1) | LWB A |
| ... A N.: «Auge» — phV.: Im größten Teil des Landes, im Singular a, |
2) | LWB aacht |
| ... aacht Num.; phV. Oesl. a:it, a:çt, «acht», Raa.: all |
3) | LWB aachter- |
| ...a:çtər, bisw. im hohen Norden auch: 'a:itər) phV. im Oesl. für gemeinlx. uechter (s. d.). |
4) | LWB Aanzelt |
| ... Aanzelt M.: «Amboß», phV. im Oesl. für gemeinlx. Ampes, Undels. |
5) | LWB Aarbecht |
| ... Aarbecht F., phV. der Tonsilbe cf. 2; Ablsilbe -beçt/biçt |
6) | LWB Aarm, Arem |
| ... Aarm, Arem (phV. des Tonvok. s. Ltb. 2; pl. Äärm, Ärem, Äärmen, Äremen; |
7) | LWB aarm, arem |
| ... aarm, arem Adj. (phV. cf. Aarm): 1) «arm» im Gegensatz |
8) | LWB Aart |
| ... Aart M. (F. unter Anlehnung ans Hd.), (phV. s. Ltb. 2): 1) «zunächst eine durch Abstammung |
9) | LWB aart(e)lech |
| ... aart(e)lech Adj. (phV. für die Tonsilbe ähnl. Ltb. 2; spor.: u·ərtleç): |
10) | LWB Aaschkrécher |
| ...-krécher M. (phV. -kriçər, -kreiçər): «Schmarotzer, Speichellecker, widerlicher |
11) | LWB abscheilech |
| ...-scheilech Adj.: (Ton: 2) — (phV. Südwesten: -Se:leç, -Sε:leç; bisw. auch |
12) | LWB Abbeler |
| ... Abbeler (phV. spor.: O:bələr, uəbələr) ON.: «Abweiler», |
13) | LWB abberdéngschteg |
| ...-déngschteg (phV.: -deineç, -deinsteç, -tiç) |
14) | LWB abejéieren |
| ... abejéieren (phV. Osten: -jiərən, -jirən; Redingen: Abijeiərən) |
15) | LWB Advent |
| ... Advent (phV. Südwesten: -vε:nt, -v:nt, -vε:int) |
16) | LWB Affär |
| ... Affär (phV.: A'fe:r, A'fe:ər, A'feiər) F.: |
17) | LWB Affekot |
| ... Affekot (phV. Avə'ko:t, Avər'ko:t, Avo'ko:t, Afə'gout) M. |
18) | LWB Affront |
| ... Affront (phV. im Südwesten A'fro:nt, A'frõ:nt, A'fro:unt) M. |
19) | LWB Akkont |
| ... Akkont (phV. der Tonsilbe cf. Affront) M.: «Abschlagszahlung, Vorschuß |
20) | LWB Akkuerd |
| ... Akkuerd (phV. Oesl. A'kwArt, Ostrand A'kouərt, A'ko:ərt) |
21) | LWB Alaun |
| ... Alaun M. (phV. des Hpttonvokals cf. Ltb. 79); Abl.: |
22) | LWB aläärt |
| ... aläärt Adj. (phV.: A'lεrt, A'le:rt, A'leiərt): «munter, geweckt, |
23) | LWB allgebatt |
| ...-gebatt Adv. (phV. im Norden -gə'bOt. im Osten mit |
24) | LWB allerhällegen |
| ...-hällegen, -hälgen Kollekt. (phV. Stadtlux.: -'he:ljən, im Norden und |
25) | LWB allerlä |
| ...-lä, -lee (phV. spor.. -lei, im Norden und Osten |
26) | LWB Alter |
| ... Alter (phV. des Hpttonvok. cf. Ltb. 3) M.: 1) |
27) | LWB Ament |
| ... Anlehnung an A (Auge) und Abléck, wie die phV. des Vortonvok. beweisen (O:'mεnnt, OA:'mεnnt, -mε:nt, |
28) | LWB ammeséieren |
| ... ammeséieren (phV. amy'zeiərən, spor. -muz-, |
29) | LWB Ampel |
| ... Ampel (phV. d. Hpttonvok. cf. Ltb. 4) F.: 1) |
30) | LWB an |
| ... an (phV. NOesl. mit Huldingen, Wilwerdingen, Beiler: on; Dahlem: O:n; |
31) | LWB an |
| ... an (phV. NOesl. mit Huldingen und vereinzelt in Besslingen: on) Präp. |
32) | LWB Andéiven |
| ...Andéiven (phV. d. Hpttonvok. cf. Ltb. 5; die 2. Silbe erscheint im |
33) | LWB aner |
| ... aner (phV. Nord. 'Anər, SWEcke 'O:nər): «ander», |
34) | LWB Anker |
| ... Anker M. (phV. des Hpttonvok. cf. Ltb. 5): 1) «Anker» |
35) | LWB Annäis |
| ... Annäis (Ton: meist 2) (phV. des -äicf. Ltb. 66) M.: |
36) | LWB Apel |
| ... Apel (phV. im N. vereinzelt Apəl, SW. O:pəl), Pl. Äppel |
37) | LWB apperen |
| ... apperen intr. Verb. (phV. im Norden und Osten 'Opərən, 'O:pərən): 1) |
38) | LWB Arel |
| ... Arel (phV. südl. Mersch mit Ausn. des Alzettetales bis Hesperingen OA:r- |
39) | LWB Arwuer |
| ... Arwuer (Ton: 2) (bisw. a'vuər, häufigste phV.: -va:r, Sd. -'vOA:r, |
40) | LWB as |
| ... wuer) s de wëlls — souvill s de wëlls; (phV.: vor dem anlautenden d- des Pers. pron. du |
41) | LWB Atter(t) |
| ... Atter(t) (phV. im Oesl. 'Aktər/t, 'Oktər/t) |
42) | LWB Auder |
| ... Auder (phV.: Sg. Oesl. 'Agdər, 'Ogdər, 'εgdər; |
43) | LWB aideren |
| ...aideren intr. Verb. (mit ähnl. phV): «Euter bekommen» — déi Kou as gutt geaidert. |
44) | LWB Auer |
| ... Auer (phV. des Hpttonvok. cf. Ltb. 74) F.: 1) « |
45) | LWB aus |
| ... aus Adv. (phV. cf. Ltb. 79): 1) in wenigen Resten entspricht |
46) | LWB Auschelt |
| ... Auschelt (Mos.: Ausselt) M. (phV. Hpttonvok. cf. Ltb. 79); «Frühling», dafür gewöhnlich |
47) | LWB ausenaner |
| ...ausernän Adv., bisw. als prädikatives Adj. gebr. (phV. cf. aus, aner, än): «auseinander, getrennt» — |
48) | LWB Aussenzäit |
| ... Aussenzäit (phV. d. Hpttonvok. cf. Ltb. 79) F.: 1) |
49) | LWB ausser |
| ... ausser (phV. d. Hppttonvok. cf. Ltb. 79) Präp. mit Dat.: |
50) | LWB iwwer- |
| ...iwwer- vorgezogen; phV. von -mar, cf. dieses Wort), statt auwer |
51) | LWB avancéieren |
| ... avancéieren (phV.: AvAŋ'zeiərən, AvA'zeiərən,) trans.: 1) |
52) | LWB Avant-garde |
| ... Avant-garde (phV.: A'vAŋga:rt, 'vAŋ- ga:rt) F.: |
53) | LWB awer |
| ... awer (phV.: im SW. eines Bogens Elcheroth-Bürmeringen, mit Lux. |
54) | LWB Ääch, Eech |
| ... Ääch, Eech F. (phV. cf. Ä - «Ei»): «Eiche», |
55) | LWB äächen, eechen |
| ... äächen, eechen Adj. (phV. cf. Ä - «Ei»): «eichen» — |
56) | LWB äärbelsweis |
| ... äärbelsweis (phV. s. Aarbel) Adv.: «viel auf einmal, haufenweise |
57) | LWB Äärd |
| ... Äärd (phV. cf. Ltb. 13) F.: 1) «Erde», |
58) | LWB Äärdbier |
| ... 2) Koll. N.: «Erdbeeren» (phV. im Pl.: iərpələn/ -ərən, ε:rpələn/ |
59) | LWB Äärdbiewéng |
| ...-biewéng F. (phV.: -biəveŋən, -beiveŋən, -biveŋən, |
60) | LWB äärden |
| ... äärden (phV. cf. Äärd) Adj.: «irden» — ä. |
61) | LWB Äärz |
| ... Äärz M. (phV. cf. Ltb. 13; dazu im Südwesten 'eiərts): «Erz |
62) | LWB ääsch(t)lech |
| ... ääsch(t)lech Adj., Adv. (phV.: eesch(t)lech, ääss(t)lech, eess(t)lech): 1) «außerordentlich, übertrieben» |
63) | LWB Ädeler, Ädeles, Ädemes, Ädermes, Äderes, Äders, Eideres |
| ... Ädeler, Ädeles, Ädemes, Ädermes, Äderes, Äders, Eideres (phV. auch mit Ed-) F.: «Eidechse |
64) | LWB ägen, eegen |
| ... ägen, eegen (im Norden phV. mit Ausfall des intervok. -g-, im |
65) | LWB Äifel, Äfel, Eifel |
| ...Äifel, Äfel, Eifel F.: «Eifel» (phV. cf. Ltb. 66). |
66) | LWB Äifer |
| ... Äifer M. (phV. cf. Ltb. 66): 1) «Zorn, Erregung» — |
67) | LWB Äis |
| ... Äis (phV. cf. Ltb. 66) N.: 1) «Eis» |
68) | LWB Älef |
| ... Älef (phV. s. d. vor.) F.: «das Zahlzeichen 11 |
69) | LWB Ämer |
| ... Ämer (phV. cf. Ltb. 82) M.: «Eimer» im |
70) | LWB ändriechteg |
| ...-driechteg (phV. -dre:çteç, -drε:çteç) Adj.: |
71) | LWB änewech |
| ...» — dafür bisw. äneg †, änewees — phV. s. ewech; |
72) | LWB Äfalt |
| ...-falt (phV. im Westen, Südw. -fO:lt, -fA:ult) |
73) | LWB är |
| ... är, -er, -en, är — PhV.: im Westen: i:ər, iε:r; im Osten vereinzelt: eiər; |
74) | LWB Äschen |
| ... in Stadtlux., Echt.) als Sing. F. empfunden wird (phV. cf. Ltb. 12): «Asche» — das Sing. |
75) | LWB Baarf |
| ... Baarf M. (phV. cf. Ltb. 2): «Barbe, Barbus fluviatilis» (Fisch); |
76) | LWB Baart |
| ... Baart (phV. cf. Ltb. 2) M.: «Bart» — |
77) | LWB Baart(e)l(e)méis, -mës |
| ... Baart(e)l(e)méis, -mës (phV. d. 1. Silbe cf. Ltb. 2): «Bartholomäus», |
78) | LWB Bam |
| ... Bam (phV. cf. Ltb. 88), Pl. Beem, Bäm M.: |
79) | LWB Batteralzem |
| ...-alzem (phV. cf. Ltb. 3) M.: «Wermut, artemisia absynthum» |
80) | LWB Bau |
| ... Bau (Pl. Bai, Dimin. Baichen — phV. cf. Ltb. 81) M.: 1) allgem.: |
81) | LWB Bauch |
| ... Bauch (Pl. Bäich, Dimin. Bäichelchen — phV. cf. Ltb. 81) M.: 1) «Bauch» |
82) | LWB bäiluecht |
| ...-luecht (phV. cf. Ltb. 6) lok. bes. Mos.: |
83) | LWB bäissen |
| ... bäissen (phV. cf. Ltb. 66) trans./ intr. Verb.: «beißen |
84) | LWB Bäizchen |
| ...Bäizchen ('bε:itsçən dafür lok. 'bε:itsən — phV. d. Tonvokals cf. Ltb. 102) M.: Dim. von Bauz |
85) | LWB Bänk |
| ... dafür auch Bank, s. d.) Pl. Bänken (phV. cf. Ltb. 16) F.: 1) «Bank» |
86) | LWB bedenken |
| ... bedenken (phV. cf. Ltb. 16): 1) trans. Verb.: « |
87) | LWB bedreiwen |
| ... bedreiwen (phV. s. Ltb. 63) trans. Verb.: «betreiben». |
88) | LWB beduecht |
| ... beduecht (phV. cf. Ltb. 6) Verbadj.: 1) «bedacht, bedächtig, |
