1) | LWB A |
| ... huet sech an d'Ae geschummt (oft mit dem Zus.: do geet nët vill dran); soen: en huet |
| ... zoudrécken, zoupëtzen (durch die Finger sehen, oft mit dem Zus.: an dack zwee); zoudrécken: en huet mer en |
| ... wéi Schmatts Maathes senger blanner Gääss (oft mit dem Zus.: wéi d'Fransouse komm sin); Armut: en huet |
2) | LWB aarm, arem |
| ... entstellt) — A. aver brav (lok. oft mit dem Zus.: wann et och schwéier fällt — in Echt. |
| ... och schwéier fällt — in Echt. häufig mit dem Zus.: as där schinnster, dommster . . . Spréch än |
3) | LWB apaken |
| ... schweige, denn du bist überführt, durchschaut) — oft mit dem Zus.: . . . d'Wuere gin der naass |
4) | LWB Appetitt |
| ... den A. — gudden A.! (bisw. mit dem Zus.: dat as engem den Honger an de Leif gewönscht) |
5) | LWB ausdälen |
| ...: en huet hinnen der ausgedäält (oft mit dem Zus.: allerhand(-ter) weider wéi keng kleng); |
6) | LWB Ä, Ee |
| ... nach einer schlechten Leistung, einem unbrauchbaren Rat, bisw. mit dem Zus.: nu käcks nach!) — deen do huet séng bescht |
7) | LWB Äis |
| ... geet en op d'Äis danzen (häufig mit dem Zus.: an da brécht en e Bän) — Raa. |
8) | LWB än, een |
| ... do as enges (das ist dasselbe, bisw. mit dem Zus.: Tiertech) — dat könnt op äänt eraus (id. |
9) | LWB än, een |
| ... (wenn man nicht eindeutig antworten will; auch mit dem Zus.: deen et war); 2) «einer, der eine |
10) | LWB baken |
| ... gesichert) — abweisend: mar bake mer (bisw. mit dem Zus.: da kriss de d'Schéiss ofzelecken, oder: da |
11) | LWB Baueremoud |
| ... — blo a rout as B. (häufig mit dem Zus.: a gréng as Schënnesch — weil das Leinen |
12) | LWB Bän, Been |
| ... B. (Echt.: Bänen), bisw. mit dem iron. Zus.: a wibbel mam Hënner — e buschtawéiert mat de |
13) | LWB Bei |
| ... gët et vu sech wéi d'Bei (mit dem Zus.: awer nët esou séiss — von jem., |
14) | LWB bescht |
| ...: du bas de(e) Beschten (häufig mit dem iron. Zus.: deen an dénger Haut stécht — wa soss keen |
| ... déi B. — looss mer dat B. virkéieren (häufiger Zus.: an dat Schlëmmst erwaarden — wir wollen uns |
15) | LWB besser |
| ... die gewöhnlichen Sterblichen) — b. Leit hu b. Saachen (Zus.: a wat se nët hun, dat loosse se sech |
16) | LWB Blëtz |
| ... B. — en ass een ewéi de(r) B. (häuf. Zus.: nëmmen nët (grad) esou séier, hell, zackeg), auch: |
17) | LWB Blutt |
| ... gibt sein Letztes her) — Geld oder B. (spaßhafter Zus. der Buben, bes. wenn sie Reiber a Jhandaarm spillen: den |
18) | LWB Bockel |
| ... verschlägt nichts) — laf mer der B. eran (häufiger Zus.: awer nët mat geneelte Schong — laß mich |
| ... ze laachen — e kritt de B. geschmiert (häufiger Zus.: mat engem Grapp ongebrannter Äschen — er wird |
19) | LWB Bösch |
| ... eraus — De B. huet (och) Oueren (Zus.: an d'Gewan huet An) — D'Fuurcht hidd |
20) | LWB brav |
| ... bleiwen — b. ewéi Gold — aarm a(wer) b. (Zus.: wann et och schwéier fällt). |
21) | LWB Dawen |
| ... vergebliche Mühe — oder spaßh. für einen Fist, mit dem Zus.: en héiert et nët, ma e richt et) — |
