht (Neumond), etwa in der spaßh. Ra.: bei deem as ëmmer jongt Liicht (er ist
382) LWB Josaphat
 ...-/j-) ON. in der Ra.: am Dall J. (beim letzten Gericht) etwa als
383) LWB Jouscht
 ... der Hausn.: a Jouschten (cf. die Ra.: bekannt ewéi Jouschten Hond) 't as een
384) LWB Ju
 ... II M.: «Begeisterung» in der Ra.: e war am Ju (begeistert, angeheitert, betrunken)
385) LWB Juck
 ... J. (d. h. schlafen dieselbe Vorstellung in der Ra.: den hëlze Bierg op cf. Bierg
386) LWB Juddenhaus
 ...-haus N. in der Ra.: wéi d'Sau am J. (unerwünscht, wie der
387) LWB Juddekirech
 ...F.: «Synagoge» bes. in der Ra.: 't geet zou wéi an enger J.
388) LWB Juddeschoul
 ...-schoul F. in der Ra.: duurchenaner wéi an enger J. (cf. auch
389) LWB Juddeséil
 ...-séil F. «Judenseele», in der Ra.: verluer wéi eng J. (etwa beim Kartenspiel auf
390) LWB Juddesynagog
 ...F.: «Synagoge» bes. in der Ra.: duurchenaner wéi an enger J. (cf. auch:
391) LWB Jupps(pittesch)katrin
 ... Jupps(pittesch)katrin weibl. Vorn. in der Ra.: elo geet et bei J. (etwa beim Kartenspiel:
392) LWB Jura
 ... daher entwickelt sich die (heute kaum noch gebr.) Ra.:
393) LWB kachen
 ...s. auch besser (I/S. 104) dazu die Ra.: dat wier d'Ham an der Mëllech gekacht
394) LWB Käddéi
 ... eise Kaddi as nët dohäm; 3) in der Ra. en ale Kaddi «alter Gegenstand, altes Stück Vieh»
395) LWB Kadutsch
 ...M.: «Schopf» (selten) etwa in der Ra.: ech krut e beim (mam) K. (ze paken).
396) LWB Kailchen
 ... eines gekochten Eies»; 3) in der Ra.: maach (emol) eng K. (leere dein Glas; mache
397) LWB Kalori
 ... Kalori (Ton: 2) M. in der Ra.: am helle K. «in schnellem Lauf»
398) LWB Kamous
 ... Kamous (lok. Vianden) M. in der Ra.: mëll wéi K. «weich wie sämisch Leder»
399) LWB Kanddaafsschmier
 ...: «Tage der Kindheit» in der Ra.: vu K. un (von früher Jugend an), auch
400) LWB Kandsbän
 ... Pl. N.: in der (dem Hd. entspr.) Ra.: vu K. un (hier) dafür eher: Kanddeeg,
401) LWB Kannerhand
 ...hand F.: «Kinderhand» in der Ra.: eng K. as geschwë (bal, séier, liicht) gefëllt;
402) LWB Kannerkréien
 ... N.: «Kinderkriegen» etwa in der Ra.: mam K. as et nët gedon;
403) LWB Kannerwëll
 ...: «Kinderwille» vor allem in der Ra.: K. as Kaalwerdreck, deen en deet, dat as e
404) LWB kanntfälleg, kanntweileg
 ... (lok. -welleg) Adj.: in der Ra. sech k. gin sich bekannt machen, sich zu erkennen
405) LWB Kanoun
 ...(weil ein Erbprinz geboren worden ist) häufig in übtr. Ra.: da's ënner aller K. (Ausdruck der Entrüstung:
406) LWB Kant
 ... Héichkant M. (zu II/144 nachzutragen) in der Ra.: op den Héikant leën auf die hohe Kante
407) LWB Kap
 ... mit Kragen und Kapuze (der Kleriker, der Chorherren) erinnert die Ra.: e versprécht engem Kugel (= mlat. cucullus «
 ...im bes. «Narrenkappe» in der nösl. Ra.: wann s de geck bas, dann dou eng Kapp
408) LWB kapital
 ... kapital Adj.: bes. in der Ra.: e kapitale Bock schéissen eng k. Fro, Affär.