89) | LWB befielen |
| ... Zussetz.: ubefielen — Part. Prät.: befuel(en), phV. im Norden: bə'fjεlen, bə'fwalən. |
90) | LWB Begänknes |
| ... (verliere nicht viel Worte über diese Angelegenheit) — lok. phV. im Osten: bə'geŋŋknəs, bə'giŋŋknəs — Zussetz.: |
91) | LWB begéinen, begéingen |
| ... begéinen, begéingen (phV.: bə'gε:nən, bə'giŋən) trans. Verb.: « |
92) | LWB Begriefnes |
| ... Begriefnes (phV.: bə'gre:fnis) N.: «Begräbnis» |
93) | LWB begruewen |
| ... begruewen (phV. cf. Ltb. 7) trans. Verb.: «begraben» — |
94) | LWB beschäden, bescheeden |
| ... beschäden, bescheeden (phV. im Nordösl.: bə'Seidən) trans. Verb.: « |
95) | LWB besiess |
| ... besiess (phV. bə'ze:əs, bə'zε:əs, bə'ze:s, bə'zε:s) Adj. |
96) | LWB bestueden |
| ... bestueden (phV. cf. Ltb. 7) Verb.: 1) trans. « |
97) | LWB Besuch |
| ... Besuch (phV. cf. Ltb. 72) M.: «Besuch» — mir |
98) | LWB betrieden |
| ... betrieden (phV. bə'tre:-/trε:/trədən) trans. Verb. |
99) | LWB betruechten |
| ... betruechten (phV. cf. Ltb. 6) trans. Verb.: «betrachten» — |
100) | LWB Beziller |
| ... Beziller (phV. im Norden: bə'tsjεlər) M.: «Bezahler» |
101) | LWB bezuelen |
| ... bezuelen (phV. cf. Ltb. 7) trans. Verb.: «bezahlen» — |
102) | LWB Bëffchen (Bëffi), Bäffchen, Biffchen |
| ... Bëffchen (Bëffi), Bäffchen, Biffchen (lok. phV. im Kant. Capellen: 'bəvei) M.: «Wandschrank |
103) | LWB Beicht |
| ... Beicht (lok. phV. W. bε:çt / O. bεçtbeçt) F.: |
104) | LWB beichten |
| ... beichten (phV. cf. Beicht) Verb.: 1) intr. « |
105) | LWB béid |
| ... béid (phV.: be:t, bε:t, zu mhd. beide — bit, bikt, |
106) | LWB Beidel |
| ... Beidel (phV.: Nord. 'bεgdəl, 'begdəl, 'bεgəl, das |
107) | LWB beidelen |
| ... beidelen (phV. cf. Beidel) trans. Verb.: 1) «Mehl |
108) | LWB béien |
| ... béien I (phV.: Norden 'beijən, Osten 'bi:ən) trans. |
| ... Besser b. wéi briechen; Part. praet.: gebéit (phV. im Norden: gə'beiçt/gə'biçt (letzteres auch |
109) | LWB Beilen |
| ... Beilen (phV. cf. Ltb. 104) N.: «Beil» — ' |
110) | LWB Béinchen |
| ... Béinchen (phV. Norden 'biŋçən, Osten 'binçən) F.: |
111) | LWB Bejhur |
| ... Bejhur phV. zu Bonjour (s. d.). |
112) | LWB Bëls, Bëlz |
| ... Bëls, Bëlz (lok. phV.: Béils bes. im Westen, Bails im Osten |
113) | LWB Bengel |
| ... Bengel (Koinè: 'bεŋəl, phV.: 'beŋ-, 'biŋ-, baŋ |
114) | LWB bengelen |
| ... bengelen (phV. s. Bengel) trans./ intr. Verb.: 1) |
115) | LWB Bëschof |
| ... Bëschof (phV.: 'bəSəf, 'bəfəS — letzteres z. B. |
116) | LWB Bëschtouer |
| ... Bëschtouer M.: phV. für Paschtouer (s. d.). |
117) | LWB bichen |
| ... bichen (phV. wie Bich F.) Adj.: «buchen» |
118) | LWB bidden |
| ...(lok. 'beidən, 'bigdən), Part. pr. gebueden (phV.: -bwAdən, -bO:dən) trans. Verb. |
119) | LWB Biekerech |
| ... Biekerech (phV. 'be:-, 'bε:-, seltener |
120) | LWB Bieles |
| ... Bieles (phV. lokal 'be:-) ON. «Beles», |
121) | LWB Bier |
| ... Bier bi:ər (phV. be:ər, Norden bjε·r) N. (bisw. M.): « |
122) | LWB Bier |
| ... Bier M. (phV. wie das N.): 1) «Bär» — |
123) | LWB Bierg |
| ... Bierg (bi:ərç, b'i·əreç, phV.: s. Ltb. 23), Pl. Bierger (bisw. Bierg) |
124) | LWB Biesem |
| ... Biesem (phV. cf. Ltb. 24 — Pl. Biesemen, Nord. u. O. |
125) | LWB Bläi |
| ... Bläi (phV. cf. Ltb. 66) N.: 1) «Blei» |
126) | LWB bléid |
| ... bléid (phV.: Echt. blit, Nordosten blikt) Adj.: meist |
127) | LWB Bleil |
| ... Bleil (lok. phV.: häufig bləl, blεl, Osten auch: 'blAiəl, ' |
128) | LWB bléimelen |
| ... bléimelen intr. Verb. häufige lok. phV. zu |
129) | LWB bleiwen |
| ... bleiwen (phV. cf. Ltb. 63) intr. Verb.: «bleiben» — |
130) | LWB blénken, blénkzen |
| ... blénken, blénkzen (phV.: Osten um Vianden bisw. 'bliŋŋkən, Norden: ' |
131) | LWB bliederen |
| ... bliederen (phV.: 'ble:d-, 'blε:d-, ' |
132) | LWB Blimmchen |
| ... Blimmchen (phV. Osten und Norden 'bleimçən) F.: 1) |
133) | LWB blond |
| ... blond (phV. cf. Ltb. 45) Adj.: «blond»; |
134) | LWB bluddeg |
| ... bluddeg (lok. phV. cf. Ltb. 71) Adj.: «blutig» (eigtl. |
135) | LWB bludden |
| ... bludden (lok. phV. cf. Ltb. 71) intr. Verb.: «bluten» |
136) | LWB Blumm |
| ... Blumm (lok. phV. im Nord. u. Osten: Bloum) F.: 1) |
137) | LWB Blutt |
| ... Blutt (lok. phV. cf. Ltb. 71) N.: 1) «Blut» |
138) | LWB Bommenzinnes, Bommenzënnes |
| ... umdrehen, wenn es Mitternacht vom Turm der Nikolauskirche schlägt. — phV.: Bommezinnes, Zënnebommes (= Skt. Nepomucenus) — Ra.: |
139) | LWB Bommert |
| ... Bommert (lok. phV. des Südwestens) M. = Bongert (s. d.) — |
140) | LWB Bonjour |
| ... Bonjour (Ton: meist 2 aber auch 1) (phV.: bə'ʒu·ər, Osten: pə'ʒu·ər): 1) |
141) | LWB Bordür |
| ... Bordür (Ton: 1 u. 2) — (lok. phV: bro'dy:r, brA'di:r u. ä.) F.: |
142) | LWB Boun |
| ... Boun (phV. s. Ltb. 96 — Dim. ibid.) F.: |
143) | LWB Brand |
| ... Brand (phV. cf. Ltb. 4) Pl. Bränn (Osten: Breen) M. |
144) | LWB Brau- |
| ... Brau- (phV.: Bra-) : (in allen Kompos. Ton: |
145) | LWB Brauch |
| ... Brauch (phV. cf. Ltb. 79) M.: «Brauch, Sitte» — |
146) | LWB brauchen |
| ... brauchen (phV. cf. Ltb. 79) trans. Verb.: 1) «benutzen, |
147) | LWB Braulecht |
| ... Bed. «Hochzeit» angenommen, — anders die folg. phV.: |
148) | LWB Braut |
| ... Braut (phV. s. Ltb. 81), Dim. Braitchen, Pl. Bräit, Brait |
149) | LWB Bräi |
| ... Bräi (phV. cf. Ltb. 66) M.: «Brei» — |
150) | LWB Brautemännchen |
| ...Brautemännchen (Rammeldingen), (phV. s. Ltb. 81) M.: «Bräutigam». |
151) | LWB Brëll |
| ... Brëll (brəll — phV. cf. Ltb. 30) M.: 1) «die Brille |
152) | LWB bréngen |
| ... bréngen (Part. Prät. bruecht — dazu phV. cf. Ltb. 6) trans. Verb.: «bringen» |
153) | LWB brennen |
| ...(Osten: 'bre:nən) Part. Prät. gebrannt (dazu lok. phV. cf. Ltb. 5) Verb.: 1) intr.: |
154) | LWB Bridderchen |
| ... Bridderchen (phV. s. Ltb. 71) M.: «Brüderchen», häufig |
155) | LWB briechen |
| ... briechen II (phV. cf. Ltb. 23) Verb.: A) trans.: |
156) | LWB Briet |
| ... Briet (phV. cf. Ltb. 24) Pl. Brieder N.: 1) |
157) | LWB Britt |
| ... Britt (phV. cf. Ltb. 73) F.: 1) «Fleischbrühe» |
158) | LWB brong |
| ... brong (phV. s. Ltb. 80) Adj.: «braun» — de |
159) | LWB Broochmount |
| ...M.: «Juni» (im Oesling etwas später), phV. im Norden: brO:mo:nt — de laange B. (die Zeitspanne |
160) | LWB Broschtlapp |
| ...-lapp (phV.: Broschlapp, Brostlapp, Vianden, Echt.: Brostlap) M. |
161) | LWB Brout |
| ... Brout (phV. cf. Ltb. 95 — Pl.: Brout; Echt. neben |
162) | LWB Brudder |
| ... Brudder (lok. phV. s. Ltb. 71 — Pl. Bridder u. Var. — |
163) | LWB brueden |
| ... brueden (phV. d. Hpttonvok. cf. Ltb. 7) Verb.: 1) |
164) | LWB Buch |
| ... Buch II (phV. cf. Ltb. 72) Dim. Bichelchen, Pl. Bicher (cf. |
165) | LWB Buch |
| ... Buch III (phV. cf. Ltb. 72) = Bich (s. d.); dazu |
166) | LWB Buecht |
| ... Buecht (lok. phV. cf. Ltb. 6) F.: «Nutzen, Vorteil, kleiner Beitrag |
167) | LWB Buedem |
| ... Buedem (phV. cf. Ltb. 7) Pl. Biedem M.: 1) |
168) | LWB buerbes, buerféiss |
| ... buerbes, buerféiss Adj. = phV. zu baarbes (s. d.). |
169) | LWB Bunn |
| ... Bunn (phV. cf. Ltb. 8) F.: «Bahn» — |
170) | LWB Buurschënd, Buurscht |
| ... Buurschënd, Buurscht (phV.: bu·eSt, 'burSt, 'burəSt) ON.: « |
171) | LWB Buurgermeeschter, -määschter |
| ... Buurgermeeschter, -määschter (Ton: 3) (phV. s. Meeschter) M.: 1) «Bürgermeister» |
172) | LWB Da |
| ... Da (phV.: Nordösl. dε:u, Echt. da:u, Südwesten dO:) |
173) | LWB Daach |
| ... Daach (phV.: Norden: da:ç, Echt.: 'dO:γən, |
174) | LWB daën |
| ... daën (phV.: Norden 'dAuən, Echt. da:uən, Südwesten dO:ən) |
175) | LWB daf |
| ... daf (phV.: da,f, do:f, bisw. do·uf, Südwesten dO:f) |
176) | LWB Daf |
| ... Daf meist M. (bisw. F.) (lok. phV. cf. daf Adj.): 1) «Taufe» |
177) | LWB daidoër |
| ... M.: «Quälgeist» — (Doër = lok. phV. zu Dar, Där «Dorn»); |
178) | LWB Daimchen |
| ... Daimchen (lok. phV. Dëmmchen) M.: 1) Dim. von Daum |
179) | LWB daimelen |
| ... daimelen (lok. phV. dëmmelen) trans. Verb.: «zwischen Daumen und Zeigefinger |