22) | LWB Damp |
| ... — Wou D. as, (do) as och Feier (häufiger Zus.: sot den Eilespill, du huet e sech d'Hänn |
23) | LWB danken |
| ... 't muss ee Gott fir alles d. (häufiger Zus.: och fir déi kleng Gromperen) — ech géif em |
24) | LWB Déif |
| ... D. vernannt — d'Geleënheet mécht den D. (häufiger Zus.: an den D. sicht se) — en D. an |
25) | LWB Déngen |
| ... gudder Déng sin dräi — wat sin dat Dénger! (Zus.: sot d'Fra, du huet se de Mann gelaust) |
26) | LWB Dichelchen |
| ... bes. Bed.: «extra feiner Wollstoff»; Zus.: Kielechd., Nuebeld., Sabbeld. (s. d.). |
27) | LWB verstoën |
| ... mech, od.: mäint (bisw. mit dem iron. Zus.: ech kann esou lues schwätzen ewéi ech wëll — |
28) | LWB Fett |
| ... — Spaut as F., sot de Schoulléier (gelegentl. Zus.: dat soen ech ménger Mamm, sot drop den aarme |
29) | LWB fett |
| ... wat f. mécht (bei schlechtem Essen, bisw. mit dem Zus.: du war eng Méck an der Zopp ersoff) — |
30) | LWB villeg |
| ...: Dee v. huet, verdeet v. (bisw. mit dem Zus.: soss as et e Kuuschtert) — ähnlich: Dee |
31) | LWB villhät |
| ... muss et maachen (donken — bisw. mit dem spaßh. Zus.: sot d'Äppelfra oder d'Opkäfesch, du huet |
32) | LWB Villchen |
| ... Ra.: en ësst ewéi e V. (häufiger Zus.: mä der Deiwel mag em de Vullekuerf botzen) |
33) | LWB viraus, virausser |
| ... — dat gët v. bezuelt, wéi d'Hénger (erklär. Zus.: duerno leë se d'Äer) — hätt ech dat |
34) | LWB flappen |
| ... schlappen); 3) «zwinkern» (meist mit dem Zus.: mat den Aën); 4) «zusammenfallen, - |
35) | LWB flécken |
| ... ale Lieder as nët vill méi ze f. (gelegt. Zus.: gerad ewéi un denen ale Leiden) — en as |
36) | LWB Fouer |
| ... Messe» — wéini kréien ech méng F.? Zus.: |
37) | LWB Fransous |
| ... Fransous (Osten: -/zus, -/zu:s) Plur. lok. Franzusen (u |
| ...Fransous (Osten: -/zus, -/zu:s) Plur. lok. Franzusen (u oder u:) M. |
38) | LWB g(e)roden |
| ... bei him — déi gerode sin déi bescht (häufiger Zus.: awer nët am Krich oder: sot d'Fra, |
39) | LWB gewëss |
| ... — ablehnend: «doch wohl kaum, keineswegs», Zus.: 't kann ee wuel denken) — da's |
40) | LWB Geck |
| ... — d'Gecke sin och Leit (mit dem häufigen Zus.: awer keng ewéi déi aner) — en hält sech |
41) | LWB géint |
| ... mit den Zuständen im Krieg von 1870 aus — gelegtl. Zus.: du sin d'Leit ouni Kapp gelaf, a si |
42) | LWB gied(e)lech |
| ... jetzt brauchte ich dich, du kommst mir gelegen — gelegtl. Zus.: sot den Uedem zum Éiv am Paradäis) — eng |
43) | LWB gin |
| ... (eiligst) — en as nët vum (ville) G. (Zus.: mä vum Huelen) — Anspielung auf die weiterziehenden, |
44) | LWB Gins(t) |
| ... Wann de G. bléit, sin d'Fraleit geckeg (gelegtl. Zus.: an d'Männer di aner Zäit, d'ganzt Joer |
45) | LWB Glaf, Glawen |
| ... «Glaube» — de G. mécht séileg (gelegtl. Zus.: an de Speck mécht fett) —'t as fer |
46) | LWB Gold |
| ... 't as nët alles G. wat blénkt (gelegtl. Zus.: an nët alles Dreck wat sténkt — anders: |
47) | LWB Gott |