409) LWB kapaures
 ... kapott); 3) «tot» in der trivialen Ra.: e geet, en as k. (er stirbt, ist
410) LWB Kapp
 ...aus mittelalterlicher Vorstellung von Hinrichtung und Folter stammt auch die Ra.: e léisst sech d'Haut iwwert de K. zéien
411) LWB Kapp
 ... Nähe von kapores u. kapott gerückt, in der Ra.: e geet geschwë k. er wird bald sterben
412) LWB Karschëpp
 ... «hölzerne Kornschaufel» vor allem in der Ra.: sou néideg wéi eng K. (d. h. entbehrlich,
413) LWB Karfusel
 ...peinliches Verhör, Quälerei» vor allem in der Ra: een an de K. huelen jem. Angst einjagen
414) LWB Karnobes
 ...M: «peinliches Verhör, Quälerei» in der Ra.: een an de K. huelen (jemand in die
415) LWB Karo
 ...(sub 1); 2) «viereckiges Gartenbeet» Ra.: e loug am K. (frz. rester sur le
416) LWB Kastell
 ... Wallbefestigung, Fliehburg; 3) N.: übtr. in der Ra. engem d'K. halen «einem trotzen, die Stirn bieten
417) LWB Kasten
 ... M.: «Kasten» etwa in der Ra.: mat Kësten a Kasten (mit Kisten und Kästen)
418) LWB Kaulches
 ... «Leere, Gefühl der Leere» in der Ra.: ech hun eng K. am Mo, dat gët eng
419) LWB Kaz
 ... K. där aler eng Maus bréngt (ähnl. Ra. bei Kand sub 1), ähnlich: eng al K. bréngt
420) LWB Kazebiren
 ...-biren Pl. F., in der schroff abweisenden Ra.: Kazebiren och (ähnl.: hondsgebake Biren II
421) LWB Kazegro
 ... gin; 3) «einfältig» in der neg. Ra.: en as nët k., dat as nawell nët
422) LWB Käizchen
 ...Mosel: «Gläschen Branntwein am Morgen» in der Ra.: e K. huelen wann et mat äm K.
423) LWB Käl, Keel
 ... . .) ans Hd. angelehnt ist die Echt. Ra.: mat Kand a Käl o'uswanderen,
424) LWB Källefchen
 ... Kallef (s. d.) dazu bes. die spaßh. Ra.: en huet e K. geluegt, gemat (er hat
425) LWB Kéifee
 ... «Nachgeburt der Kuh» bes. in der Ra.: esou rout ewéi eng K. (von der Kleidung,
426) LWB Kéischwanz
 ... M.: «Kuhschwanz» in der Ra.: wackelen ewéi e K.; häufig wie Kazeschwanz
427) LWB Kéitheis
 ... «Tölpel» (Name eines Kuhhirten) in der Ra.: esou domm ewéi K.
428) LWB Kéilsom
 ... hast Schmutz hinter, in den Ohren) häufiger in dieser Ra.: Ribbesom;
429) LWB quelqu'un
 ...) Pron.: «jemand» in der Ra.: dat do as q. (Mensch von Format).
430) LWB Këndel
 ... Nabel eingebackenem Silberstück) dafür häufig auch: Krëschtkëndel, Krëschtjong; Ra.: en huet de Su vum K. nach (er
431) LWB Kéng, King
 ... Nase); 5) «das Lebensprinzip» in der Ra.: hei kann ee sech d'K. erkalen (= d'
432) LWB kéng
 ... ze k.! 3) häufig abgeschwächt in der Ra. esou kéng sin «sich getrauen» ech géing
433) LWB Kennes
 ... MITZKA, Die deutschen Mundarten, 1944, 141) Ga. überliefert die Ra.: ech hu guer kee K. dovun (geschrieben: ech
434) LWB Këpp
 ... Dreieck gefaltet); 3) «Bettlaken» in der Ra.: fänks de schon un um K. ze zéien
435) LWB Këppches
 ...»; 3) «Wölbung» in der Ra.: de Schnaps (oder sonst eine Flüssigkeit) mécht eng
436) LWB Këscht
 ... 7) in Verbindung mit sonndes, in der Ra.: et läit an der sondësser K. (auch als
437) LWB Këss
 ... Këss II, in der Ra.: mat K. a mat Kënn «mit Kind und
438) LWB Kessel
 ... seitlich angebrachte kleinere Henkel (Oueren) daher die übtr. Ra.: (déi) kleng Kesselen hun och (oder hu grouss)
439) LWB Kickert
 ...d.); 2) «Narrheit» in der Ra.: en huet e K. am Kapp (er ist
440) LWB Kielchen
 ... Kuel «Kohle» (s. d.) in der Ra.: owes nët vun de Kielercher, muerges nët aus den
441) LWB kieren
 ... vru sénger Dir, da sin all Gaasse propper Ra.: déi brauchen nët ze k., déi kënne mëschten
442) LWB Kiirchestull
 ... der Täsch fir de K. ze bezuelen (in dieser Ra. eher: de Stull an der Kiirch);
443) LWB Kiirmes
 ... am nächsten bei dieser urspr. Bed. steht noch die Ra.: K. an der Kirech a Requiem am Dëppen
444) LWB kiirzt
 ... Adj. kuurz: «kürzest» bes. in der Ra.: de Kiirzten zéien (den Kürzeren ziehen) dee
445) LWB Kinnek
 ... Salm» (Mosel u. Sauer) hieher gehört die Ra.: sou frou (frëndlech) wéi (de) K. am Batzelach (Bounzelach
446) LWB kir
 ...: äich weerd hee schuns k. kréien (hd. beeinflußte Ra)., einheimisch dafür: gedam (II/21).
447) LWB Kiwwel
 ... III M.: «Kegel» in der Ra.: mat Kand a K. (mit Kind und Kegel).