180) | LWB Damp |
| ... Damp (lok. phV. cf. Ltb. 4) M.: 1) «Rauch, Dampf |
181) | LWB Dank |
| ... Dank (lok. phV. cf. Ltb. 4) M.: «Dankgefühl, Danksagung» |
182) | LWB Danz |
| ... Danz (lok. phV. cf. Ltb. 5) M.: 1) «Tanz» |
183) | LWB danzen |
| ... danzen (lok. phV. cf. Ltb. 5) trans./ intr. Verb: 1) « |
184) | LWB Daum |
| ... Daum (lok. phV. cf. Ltb. 77 — cf. Palgen, Studien zur Lautgeogr. Lx. |
185) | LWB Daum(s)déck |
| ...» (s. Daimerléck); 2) in der lok. phV. |
186) | LWB dauschen |
| ... dauschen (lok. phV. cf. Ltb. 74) intr. Verb.: 1) «rauschen |
187) | LWB dausend |
| ... dausend (lok. phV. cf. Ltb. 74) Num.: «tausend» (Grundzahl) |
188) | LWB Däärbech |
| ... Däärbech ON. lok. phV. zu Déier- bech (s. d.). |
189) | LWB Däisselt, Däässelt |
| ... Däisselt, Däässelt M.: lok. phV. des Ostens zu Täissel (s. d.). |
190) | LWB dämpen |
| ... dämpen (phV. s. Ltb. 14) Verb.: A. intr.: |
191) | LWB Dänne(n)- |
| ... des auslaut. -n s. Fußn. S. 5 — phV. cf. Dänn) |
192) | LWB de |
| ... s) de vrecks (ich schlage dich, daß du verreckst); phV.: das diesem de vorausgehende -s |
193) | LWB déiden |
| ... déiden (lok. phV. Nordosten 'digdən, weiter südl. 'didən) trans. |
194) | LWB Déider |
| ... Déider (lok. phV. cf. d. vor.) M.: «Täter», |
195) | LWB déidlech, déitlich |
| ... déidlech, déitlich (lok. phV. cf. déiden) Adj.: «tödlich». |
196) | LWB dëmpen |
| ... dëmpen (lok. phV. cf. Ltb. 30) trans. Verb.: «schmoren, in geschlossenem |
197) | LWB déngen |
| ... déngen (lok. phV. — s. Ltb. 100) — intr. Verb.: 1) |
198) | LWB denken |
| ...: dA:it da:çt), Part. Praet.: geduecht (ähnl. phV. wie d. vor.), Konj. Praet.: iç dA:it |
199) | LWB dënschtes |
| ... dënschtes (phV. s. d. vor.) Adv.: «dienstags». |
200) | LWB desertéieren |
| ... desertéieren (phV.: dësëtéieren, tësetéieren) intr. Verb.: «desertieren». |
201) | LWB Deserteur |
| ... Deserteur M.: «Deserteur» lok. phV.: Tësetéier(ten). |
202) | LWB diebelen |
| ... diebelen (phV.: Nord. d'jεbələn, spor. quer durch das nörd. |
203) | LWB dierfen, daarfen, däärfen, duerfen |
| ... dierfen, daarfen, däärfen, duerfen (lok. phV.: Süden 'dO·Arfən, Mosel: 'də:rfən, 'dərfən, |
204) | LWB dierfzeg |
| ... dierfzeg (phV. cf. dierf) Adj.: «muffig». |
205) | LWB Diessel |
| ... Diessel (lok. phV.: Ösling 'djεsəl, nördlich und östlich Gutland ' |
206) | LWB Digel |
| ... Digel ('dijəl lok. phV.: 'diʒəl, Echt.: 'di:jəl, Vianden: |
207) | LWB diirzen |
| ... diirzen (phV. s. dir «ihr») trans. Verb.: « |
208) | LWB dir |
| ... dir (di:ər), -lok. phV.: im Westen von Esch a. d. Alzette bis Besslingen |
209) | LWB Domm |
| ... Domm M.: phV. zu Daum (s. d.). |
210) | LWB Donneschteg |
| ... sei Brudder, «Donnerstag nach Aschermittwoch» — lok. phV. im Südwesten: |
211) | LWB Donst |
| ... Donst (phV.: südl. einer Linie Künzig-Wellenstein häufig don:St, |
212) | LWB Doud |
| ... Doud (lok. phV. s. Ltb. 95) M.: «Tod» (gebraucht |
213) | LWB Disschen, Déischen |
| ...Disschen, Déischen (phV.: Ostrand dus, du,s, du:s, Dim. 'disçən) |
214) | LWB dout |
| ... dout (lok. phV. cf. Doud) Adj.: 1) «tot» |
215) | LWB Dram, Drom |
| ... Dram, Drom (phV.: Nordösl. drO:m bisw. drO:am) M.: |
216) | LWB dräi |
| ... dräi (phV. cf. Ltb. 66) Num.: «drei» — zu |
217) | LWB Dréi |
| ... Dréi I (lok. phV. Osten dri; Westen drein, Nordostösling sporadisch drin, driŋ) |
218) | LWB Dréi |
| ... Dréi II (lok. phV. Osten dri, Nösl. sporadisch 'drinər, 'driŋər, |
219) | LWB dréideg, dréieg, dréig |
| ... dréideg, dréieg, dréig (phV. Osten: 'dridiç, Nösl.: 'drigdiç) Adj. |
220) | LWB dreiwen |
| ... dreiwen (phV. s. Ltb. 63 — Nord. u. Osten Praet.: ech |
221) | LWB drénken |
| ... drénken (lok. phV. s. Ltb. 29) trans. Verb.: «trinken» — |
222) | LWB dreschen |
| ... dreschen (lok. phV. — s. Ltb. 20) trans./intr. Verb.: |
223) | LWB Dressur |
| ... Dressur (phV. Osten drə'zur) F.: «Dressur». |
224) | LWB droen, dron |
| ... droen, dron trans. Verb.: Flexion und phV.: Inf. Westen: drouen; Ind. Präs.: ech dro(e)n, |
225) | LWB Dronk |
| ... Dronk (lok. phV. cf. Ltb. 45) M.: 1) «Trunk» |
226) | LWB drun |
| ... drun (phV.: Nordösl. dran, Mittelösling und Osten: drOOn, Stadtlux. |
227) | LWB du |
| ... du (phV. cf. Ltb. 49) betont |
228) | LWB Duch |
| ... Duch (lok. phV. des Tonvokals — cf Ltb. 72; Endkonsonant überall erhalten: Gutland |
229) | LWB Diederchen |
| ...Diederchen (lok. phV., Nordösl. 'djεdər Sing.) 1) « |
230) | LWB duer |
| ... duer (lok. phV. cf. Dar) M.: 1) «Dorn» |
231) | LWB Dueref |
| ... Dueref (lok. phV. Ltb. 36) |
232) | LWB Duerscht |
| ... Duerscht lok. phV. |
233) | LWB dun |
| ... dun (phV.: im Großteil des Landes gelten umlautlose Formen des Inf. |
234) | LWB durech |
| ... durech (lok. phV. wie oben) II Adv.: «durch» (hindurch) |
235) | LWB durech |
| ... durech (lok. phV. wie oben) III Adj.: «entzwei, zerbrochen» — |
236) | LWB ech |
| ...ech (eç) Pers. Pron. 1. Sg.: Flexion u. phV.: Nom. Koinè ech (eç), Nordösling und Ostrand ich |
237) | LWB Edem |
| ... Edem II M.: 1) phV. zu Ädem «Eidam»; 2) «kleinere, |
238) | LWB eescht, ierscht |
| ... eescht, ierscht, Nösl.: ärest (lok. phV. Nordösl. 'εrəst, 'εrənst) Adj.: «ernst |
239) | LWB Eescht, Ierscht |
| ... Eescht, Ierscht, Nösl.: Ärest (lok. phV. Nordösl. 'εrəst, 'εrənst) M.: 1) |
240) | LWB Éi(ch) |
| ... Éi(ch) (phV. Nordosten i·, i·ç) F.: «Ähre» — |
241) | LWB éi |
| ... éi (phV.: Nordosten: i·) Konj.: «ehe, bevor» |
242) | LWB eidel, eddel, eggel, egdel |
| ... eidel, eddel, eggel, egdel (phV. s. Palgen, Studien zur Lautgeographie, S. 36 u. Karte 14) |
243) | LWB éidersen, éiderzen, idderzen |
| ... éidersen, éiderzen, idderzen (phV.: Ösl.: 'igdrijən, 'igdritsən) intr. Verb. |
244) | LWB éier |
| ... éier (phV. wie oben) II Konj.: «ehe» — du |
245) | LWB Éier |
| ... Éier (phV.: Nordosten: 'i·ər) F.: 1) « |
246) | LWB Éierlechkät |
| ... Éierlechkät (phV. Osten: 'iər-) F.: «Ehrlichkeit |
247) | LWB éig(t)en |
| ... éig(t)en phV.: éien, Mosel: iigten, Echt.: igen, |
248) | LWB Eil |
| ... Eil (phV. des Westens: εl, əl) I F.: «Eile |
249) | LWB Eilespill |
| ... Eilespill (phV. wie Eil; dazu Osten: -Spi:(ə)l) M. |
250) | LWB Éim |
| ... Éim (phV. Osten: i:m, im) M.: 1) «Mutterbruder |
251) | LWB Éimchen |
| ... Éimchen (phV.: Westen Éimtchen, Osten: Imchen) M.: |
252) | LWB éimeg |
| ... éimeg (phV. Osten: 'imiç, 'i:miç) Adj.: «wund, |
253) | LWB äis |
| ... pers. Pron. 1. Pl.: «uns» — phV.: Ostrand éis, is (i:s), ees (e:s), unbetont ës |
254) | LWB eis, äis |
| ...II Poss. Pron. der 1. Pl. «unser», phV.: s. d. vor. — Flexion im Sg.: Nom. |
255) | LWB éischt |
| ... éischt (phV. Osten: iSt, i·St) Flexion: M. éischten, F. und |
256) | LWB éischtens |
| ... éischtens (phV. siehe das vor.) Adv.: «erstens» |
257) | LWB éischter |
| ... éischter (phV. s. Ltb. 86) Adv.: 1) «früher» |
258) | LWB éischterlech |
| ... éischterlech (phV. Nordosthälfte -st-, Ostrand 'ist |
259) | LWB Eisen |
| ... Eisen (phV. cf. Ltb. 63) N.: 1) «Eisen» |
260) | LWB Ell |
| ... Ell F.: = lok. phV. zu Eil I und II. |
261) | LWB eluer |
| ... eluer (phV. des Tonvokals cf. Ltb. 7) Adv.: «dahin, auf |
262) | LWB ëmgeréiz |
| ...-geréiz (phV.: -'rits, -'riçts, |
263) | LWB Engel |
| ... Engel (phV. Echt.: 'e:ŋəl) I M.: 1) |
264) | LWB Eng(e)land |
| ... Eng(e)land (phV. Echt. 'e:ŋ-) N.: gewöhnl. « |
265) | LWB Eng(e)länner |
| ... Eng(e)länner (phV. Echt. 'e:ŋ-) M.: 1) |
266) | LWB Engt |
| ... Engt (phV. Echt.: e:ŋt) F.: «Enge» — |
267) | LWB Enn |
| ... Enn (phV. Echt.: e:n, ε:n) N.: 1) « |
268) | LWB entdeën |
| ...-deën, -däën (phV.: Osten -tiën, Nord. -dägen, |
269) | LWB entgéint |
| ...-géint phV.: Osten -gint, spor. im Gutland |
270) | LWB entloossen |
| ...-leën, -läën, -län phV. Ösling: -legen, -lägen, -léigen |
271) | LWB entweder |
| ...-weder lok. phV.: -wid(d)er, alt -wodder |
272) | LWB entwinnen |
| ...-winnen (lok. phV.: -iə-, -jε- |