| ... G. a mäin Här (entrüstet oder beschwichtigend — spaßh. Zus.: méng Mamm a méng Schwär oder: mäi Botter |
48) | LWB gutt |
| ... der den Spötter dann verprügelte — allg. mit dem iron. Zus.: wann e kee Kapp méi hätt, ähnlich fir |
| ...aalt Eisen) — du hues e gudde Kapp (iron. Zus.: fir Lais ze zillen, ähnlich eng g. Stëmm |
49) | LWB Gutt |
| ... verspillt — dee fréi opsteet, deem säi G. vergeet (Zus.: dee laang läit, gët es och alt quäit) — |
50) | LWB hal(l)ef |
| ... Véierel op kal Ierbëssen (in beiden Fällen der gelegtl. Zus.: a wann et schléit, da schléit et Bounen) — |
51) | LWB handwierk |
| ... H. (alles muß erlernt werden — dazu der häufige Zus.: ower d'Fléifänken as eng Geschwënnegkeet), anders: ' |
52) | LWB hannendrun |
| ... h. (Aufforderung, wenn jem. gegen einen Stein stieß — Zus.: soss gët et e Witmann, eng Witfra) — wär |
53) | LWB Har |
| ... ihm nur Hörner um ein Ochse zu sein — gelegtl. Zus.: déi kommen och, d'Knuppe si schon do) — |
54) | LWB Haus |
| ... immer zu flicken) — Keen H. ouni Maus (häufiger Zus.: kee Biedelmann ouni Laus — jedermann hat seine |
55) | LWB haut |
| ... a gëscht (er ist schon bejahrt — gelegtl. spaßh. Zus.: soss krit e mar eréischt dräi Deeg) — kënns |
56) | LWB Häänz, Heenz |
| ... blannen) H. nët kannt? (abweisend), häufig mit einem erklärenden Zus.: en hat eng Nues ewéi e Patt, oder: |
57) | LWB Häerzeg |
| ... spaßhaftes Mäerzeg als Merci «danke») gelegtl. Zus.: a vu Fälen (s. d.). |
58) | LWB Här |
| ..., a Max as Max (dazu im Nösl. der Zus.: a wat H. seet, muss Max man) — Mer |
59) | LWB Härgott |
| ... huet allerhand Kaschtgänger (es gibt viele Menschentypen — häufiger Zus.: awer keen, deen näischt ësst) — Mer sin all |
60) | LWB helleg |
| ... deem näist heilig, mit dem häufigen iron. Zus.: awer alles héilig (fiktives Adj. zu echt. hollen, |
61) | LWB Hond |
| ..., deen et besser kann, hält der zwéin (gelegtl. Zus.: deen et nët maache kann, billt selwer, oder |
| ... laf dem Honn (leck den Hond) hannen (mit dem Zus. begründet: dat as widder op der Welt nach dervun) — |
| ... de? wird geantwortet: ech gin den H. hänken (Zus.: komm gees de mat, dann dréi(t)s de d'Seel, |
62) | LWB Honger |
| ... Den H. as de beschte Kach, mit dem häufigen Zus.: schmaacht et net, et ësst een et dach — |
63) | LWB Honnert |
| ... d'H. (auch: an d'Honnerten) eran (gelegtl. Zus.: bis d'Dausend(st) voll as — in dieser |
64) | LWB Houerepaangech |
| ... gelegtl., aus einem parodistischen Lied von Poutty Stein stammenden Zus.: a wann et päift, da fiert den Zuch) |
65) | LWB hun |
| ... wëllt der hun? (daran ist nichts zu ändern — Zus.: son d'Leit, da gi s'engem näischt) — |
66) | LWB Joër |
| ... De Verstand kënnt mat de Joren (mit dem spaßh. Zus.: ower och d'gro Hoër) — D'Jore kommen, |
| ... (cf. auch fir); tësch(en)t: tëschent de Joëren (Zus.: da's eng kuerz Zäit — die Zeit |
67) | LWB Jong |
| ... 't huet e J. un all Fanger (gelegtl. Zus.: an um Daum zwéin) — in den Heischeliedern |
68) | LWB kaalwen |