448) LWB Klack
 ... bereits ganz anders aus!); 5) übtr. in der Ra.: hie laut de Schwäin hir K. oder d'
449) LWB e Mates Klak
 ...»; 5) lok. Echt., in der Ra.: ich hoan en gruss K. gemaach «ich habe
450) LWB klaken
 ... aacht Deeg, fir honnert Frang; 3) in der Ra. d'Pan klaken «für andere verantwortlich gemacht werden»
451) LWB Klapp
 ...2) «Streich, Schlag, Prügel» in der Ra.: dat as Rapp a Klapp (Gesindel, das immer
452) LWB Klautchen
 ... ihre Rast im Wirtshaus über Gebühr hinauszudehnen, woher die gelegtl. Ra.: e frësst ewéi en Drescher an e säift ewéi
 ...5) Westen: «Bürge» in der Ra.: ech sin der däi K. (ich muß für
453) LWB kläbberen
 ... übtr. Bed.: du kanns mech kläbberen (in dieser Ra. meist klibberen s. d. «ich will
454) LWB Kläckelchen
 ...(s. d.)— vor allem: 1) in der Ra.: en huet eng K. lauden héieren (er hat
455) LWB klälen, klelen
 ... das Komp. opklälen); 2) übtr., in der Ra.: Branntewäi k. (hier meist klaulen) «viel Branntwein
456) LWB Klätsch
 ...I/203; 5) dazu im Nordösl. die Ra.: wann ich en zur K. krein, da geet et
457) LWB Kléck
 ... über den Zeigefinger knipst» (Ösling) bes. in der Ra. d'Kléck (de Klécker) schloen «sich nicht scheren um
458) LWB Laiskléckert
 ...231) Nordösl. nur dropmaën; 3) in der Ra. op de Präis (drop)klécken: «ungebührlich (auf den Preis) aufschlagen
459) LWB Kléng
 ...Kléng(e) schloen (er spielt den Müßiggänger, gespr. in dieser Ra.: kleŋ: mit gedehntem -ng, cf. auch
460) LWB Klénk
 ... de dran; 3) die von Wb 06 vermerkte Ra.: d'Klénke schloen «seine Zeit vergeuden»
461) LWB Klen(t)schdrock
 ... M.: «Klinkendruck», bes. in der Ra.: en as op e K. doheem (von einem
462) LWB Kliefchen
 ...Kloben' (s. d.). häufig in der Ra.: schmaacht de K.? (schmeckt das Pfeichen?)
463) LWB Klouschterochsen
 ... M.: «Klosterochsen», vor allem in der Ra.: äm d'Glusteroasse weisen (ein kleines Kind an
464) LWB Knadder
 ... 4) «Zank» (Ösling, Wiltz) in der Ra.: Hadder a K. (Streit und Zank).
465) LWB Knätzelerei
 ... cf. aknätzelen, verknätzelen; 2) reflex. in der Ra.: sech eng k. (sich einen Rausch antrinken)
466) LWB Knéck
 ...; 2) übtr. (lok. Echt.) in der Ra.: en K. breechen (sein Glück nochmal versuchen)
467) LWB Knécks-chen
 ...M.: «kleiner Knicks» in der iron. Ra. engem Knécksercher maachen (sich jemand gegenüber demütig benehmen).
468) LWB knécksen
 ...s. knécken sub 1; 3) in der Ra. mat de Fangere k. (die Finger aus den Gelenken
469) LWB Knëpp
 ...: «unordentliche, nachlässige Frau» bes. in der Ra.: hätt ech meng Knauter erëm, ech géif meng K.
470) LWB Kniecht
 ...fand sich noch vor etwa sechzig Jahren in der bäuerlichen Ra.: jidder K. seng Mod zevill Kniet, zewéineg Med
471) LWB knieden
 ... wird u. ä.); 3) übtr. in der Ra.: deen as vu Falschhät (Nidderträchtegkät) gekniet (er ist
472) LWB kniw(w)elen
 ... ist knitterig, kaufe ihn nicht); 5) in der Ra. k. a kraachen elo gët drageschloen, datt et kniwwelt
473) LWB Knuedler
 ... erhalten (GREDT, Sagenschatz Nr. 904) dazu auch wohl die Ra.: ech wëll der mei K. sin (ich gebe
474) LWB Knuet
 ... 5) «Fruchtknoten» übtr. in der Ra.: en huet de K. gutt opgedun (er hat
475) LWB coque
 ...coque (wie frz.) F.: in der Ra.: Är à la coque (Eier in der Schale),
476) LWB Këfferchen
 ... Koffer vgl. auch Wallis)) übtr. in der Ra.: eng fatzeg am K. hun (schwer betrunken sein);
477) LWB Koler
 ... Echt. s. Kieler sub 1) übertr. in der Ra.: newen dem K. gon (Spielverderber sein).
478) LWB kolléiert
 ...: «in wilder Ehe lebend» in der Ra.: en as mat där an där k.
479) LWB komm-bréng-mer-näischt
 ...komm-bréng-mer-näischt in der Ra.: dat do as k. (das ist eine Sache
480) LWB Komores
 ... Komores (Ton 2) M.: in der Ra.: dee géif een de K. léieren (damit würde
481) LWB Conduite
 ... d.); 2) «Begleitung» in der Ra. ech hun em e Pas de Conduite gin (habe
482) LWB confit
 ... frz.) Adj.: «kandiert» in der Ra. Fruits confits Pl.: «kandierte Früchte».