273) | LWB erengen |
| ... erengen (phV. Osten: -'e:ŋən) trans. V.: « |
274) | LWB erfanken |
| ... erfanken (phV. cf. Ltb. 4 u. 5; dazu -fa·uŋ:kən |
275) | LWB Erfënt |
| ... Erfënt (phV. cf. Ltb. 30) F.: «Finte, Vorstellung, List» |
276) | LWB erschéngen |
| ... erschéngen II zu Schong (Schuh), phV.: erschéingen trans. V.: «neue Vorderschuhe machen |
277) | LWB eran |
| ... eran (Ton: 2) phV.: allgemein mit kurzem a, Stadtluxemburg.: ə'ra:n, |
278) | LWB eraus |
| ... eraus (Kurzform: raus) lok. phV. cf. Ltb. 79 Adv.: «heraus, hinaus» — |
279) | LWB eréischt |
| ... eréischt (phV. cf. éischt) |
280) | LWB erun |
| ... erun (phV. cf. Ltb. 8; dazu Stadtlux: eruen) Adv.: « |
281) | LWB ewell |
| ... ewell (phV. s. d. vor.) Konjkt.: «weil» — |
282) | LWB Faarf |
| ... Faarf (phV. des Vokalismus cf. Ltb. 2, außerdem Ostsaum um Echt.: |
283) | LWB Faart |
| ... Faart (phV. cf. Ltb. 2) F.: 1) «Fahrt, Lastenbeförderung |
284) | LWB faarweg |
| ... faarweg (phV. cf. Faarf) Adj.: «farbig, bunt» — |
285) | LWB Faass |
| ... Pl. Fässer, Dim. Fässchen (s. d.) — phV. des Pl. Feesser, Fäässer (Ostrand), Faasser (veraltet an |
286) | LWB Fall |
| ... Fall (fAll, lok. phV. Osten: fa·l, Südwesten: fO:ll) M.: 1) |
287) | LWB Fank |
| ... Fank (phV. cf. Ltb. 4), Pl.: Fanken I M.: |
288) | LWB Fank |
| ... Fank (phV. cf. Ltb. 4), Pl.: Fäng, Fänk II M. |
289) | LWB Far |
| ... Far (phV.: fO·Ar, Nordösl.: Farel) I M.: |
290) | LWB Far |
| ... Far (phV.: fO·Ar allgem. ländlich) II M.: «Stier, |
291) | LWB Vaul |
| ... Vaul (fA:ul fε:ul) M. = lok. phV. zu Vull (s. d.). |
292) | LWB faul |
| ... (kurz fAul — Ostrand fε:ul — sonstige phV. cf. Ltb. 76) Adj.: 1) «faul» |
293) | LWB faul |
| ... faul (lang fA:ul — häufige ländliche phV. fε·ul) Adj.: «träge» (dafür auch: |
294) | LWB faulen |
| ... faulen (kurz 'fAulən — lok. phV. cf. Ltb. 76, bzw. die Karte 7 bei Palgen, Stud. |
295) | LWB faulzeg |
| ... faulzeg (Au — mit ähnl. phV. wie das kurze faul — s. d.) Adj. |
296) | LWB faulzen |
| ... faulzen (Au — phV. cf. d. vor.) intr. Verb.: «faulig riechen |
297) | LWB Fauscht |
| ... Fauscht (A:u) phV. -st cf. Ltb. 79) Pl. Fäischt |
298) | LWB fautelen |
| ... fautelen (lok. phV. cf. Ltb. 81) intr. Verb.: 1) «betrügen |
299) | LWB fäerdeg, fierdeg, feerdig |
| ... fäerdeg, fierdeg, feerdig (Osten) (lok. phV. cf. Ltb. 13; dazu im Südwesten vereinzelt fäerden) Adj. |
300) | LWB fäerten, fier(e)chten, feerchten |
| ... fäerten, fier(e)chten, feerchten (phV. cf. Ltb. 13/23), Part. Praet.: allgem. gefaart, |
301) | LWB Fäertert |
| ... Fäertert (phV. cf. d. vor.) M.: 1) «furchtsamer |
302) | LWB fäin, fein |
| ... fäin, fein (allgem. unterschiedlos ε:i/Ai; phV. cf. Ltb. 67) Adj./Adv.: 1) |
303) | LWB fäl, feel |
| ... fäl, feel (lok. phV. cf. Ltb. 83) Adj.: «feil, verkäuflich» — |
304) | LWB Fändel, Fuendel |
| ... dem selten gebr. Funn — s. d.) lok. phV.: Fundel, Foandel, Nordösl.: 'fjεndəl, Pl. |
305) | LWB fändelen |
| ... fändelen (phV. Nordösl.: 'fjεndələn) intr. Verb.: 1) |
306) | LWB fänken |
| ... fänken (phV. s. Ltb. 16), Part. Praet.: gefaang(en), Ösl. gefongen, |
307) | LWB Februar |
| ... Februar (phV. bisw. 'fe:bwa:r), |
308) | LWB Feier |
| ... Feier (lok. phV. cf. Ltb. 63) N.: 1) «Feuer» |
309) | LWB véier |
| ... véier (spor. phV. 'fe·ər fε·ər) Num.: «vier» — |
310) | LWB Feil |
| ... Feil (fAil — phV. des Tonvokals cf. Ltb. 65) F.: «Feile» |
311) | LWB feilen |
| ... feilen (phV. cf. Feil) trans. Verb.: 1) «feilen |
312) | LWB Feler |
| ... Feler (phV. cf. d. vor.) M.: 1) «Fehler, |
313) | LWB Féngeg |
| ... Féngeg (lok. phV. 'fe·iŋiç) ON.: «Fingig», Gem. |
314) | LWB féngen, fengen |
| ... féngen, fengen ('feŋən 'fεŋən, phV.: Westen 'fe·iŋən, Osten 'fe:ŋən), Part. |
315) | LWB fénkelen |
| ... fénkelen (lok. phV. Westen 'fe·iŋkə- lən) intr. Verb.: |
316) | LWB Fënster |
| ... Fënster (lok. phV. -Stər südlich einer Linie Küntzig-Ahn |
317) | LWB Fënt |
| ... Fënt (lok. phV. des Westens: fə:nt, fe·int) F.: 1) « |
318) | LWB ver- |
| ... ver- (fər-), phV.: das -ə- ist häufig labil |
319) | LWB veraffrontéieren |
| ... veraffrontéieren (phV.: -affrantéieren) trans. Verb.: «vor |
320) | LWB verblimm(el)en |
| ... (s. blimmelen); 2) Osten (in der lok. phV. verbléimelen): «betören, umgarnen, begaukeln» — en huet d' |
321) | LWB Verbott, -buet, -batt |
| ... am Verbatt (gesetzliche Schonzeit); 2) in der phV = Bueter (s. d.). |
322) | LWB vermudden |
| ... vermudden (phV.: Ostrand vermouden, Westösl. vermugden) trans. Verb.: |
323) | LWB versaumen |
| ... versaumen (phV. cf. Ltb. 77) trans. Verb.: «versäumen» — |
324) | LWB verzieren |
| ... verzieren (phV. des Tonvok.: -jε- -e: |
325) | LWB fiddereg, féid(e)reg |
| ... fiddereg, féid(e)reg (lok. phV. cf. Ltb. 71) Adj.: «ein Fuder fassend» |
326) | LWB fidderen |
| ... fidderen (lok. phV. cf. Ltb. 71) Verb.: A. trans. « |
327) | LWB Fiedemchen |
| ... Fiedemchen (lok. phV. cf. Ltb. 23) M.: «kleiner Faden» |
328) | LWB Fieder |
| ... Fieder (lok. phV. cf. Ltb. 23) F.: 1) «Vogelfeder» |
| ...») im Nösl. nicht einheimisch, dafür Plomm (lok. phV. zu Plaum — s. d.); 2) « |
329) | LWB Fiels |
| ... Fiels (phV. cf. Ltb. 23 — Pl. Fielzen, Fielsen, Feelsen), F. |
330) | LWB fierwen |
| ... fierwen (lok. phV. cf. Ltb. 23) Verb.: 1) «färben» |
331) | LWB Fiescht |
| ... Fiescht (lok. phV.: fε:St fe:St fε:əSt fiε:St) F.: «Ferse |
332) | LWB Fieschter |
| ... Fieschter (phV. s. Ltb. 41) M.: «Förster» (auch: |
333) | LWB Villchen |
| ... Villchen (Pl. Villercher im Gemeinlx. sonstige phV. cf. Vigelchen u. Ltb. 50) M.: Dim. zu |
334) | LWB Finchen |
| ... Finchen (lok. phV. Westen: /fi:ntçən, sonst auch häufig / |
335) | LWB vir |
| ... lx. Mundartbereich in der einen Lautform fi:r fi·ər (lok. phV. des Ostens fe·ər, des Nordöslings fir — unbetont |
336) | LWB Virbräitchemann |
| ... dem Bräitchemann säi Brudder oder e Koséng) — lok. phV. des Nordöslings: /fi:rbregdjəm /firbrigdər (cf. |
337) | LWB fisteren |
| ... fisteren I lok. phV. zu féischteren (s. d.), dazu: |
338) | LWB Fitsch |
| ... Fitsch III F. lok. phV. zu Féitsch (s. d.). |
339) | LWB fixéieren |
| ... fixéieren (lok. phV. — fəg/zeiərən) trans. Verb.: 1) |
340) | LWB flackeren |
| ... «flackern» — in dieser Bed. dazu die phV.: flaggeren, flakeren, flaken — d'Luucht flackert (das |
| ... «zwinkern» — in dieser Bed. dazu die phV.: fackelen, flankéieren (ähnlich auch bléckzen) — e flackert |
341) | LWB Flagrant délit |
| ... Flagrant délit (wie frz., phV.: flA/- grAŋ də /li:) |
342) | LWB Flanchet |
| ... Flanchet (wie frz. nur Ton: 1, phV. /flÃ:Si) M.: «Mittelstück vom Ochsen |
343) | LWB fléien |
| ... fléien (phV. des Inf. s. Ltb. 99, dazu spor. im westl. Ösling: |
344) | LWB fliddeg |
| ... fliddeg (lok. phV.: Osten fléidig, Nordwestösl.: fligdig) Adj.: |
345) | LWB Flou |
| ... Flou (Pl. Fléi — lok. phV. des Ostens: Flu, Fli) F.: «Floh» |
346) | LWB Fluch |
| ... Fluch (lok. phV.: cf. Ltb. 72) M.: «Fluch, Verwünschung» |
347) | LWB fluchen |
| ... fluchen (lok. phV.: cf. Ltb. 72) intr. Verb.: 1) « |
348) | LWB Flued |
| ... Flued (lok. phV. cf. Ltb. 7) Plur. Flueden, Dim. Fliedchen (s. |
349) | LWB Fluess |
| ... Fluess (lok. phV. cf. Ltb. 7) M.: «Flachs» — Hoer |
350) | LWB Vollek |
| ... Vollek (lok. phV. cf. Ltb. 39) N.: 1) «Volk» |
351) | LWB Fortun |
| ... (in dieser Bed. nur im Nordösl. in der lok. phV. ford/a:) — far e Schrack forta(n); 4) |
352) | LWB Fouerwierken |
| ...-wierken lok. phV. für das geläufigere furwierken (s. d.). |
353) | LWB Fra |
| ... Fra (lok. phV. cf. Ltb. 89), Dim.: Frächen (s. d.), |
354) | LWB Frankräich |
| ... Frankräich (lok. phV. Westen /frÃ:ŋk- /frO:ŋk- |
355) | LWB Frächen |
| ... Frächen (lok. phV. Echt. u. äußerstes Nösl. /frA·içən) Pl. Frächercher |
356) | LWB fräen, freën |
| ... fräen, freën (lok. phV. Echt. und nördlichstes Ösl. /frA·iən, Echt. Part. |
357) | LWB Fräsch |
| ... Fräsch (lok. phV. cf. Ltb. 33) lok.: Pl.: Frääschen (Lieler) |