| ...(es gibt vom Glück begünstigte Menschen — gelegtl. mit dem Zus.: deem anere wëllen d'Kéi nët k. am Stal, |
69) | LWB kal |
| ...: eine Abfuhr) — k. Hänn, warem Léift (gelegtl. Zus.: warem Hänn, Léift ouni Enn) — spaßh. Notschrei: |
70) | LWB Kanneraasch |
| ... — 't as Wieder wéi e K. (erklärender Zus.: bal as et dréchen, bal as et naass) — |
71) | LWB Kapp |
| ... 2/b) — e schafft mam K. (spaßh. Zus.: wéi d'Uessen) — e léiss sech fir en |
| ... 2/b: er weiß viel, ist intelligent — spaßh. Zus.: a wann et och Stréi as) — en dréit |
72) | LWB Kaschtgänger |
| ...» — eiser Härgott huet allerhand (drolech) K. (häufiger Zus.: awer keng déi näischt iessen) — si muss K. |
73) | LWB Kaz |
| ...(zum Unfähigen, Ungeschickten — auch beim Spiel, zum Verlierer, gelegtl. Zus.: a grimmel dech den Hénger — s. sub |
74) | LWB Kennschaaft |
| ... K. — 't as alles eng K. (spaßh. Zus.: an d'Fléifänken eng Geschwënnegkeet) — do hues de |
75) | LWB klammen |
| ... mer de Bockel erop (an erof, mit dem gelegtl. Zus.: awer nët mat geneelte Schong) — du as en |
76) | LWB klappen |
| ... Ordnung sein, stimmen, entsprechen» — dat klappt (spaßh. Zus.: wéi d'Fauscht op d'A — mit |
77) | LWB Kläd, Kleed |
| ... umgekehrt: D'K. mécht de Mann (lok. mit dem Zus.: ma 't muss een och (derbäi) Suën am |
78) | LWB Kolraf, Kolrab |
| ... dafür auch Äärdkolraf (s. d.) oder mit dem Zus. an (ënner) dem Buedem — es handelt sich um |
| ... dafür auch Knuppekoul (s. d.) oder mit dem Zus. op dem Buedem — cf. Koul. |
79) | LWB Lä(e)r, Leër |
| ... der Gewässer, in dem die Fische überwintern) — dazu die Zus.: Doude-, Grompere- (Lagerplatz der Kartoffeln |
80) | LWB Mann |
| ... — d'Männer se keen décke Su wäert — Zus.: a wenn s'e Frang am Monn hätten — |
81) | LWB Määschter, Meeschter |
| ... kee M. vum Himmel (s. d.) — spaßh. Zus.: awer vum Häknapp (s. d.) oder: vun |
82) | LWB mäin |
| ... son déi Escher (Einwohner von Esch-Alzette) — Zus.: da muss d'ewell zu Schëffleng sin (Anspielung |
83) | LWB Mänong, Meenong, Mänonk, Meenonk |
| ...Beicht — d'gutt M. mécht alles — spaßh. Zus.: a(n d') Britt mécht fett — ähnlich: |
84) | LWB Märel |
| ... hues du de Männche vu M. nët kannt? — Zus.: a weess de wéi deen et gemaacht huet? deen |
85) | LWB Märri(chen) |
| ... spaßh. Ausruf der Verwunderung: o Märri, mäi Läif! — Zus.: a méng siwe Säiten. |
86) | LWB Mëllech |
| ... a Blutt (Mädchen mit zarter Gesichtsfarbe) — anderer (abfälliger) Zus.: a Päerdsblatz — dien huet seng M. (all) gin |
87) | LWB Metz |
| ...spaßh. (als Absage): zou fir Metz (zu spät) — Zus.: op fir Thionville (der Eisenbahnspr. entlehnt?). |
88) | LWB Musel |
| ... deen do dreift geschwënn d'M. of (an — Zus.: bis op Kueblenz — seine finanzielle Lage ist |
89) | LWB Naster |
| ... de Kapp as än N. an elauter — spöttischer Zus. wenn jem. mit seinem Besitz prahlt (lok.: Echt.): |
90) | LWB näischt |
| ... wënnt, deen n. sicht, deen n. fënt — derber Zus.: deen nët schäisst, deen nët sténkt (këmmt — |