483) LWB koter
 ...koter in der adv. Ra.: par c., par k.: «dem gegenüber
484) LWB contrejour
 ...-jour (Ton 1) in der adv. Ra. à (am) C.: «im Gegenlicht, in falscher
485) LWB contrecœur
 ...-cœur (Ton 1) in der adv. Ra. à C.: «ungern, mit Widerwillen»;
486) LWB contrepoil
 ...-poil (Ton 1) in der adv. Ra. à C.: «gegen den Strich» (vom
487) LWB Kopei
 ...Kopei (Ton 2) auch übertr. in der Ra. 't as eng K. vun engem Mënsch (ein
488) LWB Koppenn
 ...-enn N.: in der Ra. iwer K. ewechfléien (in aller Eile);
489) LWB Kopplabunz
 ... Koppedais-chen, Koppediis-chen (Vianden) gängigste Ra.: d'K. schloen, seltener: d'K. maachen
490) LWB Koréier
 ... Koréier (Ga, Wb 06) M.: in der Ra.: an engem K. (in einem Zuge, in einem
491) LWB Krakau
 ...Krakau: Name der polnischen Stadt, in der gemeinen, abweisenden Ra.: leck mech zu K.
492) LWB Krapp
 ... der Speiseröhre der Vögel» übertr. in der Ra.: en huet de K. voll (ist gesättigt oder
493) LWB kraus
 ... kraus Adj.: in der Ra.: alles k. a kleng schloen (kurz und klein)
494) LWB Kraut
 ...K. frësst hinnen de Gaart (überwuchert ihren Garten) Ra. K. a Läd wuessen ongesinn; 3) a. «
495) LWB kräiz
 ... Adv.: «kreuz» in der Ra.: k. a quier (Nösl. krécks a kraach)
496) LWB Kräizfeier
 ...feier N.: «Kreuzverhör» in der Ra.: än an d'K. huelen cf. Gebiet
497) LWB kréckelen
 ... sin se nët bezuelt; 2) trans. in der Ra.: engem eng kr. (jemandem eine Ohrfeige herunterhauen);
498) LWB krëspelen
 ... krëspelen II intr. V.: in der Ra.: k. op véier Quatéieren (ein Leder auf der
499) LWB Krichsfouss
 ...fouss M.: «Kriegsfuß» in der Ra. se stin op K. (sie stehen in gespanntem Verhältnis
500) LWB Kriips
 ...Sternbild des Tierkreises»; 6) in der Ra.: en aarme K. (ein armer, bedauernswerter Mensch)
501) LWB Kripches
 ... Kripches (lok. Baschleiden) in der Ra.: K. Kropches maachen (etwas unterschreiben).
502) LWB kroopseg
 ... kroopseg Adj. in der Ra.: k. Fangeren (a. lange, klebrige Finger b.
503) LWB Krop
 ... sub 2, Patt, Pratz; 8) in der Ra. (Jägerspr.): den Hues huet e K. gemaach (der
504) LWB Quäntchen
 ...: «sehr kleines Gewicht» in der Ra.: en huet Q. Verstand.
505) LWB Kälekugel
 ...4) «Kapuze» (veraltet) in der Ra. engem K. a Kap (Var. Kaf) verspriechen s.
506) LWB Kutsch
 ... wëllt fueren, deen daarf d'Geld nët spueren Ra.: dat as besser wéi enger eideler Kutsch nogelaf
507) LWB Laach
 ... op eng Kéier huet en eng L. ugeschloën Ra. eng L. wéi eng Héngerpiss.
508) LWB Laangbir
 ... «Art duftiger Frühbirne» übtr. in der Ra.: ech fäerten 't gët Laangbiren (wir werden
509) LWB laa(n)scht, laangscht
 ... neben der eigtl., meist in der übtr. Bed. Ra. (Nösl.) en as o na nët las Schmitz Backes
 ... (er ist noch nicht aller Schwierigkeiten enthoben geläufige Ra. beim Kartenspiel) l. déi Kiirmes sin ech och alt
510) LWB Laa(n)schtgoën, -fueren, -kommen
 ...-fahren, -kommen» nur in der Ra. am L. (im Vorübergehen, beim Vorbeigehen usw.).
511) LWB Laf
 ...Gang im Kahn»; 8) in der Ra. op L. a Kaf (auf Kauf und Zuschlag handeln,
512) LWB Lafen
 ... muss ophéieren!; 4) als substant. Part. in der Ra.: um
513) LWB Lak
 ...II F.: «Laken» in der Ra. keng Lomp a keng L. (nichts zum Kleiden)
514) LWB lammelen
 ...trans.: «Lammeln aufheben» (Wb. 06) Ra. lammel de Koséng (wenn etwas schief gegangen ist)
515) LWB Landverloossen
 ...-verloossen Adj. in der Ra.: landa gottverloossen (jeder Hilfe bar);
516) LWB lappen
 ... mam Geld, duerfir gi keng Geschäfter in der Ra. e léisst sech nët l. (er drückt sich nicht,
517) LWB Lassspriechen
 ... 1) «von einer Sünde lossprechen» Ra. wéi ee beicht, sou gët ee lassgesprach s.
518) LWB laudenhaart
 ...Adv.: «zum Steinerweichen» in der Ra. l. kräischen.