358) | LWB fréi |
| ... fréi (phV. cf. Ltb. 69) Adj.: «früh, frühzeitig»; |
359) | LWB Freideg |
| ... Freideg (lok. phV. s. Ltb. 65, Bruch, Grdleg., Karte 47/I, |
360) | LWB frieden, frëdden |
| ... frieden, frëdden (lok. phV.: nördl. u. östl. Gutland /fre:dən, Ösl. |
| ...frjεdən — Part. Praet.: gefrueden mit den phV. entsprechend Ltb. 37, sowie gefrëtt, gefrott, -dden — |
361) | LWB friem |
| ... friem (lok. phV.: nördl. Gutland fre:m, Osten um Echt. frim, |
362) | LWB Friemd |
| ... Friemd (lok. phV.: fre:mt, frimt, frεmt, frjεmt) F.: «Fremde |
363) | LWB Friess |
| ... Friess (lok. phV. cf. friessen) F.: «reichliches Essen, Gelage» |
364) | LWB friessen |
| ... friessen (lok. phV.: nördl. u. östl. Gutland /fre:sən, Westen, |
365) | LWB frou |
| ... frou (phV. cf. Ltb. 94) Adj.: 1) « |
366) | LWB Fudder |
| ... Fudder I (lok. phV. cf. Ltb. 71) N.: «Fuder», und |
367) | LWB Fudder |
| ... Fudder II (lok. phV. cf. Ltb. 71) N.: 1) «Futter», |
368) | LWB Fudder |
| ... Fudder III (lok. phV. cf. Ltb. 71) N.: «Futtertuch, Unterfutter» — |
369) | LWB Fuedem |
| ... Fuedem (lok. phV. cf. Ltb. 7 — Knaphoscheid: Fodem — Dim. Fiedemchen) |
370) | LWB Vueder |
| ... Vueder (lok. phV. cf. Ltb. 7) M.: 1) «Vater, der |
371) | LWB Fuel |
| ... Fuel (lok. phV. cf. Ltb. 37) M.: «Fohlen» — wéi |
372) | LWB Fuer |
| ... Fuer (lok. phV. cf. Ltb. 7) N., F.: 1) « |
373) | LWB fuerderen |
| ... fuerderen (lok. phV. faarderen, foarderen, Echt.: /fo:ədərən, Ösl. |
374) | LWB fueren |
| ... fueren (lok. phV. cf. Ltb. 7) Nösl.: ich furr (ich fuhr) |
375) | LWB Fues |
| ... Fues, Echt.: Foas (lok. phV. cf. Ltb. 7, dazu Pl. Fuesen, Fies(en), Foasen) F. |
376) | LWB Fuesent |
| ... Fuesent (lok. phV. Westen: Fuejhent, Ost.: Foasent), |
377) | LWB Vull |
| ... Vull (lok. phV.: Vianden Vul (fu:l), Ost. Vugel, Vuël, Ösl. |
378) | LWB vun |
| ... vun (lok. phV. cf. Ltb. 8) Präposition: «von» — in |
379) | LWB Gaarf |
| ... Gaarf (ga·rf, auch Garef, Goref (Knaphoscheid) phV. gO:Arf, gu:ərf) F.: «Garbe» — |
380) | LWB Gaart |
| ... Gaart (lok. phV. s. Ltb. 2 — Pl.: Gäert/Gaarden, |
381) | LWB Gaaschel(t) |
| ... Gaaschel(t) (lok. phV.: Gauschel, Gäischel, Goaschel, Nösl. /gO:səl) |
382) | LWB Gaft |
| ... Gaft N. = phV. zu Gëft (s. d.). |
383) | LWB Gank |
| ... Gank (lok. phV. cf. Ltb. 5) M.: 1) «das Gehen, |
384) | LWB ganz |
| ... ganz (lok. phV. s. Ltb. 5) Adj./Adv.: 1) « |
385) | LWB Gaus |
| ... Gaus III F. = lok. phV. des Südwestens zu Gäns (s. d.). |
386) | LWB gängelen |
| ... gängelen (lok. phV. Osten: geengelen) trans. Verb.: «gehen tun» |
387) | LWB gär(en) |
| ... gär(en) (phV.: Nösl. jε:ərən, jεrən, Echt. gε:iər, Stadtlux. gi:ər(ən)) |
388) | LWB Gedich(er)s |
| ... Gedich(er)s (lok. phV. cf. Duch) N.: 1) allg.: |
389) | LWB Gefill |
| ... Gefill (lok. phV. cf. fillen) N.: 1) «Gefühl» |
390) | LWB Gefolls |
| ... Gefolls phV. für Gefëlls (s. d.). |
391) | LWB Gefor |
| ... Gefor (lok. phV. cf. Ltb. 54) F.: «Gefahr» — e |
392) | LWB Geläf, Geleef |
| ... Geläf, Geleef (Pl. Geläwer — lok. phV. Echt.: Klääf, Nösl.: Gléif) N.: |
393) | LWB gelift |
| ... gelift (lok. phV. Osten geléift, West. geloift) 3. Sg. Ind. Präs. |
394) | LWB gemächlech, gemälleg |
| ... gemächlech, gemälleg (lok. phV. Osten gemelig) Adj.: 1) «gemütlich, langsam |
395) | LWB Geméis |
| ... Geméis (lok. phV. Osten Gemis) N.: 1) «Gemüse» |
396) | LWB Gemeng |
| ... Gemeng (lok. phV. Nordösl. Geméin, Ostrand Gemän, Gemeen) F.: « |
397) | LWB gemeng |
| ... gemeng (lok. phV. Nordösl. geméng und geméin, Osten gemän, gemeen) |
398) | LWB gemenger-, gemenkerhand, gemenk(er)lech, gemengesdeels |
| ... gemenger-, gemenkerhand, gemenk(er)lech, gemengesdeels (lok. phV. cf. d. vor.) Adv.: «gewöhnlich, |
399) | LWB gemitt(ek)lech, gemitterlech, geméit(er)lech |
| ... gemitt(ek)lech, gemitterlech, geméit(er)lech (phV. cf. d. vor.) Adj.: 1) «gemütlich |
400) | LWB genuch |
| ... genuch (lok. phV.: Stadtlux. genoch †, sporadisch genich, Ostrand genouch, |
401) | LWB Geriicht |
| ... Geriicht (lok. phV. Nordösl. u. Süden Gerit — Pl. Geri(ich)ter) N. |
402) | LWB Gespenst |
| ... Gespenst (lok. phV. im Westen Gespäenz) N.: «Gespenst» — |
403) | LWB Gestalt |
| ... Gestalt (lok. phV. cf. Ltb. 3) F.: «Gestalt» — wat |
404) | LWB Gestank |
| ... Gestank (lok. phV. cf. Ltb. 5) M.: 1) «Gestank» |
405) | LWB Gewalt |
| ... Gewalt (lok. phV. cf. Ltb. 3) F.: 1) «Kraftanstrengung, Kraftaufwand |
406) | LWB Gewan |
| ... Gewan (lok. phV. Norden Gewann) F.: «Gemarkung, Feld» |
407) | LWB gewäerden |
| ... gewäerden (lok. phV.: Stadtlux. alt gewierden, Osten gewäieren, gewäierden) intr. |
408) | LWB gewuer |
| ... gewuer (lok. phV. cf. Ltb. 10) Adj.: «gewahr» — ech |
409) | LWB géissen |
| ... géissen (Part. Praet. gegoss — lok. phV. Nordösl. giissen) Verb.: A. trans.: |
410) | LWB gelt |
| ... man mit dir anredet) — gel(d)u, gedu, gelau (phV. sub du — ähnlich nëdu) — alle Komp. |
411) | LWB Gied |
| ... Gied (phV. cf. d. folg.), |
412) | LWB Giewel |
| ... Giewel (lok. phV. cf. Ltb. 24) M.: «Giebel» — den |
413) | LWB Gif |
| ... Gif (Pl. Giwen — lok. phV.: Ostrand Géif, aber Echt., Vianden |
414) | LWB Gimm(chen), Gimmel(chen) |
| ... Gimm(chen), Gimmel(chen) (lok. phV.: Gëmm-, Gomm-) M.: |
415) | LWB Gins(t) |
| ... Gins(t) (lok. phV.: Giins(t), Giens(t), Geens(t), Gëns(t), Westen Géins(t) — |
416) | LWB gliesen |
| ... gliesen (lok. phV. cf. d. vor.) Adj.: «gläsern» — |
417) | LWB Graff |
| ... Graff M.: lok. phV. zu Grëff (s. d.) — im Nösl. Syn. |
418) | LWB grailen |
| ... grailen lok. phV. zu graulen (s. d.). |
419) | LWB gréisstendääls, -deels |
| ... gréisstendääls, -deels (lok. phV. s. d. vor.) Adv.: «größtenteils». |
420) | LWB grinschen |
| ... grinschen seltenere lok. phV. zu grunschen (s. d.). |
421) | LWB grobb |
| ... Kellerdir — Echt.: grobb a grof (lok. phV. zu graff — s. d.); dazu die Abl. |
422) | LWB Grond |
| ... Grond (lok. phV. cf. Ltb. 45 — Dat. am Gronn, Pl. Grënn) |
423) | LWB Groussmamm |
| ... auch: Grouss, Grous(el)i (mit den sub grouss vermerkten phV.) — sot déng G.? (cf. auch Ditti, |
424) | LWB Gued |
| ... Gued (lok. phV. cf. Ltb. 37 — Ostrand neben go,t auch go·di) |
425) | LWB gueden |
| ... gueden (lok. phV. cf. Ltb. 7 — allg. veraltet oder ländlich) |
426) | LWB Gueder |
| ... Gueder (lok. phV. cf. Ltb. 7) M.: 1) «zweiteilige Türe, |
427) | LWB guer |
| ... guer (lok. phV. cf. Ltb. 7) Adv.: «gar sehr» |
428) | LWB Guet |
| ... Guet (lok. phV. cf. Ltb. 7) M. (gelegtl. F.): 1) « |
429) | LWB Gutt |
| ... Gutt (lok. phV. cf. d. vor. — Pl. Gidder, Ostrand Géider) |
430) | LWB Gu(u)ss |
| ... Gu(u)ss F.: seltene lok. phV. zu Gäns (s. d.). |
431) | LWB Guwelement |
| ... Guwelement N. häufige lok. phV. zu Gouvernement (s. d.)— gängig im Arloner Raum. |
432) | LWB haapt- |
| ... haapt- / Haapt- (lok. phV. cf. Ltb. 88, daneben häufig auch haup(t)-) |
433) | LWB Haart |
| ... Haart (lok. phV. cf. Ltb. 2, Echt. hO·Art) F.: «waldiger |
434) | LWB haart |
| ... haart (lok. phV. cf. Ltb. 2, Echt. hOArt) Adj.: 1) |
435) | LWB Haascht |
| ... Haascht, Plur. Häscht (lok. phV. zu Aascht) M.: «Ast». |
436) | LWB Haascht, (-st-) |
| ...Haascht, (-st-) Plur. Haaschten (phV. Haarscht, Hoascht, alt Huescht) F. u. M.: |
437) | LWB haën |
| ... haën (lok. phV. Nösl. hauən Ostrand /hA:uən, Mittelösl. und |
438) | LWB hailen |
| ... hailen ostlux. lok. phV. zu haulen — s. d. |
439) | LWB Halt |
| ... Halt I (Pl. Halten — lok. phV. cf. Ltb. 4) F. (lok. auch M.): 1) |
440) | LWB Hambier, Hamper, Hampel |
| ... Hambier, Hamper, Hampel (lok. phV. cf. Ltb. 4) N.: «Himbeere, Himbeerstrauch» — |
441) | LWB Hand |
| ... Hand (lok. phV. cf. Ltb. 5 — Pl. Hänn, Echt. Heen, |
442) | LWB Hank |
| ... Hank (lok. phV. cf. Ltb. 5) M.: 1) «Abhang» |
443) | LWB Har |
| ... Har (dafür stadtlux. Huer — sonstige lok. phV. cf. Ltb. 38 — Pl. Haren, Hierner, Hueren (Ösl. |
444) | LWB haudeg |