| ...(es gibt nichts Besseres, auch: das ist die Höhe), spaßh. Zus.: wann et (wat) drënner as — Wortspiel: drunter |
| ... sech (hat nichts zu bedeuten, tut nichts — spaßh. Zus.: sot d'Meedchen, du loug et plakeg am Bett |
| ... dagegen auszurichten) — mat Froe vermécht een n. — Zus.: son d'Leit — do hues du (bet. |
| ... kann man machen?, daran ist nichts zu ändern) — spaßh. Zus.: son d'Leit, da gin s'engem näischt — |
91) | LWB Néckel |
| ... zu allen Diensten herangezogen wird: ëmmer N. — spaßh. Zus.: toujours Péiter — du dommen N. (Klos — |
92) | LWB nei |
| ... Neujahrswunsch: vill Gléck am neie (betont) Joer — Zus. des Sprechers: a mir en Nei(t)jäerchen (s. d. sub |
93) | LWB néitschen, néischten |
| ... een néischt, seet deen aneren: Gott seen dech! (lok. Zus.: mat honnert dausend Daler) — auch spaßh: botz |
94) | LWB nëmmen |
| ...(beileibe nicht) — sief du dach n. roueg! — Zus.: wann all Vulle päifen — ermunternd: n. nët |
| ... lass! — n. derbäi gemaacht! — n. drop! — Zus.: 't as e Preiss, e Judd (s. |
95) | LWB non(g)zéng |
| ...) — kër-n. am Schaf — spaßh. Zus.: an zwanzeg an der Kribänk — (kree-, |
96) | LWB Nonn |
| ... fir dech gebiet (da hast du Glück gehabt) — Zus.: an se sëtzt nach op de Knéien — d' |
97) | LWB Ochs |
| ... (Anspielung auf geistige Arbeit): e schafft mam Kapp — Zus.: wéi d'Ochsen — all déi mam Kapp schaffen |
98) | LWB ongléck |
| ... iron.: wie ka fir en O.? — Zus.: d'Welt as ës voll! — klagend: een |
99) | LWB onverbraucht |
| ... — 't as nach en onverbrauchte Mann (iron. Zus.: en huet säi Liewe laang näischt geschafft); |
100) | LWB op A |
| ... gern) — d'Mamm as houfreg op hir Kanner (Zus.: an de Bauer op séng Ranner) — hien as |
101) | LWB op an of |
| ... — Antwort: et geet esou op an of (Zus.: wéi d'Flou am Hiem) — et geet (esou) |
102) | LWB opdun |
| ... Echt.): o Wëlt, dou dich op! — spaßh. Zus.: an holl is eran!; 8) « |
103) | LWB Otem |
| ... zéien — abweisend: spuer der deen O. — Zus.: fir d'Zopp (d'Brach) ze blosen — deen |
104) | LWB Ouer |
| ... — sech d'Welt ëm d'Ouere schloen — Zus.: an d'Loft ëm d'Nues blose loossen |
| ... kënnt ee Ribbsom dra séinen (Rübsamen hinein säen) — Zus.: an dee kéim an aacht Deeg erëm — ech |
| ... sech dout — lo wire mer fäerdeg — spaß. Zus.: wa mer d'Ouere nach geseemt hätten (wir |
105) | LWB owes |
| ... a muerges nët op, faul, liddreg a glott — Zus.: kee Gott a kee Gebott — iron.: |
106) | LWB Paräis |
| ... (zu jem., der die Tür nicht schließt — Zus.: do man se d'Diren zou) — zu P. |
107) | LWB Patt |
| ... (de) P. ze houschten (derber: fuurzen, faschten), häufiger Zus.: an zur Hänk erauszekucken (es ist zum Heulen) |
108) | LWB Päerd |
| ... — vum P. op den Iesel kommen (verarmen) — Zus.: a vun deem op den Hond (s. d. |
109) | LWB Räitpäerd |
| ... eiser Härgott (s. d.) säi R. — Zus.: an dat wor en Iesel — onsem Herrgott säi |
110) | LWB réieren |
| ...: e wor ganz geréiert, gerouert (sehr gerührt), iron. Zus.: wéi en Dëppe Quetschegebääss — e Rousekranz, e Gäälchen |
111) | LWB rëselen |