519) LWB lauseg
 ... Geschicht (eine lästige Sache) l. Zäiten Ra. Kanner, kaaft Kämm, et komme l. Zäiten; 4) «
520) LWB lausen
 ...5) «ohne Appetit essen» in der Ra.: l. a plécken oder l. a läpsen;
521) LWB Lääscht, Leescht
 ...): du steiwe Leest (du plumper, steifer Mensch) Ra. grousse Gääst, klenge Lääst (Berens, Kerfegsbloum S. 289)
522) LWB Läffel
 ...(dem Kleinkind wird das Essen mit dem Löffel gereicht) Ra.: 't huet erëm een de Läffel néier geluegt
523) LWB läffelgesond
 ...-gesond Adj. in der Ra.: bettcheskrank (s. d.) a l. (nur
524) LWB Läffelklack
 ... F.: «Essenszeit» in der Ra.: d'L. lauden (wenn die Kinder in Erwartung
525) LWB Läib, Leib
 ... d. cf. Ltb. 63) «Leib» Ra.: Mann a Wäib as ee L. Zusatz: sou
526) LWB Läich
 ... mutmaßlichen Mörder der Sprecher will nichts gesagt haben) Ra.: bas de räich, gi mer mat dénger L.,
527) LWB läiwen, leiwen
 ...intr. Verb.: «leiben» in der Ra. l. a liewen 't as säi Papp wéi
528) LWB Läm, Leem
 ... zéi ewéi L. steiwe, roude, bloë L. Ra. wee L. um Bengel huet, soll nët bei déi aner
529) LWB Lämmes
 ... das Dim. Lämmes-chen; 2) in der Ra.: mengs de, ech wär vum L. gebass? (hälst
530) LWB lännen, lannen
 ... der Abtei St. Matthias in Trier. Seither hat sich die Ra. «lane mer dech, da bas d'iwwer is» an
531) LWB Läpp
 ... zum L.; 4) «Lappen» Ra. zwou Mécke mat engem L. schloën.
532) LWB Lärem
 ... M.: «Lärm» in der Ra.: blanne L. (Alarm ohne ernste Ursache).
533) LWB Läsches
 ...Läsches N.: «Löschen» Ra. wann al Scheiere brennen, as L. méi (da mag
534) LWB Gelecks
 ... lecken an hanne krazen (cf. Kaz sub 1) Ra. wat se (scil. Kéi) op där Plaz lecken as
535) LWB lëf
 ... lëf in der Ra.: l. de (Ki s. d.), da
536) LWB leiden
 ... l. en huet ausgelidden (er ist gestorben) Ra. et ka mech l., sot Eilespill, ma ech
537) LWB Léier
 ... Lernen» hie späizt op d'L. Ra. en huet keng L. a kee Verkéier (Mensch ohne
538) LWB Léierjoër
 ...-joër N.: «Lehrjahr» Ra. d'Léierjore si keng Härejoren;
539) LWB Léngewiewer
 ... des Leinens: Luxemburger Lehrerzeitung 32 (1938) 471 f.) Ra. de L. zitt séng Aarbecht an d'Längt a gët
540) LWB Léngent
 ... (de Schaf voller) L. (als Zeichen der Wohlhabenheit) Ra. dat hält sech beim L. aus (das ist selbstverständlich)
541) LWB fir d'l
 ...fir d'l. «zuletzt» Ra. dee fir d'l. an de Sak kräicht, muss fir
542) LWB lëschteg, lësteg
 ... näischt (zufrieden, aufgeräumt trotz ihrer Armut, auch iron). Ra. sou l. wéi Allerséilendag um Groëknapp (traurig) dat
543) LWB Lëtzebuurger, Lëtzebuerger
 ... leschte Krich (Lux. Patriot während des zweiten Weltkrieges) Ra. e gudde L. pisst nët gär eleng (ist gesellig)
544) LWB lève
 ... frz. lever, 3. Pers. Ind. gespr. ləf) in der Ra.: l. (lëf) de cul (cü) da kënnt de Rescht
545) LWB Lewitten
 ... Lewitten Plur. tant. in der Ra.: engem d'L. liesen (jem. eine Strafpredigt halten).
546) LWB lidd(e)reg
 ... Arbeit) steigernd: du bas awer schéi l. Ra. faul, l. a glott, owes nët schlofen a mueres nët
547) LWB Lidderechkät, -keet
 ... as d'Enn (dervu) fort (hört nicht auf) Ra. wann d'L. géif wéi don, dann hätt dee vill
548) LWB Lidderhannes, -jann, -sak
 ...-sak M.: «Faulpelz» Ra. de Liddersak zum Heeschesak (sie gehören zusammen).
549) LWB Liedchen
 ... (Dim. zu Lued s. d.) F.: Ra. e kënnt do wéi aus enger (der) L. (eraus
550) LWB Liewegen, Liewechen
 ...Liewegen, Liewechen Pl. in der Ra.: en hëlt et vun de L. (er läßt
551) LWB lii(ch)t
 ... I Adj.: «hell» in der Ra.: de liichter Dag se si bis liichter Dag
552) LWB lii(ch)t
 ... bas l. am Kapp (schwachsinnig, nicht ganz zurechnungsfähig) Ra. Nösl. liit geladen, as liit gefaren (von leichtsinnigen Jugendlichen);
553) LWB Liischberg
 ...Liersberg» (Reg.- Bez. Trier) Ra.: sou sprock wéi de Liischberger Herrgott.