| ... haudeg (lok. phV. wie haut) Adj.: «heutig» — bis |
445) | LWB Haus |
| ... Haus (lok. phV. cf. Ltb. 79, Pl. Haiser — Dim. Hais- |
446) | LWB hänken |
| ... hänken (lok. phV. cf. Ltb. 16 — Ösl. Präs.: ich hänken, du |
447) | LWB Här |
| ... Här (lok. phV. cf. Ltb. 22) M.: 1) «Dienst- |
448) | LWB hefteg |
| ... hefteg Adj.: 1) lok. phV. zu hafteg (s. d.) bes. im Osten: ich |
449) | LWB héieren |
| ... héieren (phV. Nordösl. und Untersauer hi(e)ren — Part. Praet.: gehéiert, |
450) | LWB Hénger- |
| ...Huhn» — s. d., daselbst auch die phV. und ihre lokale Verteilung nach PALGEN, Lautgeographie Karte 11): |
451) | LWB Hengscht, Hengst |
| ... Hengscht, Hengst (lok. phV. am Westrand, zwischen Martelingen und Esch-Alz., mit |
452) | LWB hidden |
| ... hidden (lok. phV. cf. Ltb. 73 — Part. Praet.: gehitt, gehutt, |
453) | LWB Hidder |
| ... Hidder (lok. phV. cf. d. vor.) M.: «Hüter» |
454) | LWB hien |
| ... Pl. aller Geschlechter si, hirer, hinen, si — lok. phV. zu sénger cf. däin, du, davon hergeleitet das |
455) | LWB hier |
| ...hier (lang oder kurz, je nach Gebrauch — lok. phV.: Ostrand här, Nordösl. hjär bisw. erweitert: häerter, |
456) | LWB hierschten |
| ... hierschten (phV. sub Hierscht) unpers. Verb.: «herbsten» — |
457) | LWB Hies-chen |
| ... (Westen Hiessen — dafür auch: Hiesi — phV. cf. Ltb. 24) M.: Dim. zu Hues (s. |
458) | LWB Huesel- |
| ...Huesel- («Hasel-», nur in Kompositis; phV. cf. Ltb. 24): |
459) | LWB hiesch |
| ... hiesch lok. phV. zu häersch (hiersch) — s. d. |
460) | LWB hiewen |
| ... hiewen (lok. phV. cf. Ltb. 24; Flexion: Ind. Präs. heute du hiefs, hien |
461) | LWB Himmelchen, Himmerchen, Himerchen |
| ... Himerchen M.: «Feldgrille» — lok. phV.: zu Ämerchen (s. d.). |
462) | LWB Hitel |
| ... Hitel lok. phV. zu Hiichtel, Häich(t)el (s. d.). |
463) | LWB Holzem |
| ... Holzem (phV. wie Holz) ON.: «Holzem» — |
464) | LWB honneren |
| ... Verb. = onneren (s. d.) — Nösl. lok. phV. zu hënneren. |
465) | LWB houeren |
| ... houeren (phV. wie Houer) intr. Verb.: «huren» |
466) | LWB Houscht |
| ... Houscht (-st) (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 69, -scht/- |
467) | LWB houschten |
| ... houschten (lok. phV. ähnl. dem vor.) intr. Verb.: 1) « |
468) | LWB Huck |
| ... Huck II M.: gelegtl. lok. phV. für Hick (s. d.). |
469) | LWB huel |
| ... huel (lang — lok. phV. cf. Ltb. 37) Adj.: 1) «hohl» |
470) | LWB Huer |
| ... Huer N. = lok. phV. bes. von Stadtlux. für Har (s. d. — daselbst |
471) | LWB Hues |
| ... Hues (lok. phV. cf. Ltb. 7, dazu auch: ho:s — Dim. Hies |
472) | LWB Hues |
| ... Hues (lok. phV. cf. Ltb. 37) F.: «Strumpf» — |
473) | LWB Huewer |
| ... Huewer (lok. phV. cf. Ltb. 7) F.: 1) «Hafer» |
474) | LWB Hunn |
| ... Hunn (lok. phV. cf. Ltb. 8 — lok. Südwesten hu:n, Knaphoscheid ho:n, |
475) | LWB Hutt |
| ... Hitt, Dim. Hittchen — s. d. — lok. phV. zu Sg. u. Pl. cf. Ltb. 71) M.: |
476) | LWB Ibes |
| ... Ibes = vorwiegend ostlux. phV. zu Eibes und Ääbs (s. d. I/ |
477) | LWB Ichel |
| ... Ichel (lok. phV. zu Échel sub 2) F.: «Igel», |
478) | LWB idder-, igder- |
| ... idder-, igder- lok. phV. zu jidder. |
479) | LWB idderzen |
| ... «rülpsen» (von Menschen); zu ergänzen sind die phV. -ərsən, oidim äußersten Westen an der Sprachgrenze. |
480) | LWB idiozeg, idiotesch |
| ... in adjektivischer Funktion wird auch die dem Frz. nachgebildete phV. /idjo· gebr.: deen eloten as komplett |
481) | LWB Iechter- |
| ... Iechter- = lok. phV. Uechter- (s. d.), bisw. auch ierchter- |
482) | LWB Iel(en) |
| ... Iel(en) (phV. cf. Ltb. 23, 24) F.: «Elle» — |
483) | LWB ielebou(n) |
| ... auch Iel-, Ier- mit den entsprechenden phV.), auch: |
484) | LWB ielebou(n) |
| ...Ielbéch(t), Ielbéchter (-bicht-) u. phV. M.: «Ellenbogen» — wann een d'A |
485) | LWB Ierbes, Ierbs, Ierz |
| ... Ierbes, Ierbs, Ierz (phV. des Tonvokals cf. Ltb. 23, 24 — dazu lok. auch |
486) | LWB Ierf- |
| ... Ierf- (lok. phV. sub ierwen) |
487) | LWB Iergen, Ierger |
| ... Iergen, Ierger (phV. cf. Ltb. 23,24) M.: «großer Holzbohrer mit Quergriff |
488) | LWB Ierger |
| ... Ierger (phV. cf. Ltb. 23,24 — nördl. Ösl. eher durch andere Raa. |
489) | LWB iergeren |
| ... iergeren (phV. s. d. vor.) Verb.: A. trans. |
490) | LWB Ierpelen, Ierperen |
| ...Ierpelen, Ierperen Pl. M. (N.) = lok. phV. zu Äerdbier (s. d.) — auch lok. im |
491) | LWB Ierscht |
| ...Ierscht (Westen Äerscht) M.: = lok. phV. zu Eescht (s. d.) — dazu noch die |
492) | LWB Iertchen |
| ... Iertchen I = lok. phV. zu Äärtchen, Äertchen (s. d. I/S. 52). |
493) | LWB ierwen |
| ... ierwen (lok. phV. cf. Ltb. 23,24) trans./intr. Verb.: 1) |
494) | LWB Ierz |
| ... Ierz II = phV. zu Ierbes (s. d.). |
495) | LWB Iesch(ter)lechkeet |
| ...Iesch(ter)lechkeet F. = gelegtl. phV. zu Ääscht- (s. d. I/S. 53). |
496) | LWB Iesel |
| ... Iesel (phV. cf. Ltb. 23,24) M.: 1) «Esel» |
497) | LWB Ieselbur |
| ... Ieselbur (lok. phV. am Ort selbst u. im Nösl.: Äselburren) ON. |
498) | LWB iessen |
| ... iessen (phV. cf. Ltb. 23,24 — außerdem regional: /ε:sən |
| ... Nordösling) Ind. Präs.: ech, mir, si i. (u. phV.), du ëss, hien ësst, dir iesst (u. phV. |
| ... phV.), du ëss, hien ësst, dir iesst (u. phV. — dazu lok. im Norden ësst), südl. der Hptst. |
| ... besonders Nösl.) — Part. Prät.: giess(t) (u. phV.) trans./intr. Verb.: «essen» — |
499) | LWB Iessen |
| ... Iessen (phV. wie d. vor.) N.: 1) allg. |
500) | LWB iewel, iewer |
| ... iewel, iewer (s. die hauptsächlichsten phV. sub awer I/S. 45 — dazu: e |
501) | LWB iewenzeg, iefzeg |
| ...iewenzeg, iefzeg II Adj.: = ebes (u. phV. — I/S. 249), nämlich: 1) zunächst |
502) | LWB Iewescht |
| ... Iewescht I (phV.: Iw(w)escht, Uw(w)escht, Ierwescht) N./M. (auch F. |
503) | LWB i(i)rge(nd)s |
| ... i(i)rge(nd)s Adv. = lok. phV. zu éi(e)rens(t) (cf. auch anzwou). |
504) | LWB Innen |
| ... Innen veraltete lok. phV. zum ON. |
505) | LWB Insber |
| ... Insber lok. phV. On. |
506) | LWB Insel |
| ... Insel I (lok. phV. — u. a. in Dalheim belegt) M.: = Amboss, |
507) | LWB Int |
| ... Int (Vianden: Ient — lok. phV. des Nordens εn:t, jεn:t, Westen neben i:nt auch |
508) | LWB intelligent |
| ... intelligent (phV. int(ə)lə/ʒε·nt) Adj.: «klug» — |
509) | LWB Intert, Ientert, Untert |
| ...andere Synonyma: im Ösl. überwiegt Intenhunn (mit den entspr. phV. — cf. Int, Hunn), vereinzelt Hänerech, Interech (u. |
| ... — cf. Int, Hunn), vereinzelt Hänerech, Interech (u. phV.) und Erp. |
510) | LWB Inzelt |
| ... Inzelt M.: = lok. phV. zu Ënzelt, lok. auch Éinzelt, Éissel(t) (Ösl.), |
511) | LWB Irel |
| ... Irel (lok. phV. Erel, Eerdel, Ierdel, Äerdel) ON.: «Irrel», |
512) | LWB is- |
| ... is- lok. phV. des Ostens zum Pronominalstamm eis- (s. d. I |
513) | LWB iw(w)ereileg |
| ...-eileg (u. phV.); Wb. 06 auch die Abl.: |
514) | LWB Iw(w)erlieder |
| ... (der Schuhe) — dafür auch: Iewescht I (u. phV.) — spaßh. übtr.: schéck dech, soss kriss de |
515) | LWB izen |
| ... izen II (lok. phV. des Ostrandes) = éizen (s. d. I/S. |
516) | LWB jäizen |
| ... jäizen (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 66 — im Ösling sporadisch jeksən, |
| ... ich jäizt; Part. Praet.: gejaut — lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 78) intr. Verb.: 1) |
517) | LWB jäng |
| ... jäng Adj./Adv.: = lok. phV. des Nordösl. zu gäng (s. d. II/S. |
518) | LWB jee, jéi |
| ...jee, jéi (gelegtl. zerdehnt) lok. phV.: Osten bisw. auch jä (s. d.), Ösling |
519) | LWB jeën |
| ...intr. Verb.: «jagen» — umgelautete lok. phV. zu joën (s. d.) nur gelegentlich (etwa in |
520) | LWB jéi |
| ...jéi (lok. Ostrand auch: jéich, jäich) Adj.: phV. zu géi «jäh» (s. d.); dazu |
521) | LWB Jéijermes |
| ...Jéijermes F.: lok. phV. zu Seechomes (s. d.). |
522) | LWB Jëppel |
| ... Baumwipfel»; 2) «Reisig» — phV. zu Gëppel (s. d., sowie Jippchen, Jippel). |
523) | LWB jo |
| ... gilt weitgehend im Westen (Kantone Capellen und Redingen) die lok. phV. jue (nicht auf mhd. jâ, sondern auf ja, mit |