| ... Rei — dat as een ewéi duer (dohinner) gerëselt, Zus.: a leie gelooss oder an erëm opgeriicht — |
112) | LWB Roll |
| ... R. gefall — dat spillt keng R. — spaßh. Zus.: sot de Bauer, du as d'Scheiwenéig iwwer e |
113) | LWB Saach |
| ... kümmert nur mich) — bekëmmer sech jidderee sénger Saach, Zus.: da fällt wéider Schneider nach Schouschter vum Daach — |
| ... dem Nebensinn des Komischen (Ausruf): wat Saachen! — spaßh. Zus.: a kee Schaf (fir se dran ze don); |
| ... — Ra.: schéi Leit hu schéi Saachen — Zus.: wat se nët hu, loossen se sech maachen — |
114) | LWB Sak |
| ... wat maache mer haut? Mir gin haut Del(lëp)pesse fänken, Zus.: dann huele mer dech mat fir de |
115) | LWB sat |
| ... heißt es: lo as eng Sau s. — spaßh. Zus.: bréngt den aneren nach eppes — deen elo as |
116) | LWB Sängerin |
| ...Sängerin» — e schweesst wéi eng S. (spaßh. Zus.: am Beichtstull oder déi Nuetsschicht huet). |
117) | LWB Schaf |
| ... — Ausruf des Unwillens: kërnonzéng am Sch.! spaßh. Zus.: an zwanzeg an der Kribänk — Zussetz.: |
118) | LWB schäissen |
| ... — iron.: du hues gutt sch., Zus.: wann déi aner drécken — a wie schäisst mir |
119) | LWB Scheierpaart |
| ... engem mat der Sch. (mit dem Zaunpfahl) wénken, Zus.: a mam Hiirzel (dem Gëtschel) op d' Nues schloen |
120) | LWB schéin |
| ... gutt domm — schéi Leit hu schéi Saachen — Zus.: wat se nët hu, loossen se sech maachen — |
121) | LWB schiel |
| ... brauchs mech nët ëmmer schielen Hond ze vernennen, lok. Zus.: du hues selwer kromm Been — du schiele Gunz(ert)! |
122) | LWB schläfen, schlefen |
| ... et laang huet, léisst (een) et laang hänken — Zus.: a ween et méi laang huet, dee schlääft |
123) | LWB schlecht |
| ... dem Wohlergehen, Antwort: sch. an ongerecht, oft mit dem Zus.: a wéineg bor Geld (an der Täsch) — hien |
124) | LWB schmieren |
| ...: dee (wie) gutt schmiert, dee gutt fiert — Zus.: deen zevill schmiert, bei der Däiwel fiert (cf. |
125) | LWB schmunzen, schmunzelen |
| ... laach (mer) nët, weis mer déng wäiss Zännercher nët (Zus. Ksp. Nr. 141: soss muss de dräimol duurch de Gréngewald |
126) | LWB schneiden |
| ... der Gewinner: sou gin déi kleng Béiere geschnidden — Zus.: an da bludden se nët — cf. gelzen, |
127) | LWB Schued |
| ... klengen Notzen) derbäi — mat Sch. gët ee weis, Zus.: awer nët räich — de Sch. wiisst (geet) an |
128) | LWB schwäässen, schweessen |
| ...» — e schwäässt wéi e Geck, eng Sängerin (Zus.: am Beichtstull, déi Nuetsschicht huet), e Bier, e Rand, |
129) | LWB Séil |
| ...: Iessen an Drénken hält Leif a S. zesummen, Zus.: an d'Box erop — Beteuerung: ménger S. |
130) | LWB sin |
| ... em gutt! (mit Schadenfreude gesagt, oft mit dem Zus.: op der [dommer] Schnëss — ihm ist recht |
131) | LWB Sonn |
| ...S. schéngt op de kale Steen (wärmt noch nicht), Zus.: dreift déi plakeg Kanner heem — de Gaart kritt |
132) | LWB Spaass |
| ...! — dat as kee klenge Sp.! spaßh. Zus.: wann en Iesel an der Wéi läit — ' |
133) | LWB spueren |