554) LWB Lisett
 ...2) «Kuhname»; 3) in der Ra. ee bei d'L. loossen (jem. anschmieren, hintergehen, hereinlegen)
555) LWB liw(w)eren
 ... si (un d'Messer) geliwert; 4) in der Ra.: (engem) eng l. a. «einen Schaden
556) LWB Lochau
 ... Lochau Stadtname: in der spaßh. Ra.: këss mech zu Krakau, dat läit nët wäit vu
557) LWB Lomp
 ... Sache wird brenzlich); 2) «Kinderwindel» Ra. d'Hecke sténke jo nach, wou déng Lompen drun houngen
558) LWB Gelomps
 ...Gelomps N.; 2) in der Ra. sech nët l. loossen (nicht zurückstehen, sich nicht übertrumpfen
559) LWB Long
 ... Long F.: «Lunge» Ra.: 't as fir L. a Liewer rëm ze
560) LWB Lottchen
 ...: a. «junges, leichtsinniges Frauenzimmer» Ra.: voll wéi L. (sehr betrunken); b.
561) LWB Louder
 ... déi Kränkt (dee Misär) kréien!; 5) in der Ra.: ënner aller L. (unter aller Kritik).
562) LWB lous
 ... looss dee goën, en as der ze l. Ra. wann een nët staark as, muss een alt l. sin
563) LWB Luedstack, -stéisser
 ...-stéisser M.: «Ladestock» Ra. en hält sech sou riicht, wéi wann en e L.
564) LWB lues
 ... (einen leisen Schlaf) eng l. Stëmm Ra.: wann dat do gefascht ass, dann héieren ech nët
565) LWB Luiëndag
 ... L., wéi Mutzen hiren Iesel erkaalt war (sprichwörtl. Ra. in Echt.).
566) LWB Lumière
 ... (wie frz., doch Ton 1) in der Ra. 't as keng L. (er ist keine Leuchte).
567) LWB Luppert
 ... Luppert M.: in der Ra.: de L. kréien (fortgejagt werden).
568) LWB luusseg
 ...; 2) «heimtückisch» in der Ra.: l. kal (heimtückisch kalt).
569) LWB maachen, ma(ë)n
 ... Mëtteg gemaacht mir hu scho Feierowend gemaacht Ra. en huet em den Danz laang gemaacht (hat ihn
 ... hues de d'Better gemaacht? (die Betten gemacht?) Ra.: wéi ee sech d'Bett mécht, sou schléift een
 ... hun déi e Spektakel gëscht den Owend gemaacht Ra. dat mécht der Kaz kee Bockel (s. d.);
 ... an d'Bett m. ënner sech m. Ra. du méchs nët hanner mech wëi hanner eng Heck
 ... Kiirmes si hun en déckt Iesse gemaacht Ra. wien et m. kann, hält en Hond (s. d.
570) LWB maaj(h)ee
 ... maaj(h)ee in der Ra.: m. Fripong s. Fripong frz.
571) LWB maarten
 ... oder (genau) m. a richteg bezuelt Ra. nët gemaart, a richteg bezuelt 't soll een
572) LWB Madeleine
 ... letzterem mit Hëlen s. d. zusammen) Ra. et kräischt wéi eng Madeléin; 2) «Art Backwerk
573) LWB Mandelbroliën
 ...: «fiktive, ausgesuchte Speisen» in der Ra.: ma nächstens kriss de M. (verweisend, wenn ein
574) LWB Mann
 ... de klenge M. (der kleine Mann, Proletarier) Ra.: en dämpt wéi e klenge M. dee baakt
 ...(stark rauchen) Anrede: mäi léiwe M. drohende Ra. der Einwohner von Esch-A.: mäi léiwe Moan,
575) LWB Mass
 ... den Hues leeft (die breite Masse des Volkes) Ra.: d'M. muss et maachen, sot d'Äppelfra, du
576) LWB Mastik
 ...t as eppes wéi M. (klebrige, weiche Masse) Ra.: en as esou hongreg, e fréiss de M. vun
577) LWB mat
 ... dat Bescht wat mer hun (einer der Besten) Ra.: dee m. deelt (teilt), Undeel (Anteil) huet
578) LWB matgin
 ... eent (sie hat ihn verleumdet) substantiv. in der Ra.: vum M. as nach kee méi arem gin;
579) LWB matlauden
 ...lauden intr. Verb.: «mitläuten» Ra.: zu Roum (s. d.) muss een alt
580) LWB Matläd
 ...leed N.: «Mitleid, Erbarmen» Ra.: aus Läd gët M. Zusatz: an dat
581) LWB Mates
 ... Héinerféiss (C) häufiger Hausname: Mates, Matëssen Ra.: lo as et wéi op Matëssen hirer Hochzäit, do
582) LWB Matrassebal
 ...-bal M. in der spaßh. Ra.: ech gin op de M. (statt zum Tanz,
583) LWB Mattant
 ... «Tante» s. auch: Tat(t)a Ra.: Ja, wa méng M. Rieder hätt, wir s'en
584) LWB Mattäi, Mattäës
 ... männlicher Vorname: «Matthäus» in der Ra.: lo as M. am letzten (jetzt ist es
585) LWB Matteis
 ...Wetterregel: Zënt M. mécht Äis oder brécht Äis Ra.: Zënt M. mussen d'Gäässe bëtschelen, se siewe gebockt
586) LWB Matusalem
 ... M.: «Mathusalem» in der Ra.: al wéi M. (uralt) Scherzrätsel: wat fir
587) LWB Maulen, Maules
 ... (kurzer Diphtong) N.: «Geschwätz» Ra.: all M. hëlleft näischt, 't muss och gedait
588) LWB Max
 ... a. «Knecht, Diener» in der Ra.: Här as Här (s. d.), a M.