524) | LWB Joër |
| ...: Joren, nach einer Zahlenangabe Joër, Jor u. phV.) N.: 1) «Jahr» — |
525) | LWB jonk |
| ...o/-u-Varianten cf. Jong — phV. des -o- cf. Ltb. 45; unflektiert |
526) | LWB jue |
| ... jue lok. phV. der westl. Kantone zu jo (s. d.) — |
527) | LWB Juegd |
| ...Juegd (-çt; Pl.: Juegten — phV. des Tonvokals cf. Ltb. 6) F.: 1) « |
528) | LWB kaarmen |
| ... K. a (kee) Kloen (Kaarmes a Kloës) — alle phV. auch mit z-Erweiterung: karemzen, käremzen, kier(e)mzen usw. |
529) | LWB Kaf |
| ... Kaf (lok. phV. des Tonvok. cf. Ltb. 88) M.: «Kauf» |
530) | LWB käfen, kefen |
| ... BRUCH, Grdleg. II/§ 35, S. 165); lok. phV. des Tonvokals in kafen s. Ltb. 88: das Ösling |
| ... Prät. kaf, kaaft mit den Ltb. 88 vermerkten lok. phV. des Tonvokals, mit Ausfall des -f- |
531) | LWB Kallek |
| ... Kallek (phV. des Tonvokals cf. Ltb. 3 — Ostrand: Kallik) M. |
532) | LWB Kamp |
| ... Kamp I (kAm:p — lok. phV. s. Ltb. 4; Pl. lautgerecht Kämm, Osten Keem, |
| ... bisw. dem Sg. angeglichen auch Kämp — lok. phV. des Tonvok. cf. Ltb. 12; Dim. Kämpchen, Pl. Kämmercher, |
| ...bisw. Kämpercher, Westen -chen — lok. phV. des Tonvok. wie der Pl.) M.: 1) |
533) | LWB Kan |
| ... Kanen — Dim. Kännchen mit den entspr. lok. phV. cf. Ltb. 12) F.: «Kanne» — |
534) | LWB Kand |
| ... Kand (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 4, vereinzelt im Nordösl., etwa |
535) | LWB Kapes |
| ... Kapes M.: lok. phV. (etwa im Osten um und in Echt.) zu Kabes |
536) | LWB Kapp |
| ... Kapp (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 33, Echt.: kOOp — |
| ... Pl. Käpp, Dim. Käppchen, s. d. — phV. des Tonvokals von Pl. und Dim. cf. Ltb. |
537) | LWB Kar |
| ... Kar I (lok. phV. cf. Ltb. 2 — Pl. Karen — Dim. Käerchen |
538) | LWB Kascht |
| ... Kascht I (lok. phV. des Tonvok. cf. Ltb. 33, Echt. kOOst — lok. |
| ... des Tonvok. cf. Ltb. 33, Echt. kOOst — lok. phV. der Gruppe -scht cf. Ltb. 24) M. |
539) | LWB kaschten |
| ... kaschten (lok. phV. des Tonvok. 33, des Konsonantismus 24) intr. Verb.: « |
540) | LWB katzen |
| ... katzen (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 33) intr. Verb.: 1) |
541) | LWB kauleg |
| ... kauleg (lok. phV. wie d. vor.) Adj.: «mit Vertiefungen versehen, |
542) | LWB kaum |
| ... kaum (lok. phV. cf. Ltb. 79) Adv.: «kaum» — |
543) | LWB Kaz |
| ... immer kurz — Pl. Kazen, Dim. Kätzchen, phV. des Tonvok. zum Dim. cf. Ltb. 12) F.: |
544) | LWB kämmen |
| ... kämmen (lok. phV. cf. Ltb. 12) trans. Verb: 1) «die Haare |
545) | LWB Käppchen |
| ... Käppchen II (Pl. Käppercher — lok. phV. cf. Ltb. 12) M.: = Dim. zu Kapp |
546) | LWB Kéier |
| ... Kéier (lok. phV. cf. Ltb. 87) F.: 1) «Biegung, Kurve |
547) | LWB kéieren |
| ... kéieren (lok. phV. wie d. vor.) Verb.: 1) intr. |
548) | LWB Kéifer |
| ... Kéifer (lok. phV. cf. Ltb. 87) M.: «Küfer» — |
549) | LWB Kéil |
| ... Kéil (lok. phV. cf. Ltb. 98) M.: «Kohlsetzling» — |
550) | LWB Kéis |
| ... Kéis (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 59) M.: 1) « |
551) | LWB kéngen |
| ... kéngen (lok. phV. wie d. vor.) Verb.: 1) «einen |
552) | LWB kënnen |
| ...häufig kas, mir, si kënnen, dir kënnt mit denselben phV. wie der Inf., im Westen und Süden ab und |
553) | LWB këttelen |
| ... këttelen trans. Verb. = lok. phV. zu këddelen (s .d.). |
554) | LWB Kiefer |
| ... Kiefer M.: lok. phV. zu Kiewer (s. d.), auch in Zussetz. und |
555) | LWB Kieler |
| ... Kieler (lok. phV. cf. Ltb. 17) M.: 1) «Kummet, Pferdegeschirr |
556) | LWB Kiem |
| ... Kiem (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 17) M.: «alter Weg |
557) | LWB Kier |
| ... Kier M.: lok. phV. (bes. der Hauptstadt) zu Kär «Kern» (s |
558) | LWB Kierel |
| ... Kierel M.: lok. phV. (bes. der Hauptstadt) zu Kärel 'Kerl' (II |
559) | LWB kieren |
| ... kieren (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 17) trans. Verb.: 1) |
560) | LWB kiermen |
| ... kiermen I intr. Verb.: lok. phV. (bes. der Hauptstadt) zu käermen (II/311) — |
561) | LWB Kierper |
| ... Kierper (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 17) M.: «Körper» |
562) | LWB Kiertchen |
| ... Kiertchen F.: lok. phV. (fast ausschl. der Hauptstadt) zu Käertchen (s. d. II |
563) | LWB Kierz |
| ... Kierz F.: lok. phV. (bes. der Hauptstadt) zu Käerz (s .d. II |
564) | LWB Kiewerlek |
| ... des Schmetterlings als Mëllermoler, Millemoler, Millermaler). Ein Teil der phV. zu Kiewer, Kieber scheint nicht zu ahd. chëvar ' |
565) | LWB Kiirchendéif |
| ... kann in der zweiten Variante Killech- auch als phV. zu Kirech verstanden werden), oft spaßh. oder ironisch gebraucht; |
566) | LWB kill |
| ... kill (phV. des Tonvokales sf. Ltb. 73) Adj.: «kühl» |
567) | LWB Killech |
| ... Killech I M.: lok. phV. zu Kielech 'Kelch' (s .d.). |
568) | LWB Killech |
| ... Killech II F.: gelegtl. lok. phV. zu Kiirch, Kirech 'Kirche' (s .d. |
569) | LWB Kitsch |
| ... M.: «Hinterteil, Gesäß» (Ammenspr.) — phV. zu Kickes (mit dem lux. Lautwandel -ck |
570) | LWB Kitz |
| ... Kitz I F. ostlux. phV. zu Kéiz (s. d.). |
571) | LWB klappen |
| ... klappen I (lok. phV. cf. Ltb. 33 — ostlux. Nbform klipen) trans./ |
572) | LWB Klatz |
| ... Klatz (lok. phV. cf. Ltb. 33 — Pl. Klatzen, Dim. Klätzchen — |
573) | LWB Klatzbier |
| ...-bier (bes. in der lok. phV. des Ostens: Kloazber, -beer) N.: « |
574) | LWB Klatzmates |
| ...-mates (in der lok. phV. des Ostrandes Kloaz-, Klooz-) M. |
575) | LWB Klaulen |
| ... Klaulen (lok. phV. des Ostrandes) N.: «Knäuel» — s. |
576) | LWB klaulen |
| ... klaulen (lok. phV. des Ostrandes) trans. Verb. = klälen (s. d.). |
577) | LWB Kläd, Kleed |
| ... Kläd, Kleed (Pl. Kläder; lok. phV. s. Ltb. 83, dazu im Westösling, um Wiltz vereinzelt klεkt |
578) | LWB Klärt |
| ... Südwesten (Schwebsingen, Ellingen), mit Sproß-r aus der lok. phV. Kläet (zu Kliet). |
579) | LWB Kléck |
| ... oder Ziehriemen) — s. Klénk (und Klentsch) — phV. in dieser Bed.: Kleek, Kläk, Klëck. |
580) | LWB Kléi |
| ... Kléi (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 87) M.: «Klee» |
581) | LWB kléierlech |
| ...kléierlech (bes. Ostrand um Echt., in der lok. phV. kläierlich) Adv.: «eindeutig, auf einleuchtende Weise» |
582) | LWB Kléischterchen |
| ... Kléischterchen (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 96-98) N.: Dim. |
583) | LWB kleng |
| ... kleng (lok. phV. cf. Ltb. 84; längs der Ostgrenze also klän, kleen — |
584) | LWB Klett |
| ... F.: «Klette» — häufige gemeinlux. phV. zu Kliet (s. d.); unter schriftdt. Einfluß eingebürgert. |
585) | LWB kliewen |
| ... kliewen (lok. phV. cf. Ltb. 24) Verb.: A. in der |
586) | LWB klipen |
| ... klipen (lok. phV. des Ostrandes um Echternach, neben kloapen, zu klappen |
587) | LWB Klo |
| ... Klo II (lok. phV. des Ostrandes Klau, im Nordösl. Klon) F.: |
588) | LWB kloër, klor |
| ... kloër, klor (lok. phV. cf. Ltb. 54, genauere Angaben sub Joër II/ |
589) | LWB Klomp |
| ... Klomp (Pl. Klëmp, Klompen — lok. phV. cf. Ltb. 44) M. u. F.: 1) « |
590) | LWB Kloria |
| ... Kloria M.: ostlux. (Echt.) phV. zu Gloria, spaßh. statt Kloëren «Branntwein». |
591) | LWB Klouschter |
| ... Klouschter (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 93, der Anlaut an der Untersauer |
| ... Pl. Kléischter, Dim. Kléischterchen (s. d.) mit phV. wie Ltb. 96-97) F.: «Kloster» |
592) | LWB Klouschterochsen |
| ...-ochsen (bes. in der ostlux. lok. phV. -oassen) Pl. M.: «Klosterochsen», |
593) | LWB Kluef |
| ... Kluef (lok. phV. des Tonvokals cf. Ltb. 36-38; Pl. Kluewen, Klief, |
594) | LWB Knall |
| ... Knall I (Pl. Knäll, phV. s. Fall) M.: 1) «Knall» |
595) | LWB Knapp |
| ... Knapp (Pl. Knäpp, phV. Echt. Knoap, Pl. Kneep, Wormeldingen Knaf, Pl. |
596) | LWB Knascht |
| ... Knascht (phV. Osten Knoast, Nösl. kno:st, aber nur Bed. 1, |
597) | LWB Knälen, Knelen |
| ... Knälen, Knelen (phV. Echt. Knail, Klaiel, Vianden Knail, Nösl. Klailen) — |