| ... — beim Abschiednehmen: spuer dech gesond (a monter)! spaßh. Zus.: da bezuelen ech den Dokter — Spw.: |
134) | LWB Stär |
| ... voller Stären — d'Luucht as voller Stären, spaßh. Zus.: an d'Welt voller Efalten — et wor esou |
135) | LWB stoen, ston |
| ... (dës) gutt (auch: e steet sech [gutt]), spaßh. Zus.: en huet breet Féiss oder auch: säin |
136) | LWB Stouss |
| ... Welt Stéiss (er benimmt sich absonderlich, ungebührlich — spaßh. Zus.:) a sénger Séil Féiss an den Aasch! — mat |
137) | LWB strofen |
| ... Unglück, Leid gehabt) — Beteuerung, Ausruf: Herrgott, strof mech! (Zus.: wann ech et war — auch: den Herrgott |
138) | LWB Teimer |
| ... (er wird immer beleibter) — Ausruf: kërnonzéng T. (Zus.: mëlle Suebelbuedem) — eng Box mat engem T. |
139) | LWB trëllen |
| ... und es in Scherben geht: looss et t.! Zus.: awer op e Koup Geld, eng Millioun — en |
140) | LWB Getroters |
| ... N. — hal op mat déngem Getroters! (spaßh. Zus.: et kritt een e Kapp wéi e klengt Bauerenduerf) |
141) | LWB wann |
| ... Här) — wa méng Groussmamm (méng Tata) Rieder hätt (Zus.: da wir s'eng Postkutsch, en Omnibus) — w. |
142) | LWB warem, waarm |
| ... cf. Waarmes) — nu laf dech w.! (spaßh. Zus.: a schweess nët — da ist nichts zu |
143) | LWB wat, watt |
| ... mech ugeschmiert huet! — w. wëlls de hun? spaßh. Zus.: son d'Leit, da gin se der näischt — |
| ... Welt! — w. eng Zuucht! — w. Saachen! (spaßh. Zus.: a kee Schaf) — w. Manéieren! — w. e |
144) | LWB Weck |
| ... räissen — e wiisst wéi e W. (gar nicht), Zus.: an engem Schuppsak — Ra.: ee W. |
145) | LWB wéi, wi |
| ... — sarkast.: wann d'Dommheet w. déng! (Zus.: da géif e jäize, Kreesch do vu Péng) — |
146) | LWB wëllen |
| ... irreale Wunschsätze: ech wëllt, du wiirs am Himmel (Zus.: dat wir der näischt Schlechtes gewënscht), zu Honolulu, bei |
| ... wëlls de hun! (was kann man da machen!), häufiger Zus.: son d'Leit, da gin s' engem näischt — |
147) | LWB Welt |
| ... — esou geet et op der (léiwer) W., Zus.: déi eng (déi) hun de Beidel, déi aner (déi) |
| ...Ouere schloen — wat gës du der Welt Stéiss! (Zus.: lo huet s' erëm fir eng Zäitchen, oder |
148) | LWB wëssen |
| ... wat ech nët weess — wann een alles wéisst! (Zus.: hätt ee gutt Zäit räich ze gin) — du |
149) | LWB Wollef |
| ... hätt een en — wann ee vum W. schwätzt (Zus.: as de Schwanz nët wäit ewech — cf. |
150) | LWB Zäit |
| ... séng Z. hun — alles huet séng Z. (spaßh. Zus.: wéi d' Fléifänken nët, wéi déi al Fraen nët) |
151) | LWB zevill |
| ... 1. Silbe betont) — Ra.: z. as ongesond (Zus.: a wann et scho gebaken Äer wiren [Dicks |
152) | LWB zewidder |
| ... «zuwider» — dat as mer eemol z. (Zus.: wéi der Geess d'Messer) — C: heen |
153) | LWB zerrappen |
| ... zrassent Hiem — 't reent wéi zerrass(t) (lok. Zus.: a gebascht) — lok.: zerrasst a verschlasst |
154) | LWB Zort |
| ... Leit! — 't gët allerhand Zorte (Leit), spaßh. Zus.: awer keng déi näischt iessen — mir hun der |
155) | LWB Zuch |
| ... dat geet wéi den Z. (sehr schnell — spaßh. Zus.: awer nët esou séier) — e war do wéi |