 ... faul ewéi M. (cf. Mascht II) Ra.: éier hie geschwat huet, as M. ewell eriwwer
589) LWB maxen
 ... maxen in der Ra.: hei gët nët gemaxt (ich lasse mich nicht
590) LWB Mäkoul
 ...-koul M. in der Ra.: M., Koul (die im Mai gepflanzten
591) LWB mächteg
 ... m. rosen; 4) in der neg. Ra.: e wor sénger nët méi m. (außer sich).
592) LWB Mäertesmécken
 ...-mécken Pl. in der Ra.: M., déi pécken (das Zahlen der Pacht
593) LWB Mäerz(e)grueft
 ... Hacken, das Graben im März» in der Ra.: M. gët sele gelueft;
594) LWB Mäerz(e)luucht
 ... (scil.: déi al Leit, déi Krank) Ra.: wie sech hitt virun der M. an der Abrëllssonn,
595) LWB mäin
 ... als Drohung) mäi léiwen Här (dsgl.) Ra. (drohend): mäi léiwe Maun, son déi Escher (Einwohner von
596) LWB Mär, Mäer, Mäier
 ... Mar) I M.: «Bürgermeister» Ra.: Här a M. (Herr und Meister) en
597) LWB Märel
 ... gemaacht huet? deen huet sech sénger Saache bekëmmert Ra.: Äddi, ech gin op Mierel (laß mich in
598) LWB Mäs, Mees
 ... heute nicht mehr bekannte Münze» in der Ra.: (beim Kartenspiel): gëf op, Kéi, Päerd a blo Mäsen
599) LWB mäschten
 ... gemäscht géif wat hues du dech gemäscht! Ra.: gudde Kascht a kuurze Weedgank, dat mäscht.
600) LWB Mätt, Mätt(é)i, Mättes(chen), Mättchen, Mätti(s), Mätz
 ... s. Mates du domme Mätti (Dummkopf) Ra. (lok.: Echt.): ich säi Mättéi (ich bin
601) LWB Méchel
 ...(R V 55) du domme M.; Ra. (lok.: Körich, Angelsberg): wou dräi Méchelen op engem Haff
602) LWB Méchela, Michela
 ... Dorf der Gemeinde Bourscheid, Kanton Diekirch 164 Ra. beim Kartenspiel: lo gät et op M. (lok. auch:
603) LWB Mechel(en)
 ... ON.: «Mecheln» (Malines, Belgien) Ra.: et geet op M. (es wird Appell eingelegt;
604) LWB Méchelsdag
 ... wo ein Stréipréiter [s. d.] stand) Ra.: e mécht sech onschëlleg wéi e Bock ëm M.
 ...denn M. gin d'Geesse bei de Bock Ra. zum Termintag: M. buergt (borgt) als Zeitbestimmung: e
605) LWB Méchelsniewel
 ...: «Nebel am Michaelstag» in der Ra.: de M. buergt s. sub Méchelsdag;
606) LWB Méchelswäin
 ...-wäin M. in der Ra.: M., Härewäin, Galluswäin (16. Okt.), Bauerewäin.
607) LWB Meede, Mäde, Méide, Midde
 ... Meede, Mäde, Méide, Midde in der Ra.: ze M. gon (auf Freiersfüßen, auf Brautschau gehen)
608) LWB meiden
 ...meiden trans. Verb.: «meiden» Ra.: wat ee nët ka leiden, muss ee m.
609) LWB méi(n)en
 ... bal nët méi mat der Séissel geméit übtr. Ra. Echt.: dat as him en gemichte Wis (vorteilhaft
610) LWB Mëlleriesel
 ... M.: «Mülleresel» in der Ra.: gelueden ewéi e M;
611) LWB Mëndchen, Mënnchen
 ... M.: 1) «Mündchen» Ra.: de spatze M. maachen (wählerisch sein beim Essen
612) LWB méng
 ... méng Poss. Pron. s. mäin Ra.: déi méng, déi féng (meine Kinder sind die
613) LWB mengen
 ... b. «sich heimlich lieben (minnen?)» Ra.: déi sech (heemlech) m., werfen sech op der
614) LWB Mënz
 ... schuldig); 3) «Geld» (überhaupt) spaßh. Ra.: keng (méi) M., keng (méi) Freed stiech
615) LWB Gemëschs
 ...Mischung»; 2) «einmischen» Ra.: mësch dech an näischt, da kënns d'an näischt
616) LWB Mëscht, Mëst, Mascht, Mast
 ... diesem Posten geblieben); b. «Dung» Ra.: en as mir léiwer an der M., wéi
617) LWB Mëschtes
 ... Mëschtes N. Ra.: wou kee M., kee Krëschtes (s. d.
618) LWB Mëtschäd
 ... (Ton: 2) ON. s. Mäerscheed lok. Ra.: hanner M. sin nach Leit (M.
619) LWB Mëtteg, Mëtten
 ... nicht genau um 12 Uhr, sondern um halb zwölf Ra.: ech schloen dech, datts de d'Mëttercher all am
620) LWB Metz(e)ler
 ... M.: 1) «Metzger» Ra.: besser bei de M. wéi bei den Dokter (goen)
621) LWB Metz(e)ler-, Metzleschblutt
 ... Metz(e)ler-, Metzleschblutt N. in der Ra.: M. as keng Bottermëllech (Metzger sind unerschrockene Menschen).
622) LWB Mid(d)el
 ... M.: «Schnittmuster, Vorlage, Modell» Ra.: kee M., a kee Kiddel (s. d.
623) LWB Mierréidech
 ... Senf gebraucht) dafür in Echt.: Gaardemoschtert Ra.: wat notzt de M. wa Rëndflääsch derbäi ass?
624) LWB Miffchen
 ... Miffchen F. in der Ra.: besser eng warem M., wéi eng kal Stiffchen
625) LWB miichen
 ... miichen in der Ra. (zu Kindern gesagt): komm da méchs de nach m.
626) LWB Milleschwäin
 ... N.: «Schwein des Müllers» Ra. beim Ferkelkauf: Wiirtsmedercher (Härekächen s. d.) a
627) LWB Millerchen, -cher
 ... Millerchen, -cher in der Ra.: M. maachen (flache Steine über die Wasserfläche schnellen
628) LWB Minett
 ... Minett III in der obsz. Ra.: M. maachen.
629) LWB Minnéchshär
 ... M.: «Abt» in der Ra.: e sëtzt do wéi e M. (würdevoll, behäbig).
630) LWB Mippi
 ... M.: «Hündchen» (Ammenspr.) Ra.: eng chance de M. cf. Päerdschance.
631) LWB Michel
 ... Vorname: «Michel» s. Méchel Ra.: 't as een wéi der Giedel hire Mischi
632) LWB Mod
 ...) «Mädchen» z. B. in der Ra.: fleete Meed an danze Pafe soll ee vun der
633) LWB moen
 ... intr. Verb.: «wehklagen» in der Ra.: si hat gemot a gemot a sich vermaacht wi
634) LWB molteren
 ... do moltert nët nëmmen eemol, dee moltert zweemol Ra.: d'Molteren an d'Kiere muss de Mëller ernieren
635) LWB Mons, Monns
 ... Mons, Monns in der Ra.: an der M. hun (gerne haben C).
636) LWB Mooss
 ... anspruchsvollen Mädchen, das an jedem Liebhaber etwas auszusetzen hat) Ra.: alles mat Moosse, sot de Schneider, du huet e
 ... sele beim Faass stoen (wird selten richtig eingehalten) Ra.: alles mat Moosse, sot den Eilespill, du huet en
637) LWB Mo(o)rd, Muerd
 ...Mo(o)rd, Muerd M.: «Mord» Ra.: et geet (wéi) op M. an Doudschlag dat
638) LWB Mores
 ... Mores (lok.: Komores) in der Ra.: ech wäerd dech M. léieren.
639) LWB Morrel
 ...M.: 1) «großes Stück» Ra.: jidderee muss sech am Liewe säi M. erofgarrelen
640) LWB Moschter(t), Moster(t)
 ... mer e Glas M. mat aus dem Buttéck Ra.: wat hëlleft de M., wann ech kee Fleesch
641) LWB Moses
 ... einem Mann mit Vollbart und würdigem Auftreten) in der Ra. (lok.): deen hot M. an die drei Propheten
642) LWB Motzen
 ...Motzen (Hausname) in der Ra.: hënt erkaalt M. (oder auch: Mutzen, Butzen) hiren
643) LWB Moud
 ... huet ëmmer nach e Streech fir säin Här Ra.: wou et M. as, huelen se d'Kou mat
644) LWB Mouk
 ... F.: 1) «Kröte» Ra.: déi kleng Mouken hun och Gëft (hun hiirt Gëft
645) LWB Moumenaasch
 ...aasch, -dreck M. abschlägig in der Ra.: en ale M. och (nach);
646) LWB Moumeläm
 ...M.: «Menschenkot» in der abweisenden Ra.: woumat fëscht der? Antwort: mat M.
647) LWB Mound
 ... mat der Fäsch om Bockel op de M. Ra.: wann s de sou grouss wäers, wéi s de
648) LWB Mous
 ... M. mat Grompren as Tierteg (s. d.) Ra.: ech zerräissen, haen dech zou M. (Kabes
649) LWB Mousgaart
 ...-gaart M.: «Kohlgarten» Ra. (Echt.): sou woal ze Mout wi dem Hoas am
650) LWB Mreimuedeléin
 ... «Maria-Magdalena» bes. in der Ra.: si huet gekrasch wéi eng M. s.
651) LWB