598) | LWB Knuer |
| ... Knuer (phV. cf. Ltb. 38) F.: 1) «Knorren, grobes, |
599) | LWB Kuch |
| ... Kuch (phV. s. Ltb. 72, Dim. Kichelchen s. d.) — |
600) | LWB Leit |
| ... Leit (phV. Ltb. 103, Dativ: Leiden neben Leit, Lëdden, Lädden, Lägden, |
601) | LWB Mauch |
| ... Mauch (Nösl.: Mau — phV. cf. Ltb. 81) M.: 1) «Mauke» |
602) | LWB Mauer |
| ... Mauer (Pl. Maueren. Dim. Maierchen — phV. cf. Ltb. 74 — LSA Karte 131) F.: « |
603) | LWB Maus |
| ... Maus (lok. phV. cf. Ltb. 79-LSA Karte Nr. 126 — Pl. |
604) | LWB mäin |
| ... mäin Poss. Pron. (s. phV. Dativ Ltb. 64 — LSA Karte Nr. 115/116 |
605) | LWB méindes |
| ... méindes (phV. s. d. vor.) Adv.: «montags» — |
606) | LWB mengen |
| ... mengen (phV. s. Ltb. 84 — Pa.St. Karte Nr. 9 — |
607) | LWB Mierz |
| ... Mierz phV. Lux.-Stadt — s. Mäerz. |
608) | LWB mir |
| ... mir (phV. — s. dir — weiter: LSA Karte Nr. 58 |
609) | LWB Mirendréier |
| ... Mirendréier M. — phV. zu Méierendréier (s. d.). |
610) | LWB Mo(o)lbier, Mo(o)lber |
| ... Mo(o)lbier, Mo(o)lber (Pl. Molbren), (phV.: Mo-, Mom-, Mor-, |
611) | LWB muerge(n)s, mueres |
| ... muerge(n)s, mueres (phV. cf. sub Muergen) Adv.: «morgens» — |
612) | LWB Muere(n)- |
| ...Muere(n)- (phV. s. sub Muergen) |
613) | LWB néck, nick |
| ... néck, nick — phV. des Westöslings zu nët (s. d.). |
614) | LWB nein |
| ... nein phV. Osten — s. néng. |
615) | LWB nët |
| ... nët (phV. s. LSA Karte 53, weiter: Pa.St. Karte Nr. 19 |
616) | LWB nick |
| ... nick — phV. zu: nët (s. d.). |
617) | LWB Nues |
| ...-chen, Nösl.: Nääs-chen — phV. cf. Ltb. 7 und 9) 1) «Nase» |
| ...) — durch den folgenden Satz wird der Raum der phV. vom Volk lokalisiert: Koiné: do leeft den Hues mat |
618) | LWB Ochs |
| ... Ochs (Dim. Ëchselchen — phV. s. Ltb. 35 — weiter LSA, Karte Nr. 37 — |
619) | LWB Odder |
| ... Odder I M. — phV. zu Auder (s. d.). |
620) | LWB Of- |
| ... Verminderung, Abwärtsbewegung, auch Vollendung, z. B. ofmaachen, ofplouen — phV. s. oben); |
621) | LWB oi |
| ... oi (phV. Westen, z. B.: Körich, Göblingen, zu: éi — |
622) | LWB Olig |
| ... Olig (o:liç) — phV. zu Ueleg (s. d.). |
623) | LWB onneren |
| ... onneren II — phV. zu hënneren (s. d.), honneren. |
624) | LWB opdun |
| ...-dun, -don (phV. s. sub dun) Verb.: trans.: 1) |
625) | LWB Ouer |
| ...Ouer (Pl. Oueren, Dim. Éierchen — cf. phV. Ltb. 94 — weiter LSA, Karte 188) 1) « |
626) | LWB Paart |
| ... Paart II (phV. Luxemburg-Stadt: Puert, Wiltz: Poort, Nösl.: |
627) | LWB Pabeier, Pobeier, Popeier |
| ... Pabeier, Pobeier, Popeier (phV.: Papaër, Papäier, Pabeër, SW.: Pabäer, Nösl. |
628) | LWB Panz |
| ... Panz (phV. cf. LSA Karte 2) [ganz], Pl. Pänz, Dim. |
629) | LWB Par, Por |
| ... Par, Por (phV. Poar, Poër, Echt.: Pouer) F.: « |
630) | LWB Päerd |
| ... Päerd (phV. — s. Ltb. 13 und LSA Karte 38 — Pl. |
631) | LWB pefferen |
| ... pefferen (phV. cf. sub Peffer) trans. Verb.: «pfeffern, mit |
632) | LWB Pénksten |
| ... Pénksten — phV. Untersauer, Nösl. zu Päischten (s. d.). |
633) | LWB Plätz |
| ...dafür auch: Pleek, Blusch, Téitsch; 4) — lok. phV. für Plaz (s. d.) — cf. Haff |
634) | LWB Poul |
| ...Poul I (Pl. Péil, Dim. Péilchen — phV. Nösl.: Pull (kleinerer Pfahl, für größeren Pfahl wird |
635) | LWB puechten, piechten, pachten |
| ... puechten, piechten, pachten (phV. s. unter Puecht) trans. Verb.: 1) « |
636) | LWB Puer |
| ... Puer I F. — phV. zu Par (s. d.). |
637) | LWB puer |
| ... puer (phV. wie oben) Num.: «paar» — a. |
638) | LWB Raach- |
| ...lok.: rε:uç-, ro:ç-) (die phV. fast nur in folg. Zussetz.) |
639) | LWB raschten |
| ... raschten II (phV. s. d. Vor.) intr./ refl. Verb.: « |
640) | LWB Rä(ä)flek |
| ... Rä(ä)flek (phV. Rief-, Reef-, Räeflek) M.: |
641) | LWB Rän |
| ... Rän I — phV. zu Reen (s. d.). |
642) | LWB räpsereg |
| ... räpsereg (phV. s. oben) Adj.: bezeichnet «Reiz zum Rülpsen» |
643) | LWB Räpsert |
| ... Räpsert (phV. s. oben — lok. Ammenspr.: Räps(chen)) M.: |
644) | LWB recht |
| ... recht (phV. s. sub recht[s]) Adj./ Adv.: 1) |
645) | LWB recht(s) |
| ... recht(s) (phV.: reets, riet, riechts, riecht — als Adv. nur: |
646) | LWB Reen |
| ... Reen (phV. s. Ltb 25) M.: «Regen» — |
647) | LWB reideren |
| ... reideren (phV. s. sub Reider) trans. Verb.: 1) « |
648) | LWB Réim |
| ... Réim II M. — phV. zu: Rimm (s. d.). |
649) | LWB réisch |
| ... II (lok. Mosel: reesch, Osten: risch, weitere phV. rësch, resch (rεS)) Adj./Adv.: 1) |
650) | LWB Rëmmel |
| ... Rëmmel F. — phV. zu Rommel VI. |
651) | LWB reng(e)lech |
| ... reng(e)lech (phV. — s. LSA Karte 169 — lok. Vianden: räänlich, räändlich |
652) | LWB Rëtt |
| ... Rëtt (phV. Grevenmacher für Ritt) — in der Ra.: R. |
653) | LWB Riichtschäit |
| ...-schäit (phV. Mosel, z. B. Grevenmacher: Richtschäit, Ritschät, Nösl.: Ritschéck(t)) |
654) | LWB roden |
| ... roden II — phV. zu rueden (s. d.). |
655) | LWB Ronkenellen |
| ... Ronkenellen — phV. zu Dronkenellen (s. d.). |
656) | LWB rout |
| ... rout (phV. s. LSA Karte 119 — cf. BrGrdl. Karte 35 C) |
657) | LWB Ruem |
| ... Ruem F. alte phV. Luxemburg-Stadt zu Rumm. |
658) | LWB Rutt |
| ... Luxemburg-Stadt: Rutten, Dim. Rittchen — lok. phV. Wormeldingen: Rut, Untersauer: Rot, Nösl., Echt.: |
659) | LWB Sadel |
| ... Sadel I (lok. phV.) M. — s. Suedel. |
660) | LWB Sadeler, Saadler |
| ... Sadeler, Saadler — weit verbreitete phV. von Siedler (s. d.). |
661) | LWB Saichen |
| ... Saichen (Dim. von Sau, lok. phV.: Sächen) F.: 1) «kleines Mutterschwein |
662) | LWB Salz |
| ... Salz (phV. s. Ltb 3, LSA Karte 6) N.: «Salz |
663) | LWB sangen |
| ... sangen (phV. Mosel: séngen — Konjug.: Ind. Präs.: ech, |
664) | LWB Santim |
| ... Santim (z-, phV. Echt.) M. — s. Zantim. |
665) | LWB Santimeter |
| ... Santimeter (z-, phV. Echt.) M. — s. Zantimeter. |
666) | LWB Sarrek |
| ... Sarrek (Sauer und Mosel, phV.: Särrek, Sërrek, Echt. dafür: Soarg) M.: |
667) | LWB säin |
| ...20, Seite 64, § 19 — 2.d — phV., Bedeutungen und Gebrauch s. däin, mäin — dazu |
668) | LWB schaarf, scharef |
| ... schaarf, scharef (phV. z. B. Echt., Wiltz, Steinsel: schoarf, Mosel z. |
669) | LWB Schaaschtech, -tich |
| ...-tich (Pl. Schaaschtecher, -teger — phV.: Schueschteg, Schuerschtech, Schoarschtech, Ospern: Schaschtich, Vianden: Schueschtelich, |
670) | LWB Schabell |
| ... Schabell (phV.: Schambell, Schawell — Ton: 2) F.: « |
671) | LWB Schadden |
| ... Schadden (phV.: Schaddem, Schoder, Schueder) M.: «ausströmender heißer |
672) | LWB Schaff |
| ... Schaff III (lok.: Untersauer, Mosel — phV. zu: Schëff — s. d.) N. — Ra. |
673) | LWB schäerfzeg, schierfzeg |
| ... schäerfzeg, schierfzeg (phV. s. d. Vor. — Echt., Mosel: schäerfzig) Adj. |
674) | LWB Schäerz |
| ... Schäerz (phV.: Schiäerz, Schierz, Schär) F.: 1) |
675) | LWB Scheefchen |
| ... Scheefchen (phV. s. Ltb. 58, LSA Karte [Pl.] 102) |
676) | LWB schéin |
| ... schéin (phV. s. Ltb. 97 — LSA Karte 123) Adj./Adv. |
677) | LWB schiel |
| ... schiel (phV. s. oben) II Adj.: «schal, abgestanden, trübe» |
678) | LWB schieren |
| ... schieren (Part. Prät.: geschuer — phV.: scheren, Nösl.: schiärren, Part. Prät.: |
679) | LWB Schlass |
| ... Schlass II (phV. s. Schlass I) N.: «Schloß, Verschlußvorrichtung» |
680) | LWB Schlaufert |
| ... Schlaufert (phV. s. d. V.) M.: «Leisetreter, Schleicher» |
681) | LWB schloussen |
| ... schloussen (phV. s. das Vor.) intr. Verb.: «kurz und |
682) | LWB Schluecht |
| ... Schluecht II (phV. s. sub schluechten) F.: «Schlacht» |
683) | LWB Schluecht- |
| ... Schluecht- (phV. s. sub schluechten) |
684) | LWB schluechten |
| ... schluechten (phV. Nösl.: schlaiten; Mittelösl.: schlaachten [-ç |
685) | LWB schmiereg, -ig |
| ... schmiereg, -ig (phV. s. sub Schmier I, Nösl.: schmiärrig) Adj. |
686) | LWB schmieren |
| ... schmieren (phV. s. sub Schmier I, Nösl.: schmiärren, Konj. |
687) | LWB Schmieres |
| ... Schmieres (phV. s. sub schmieren) N.: 1) «Brotaufstrich |
688) | LWB schmuel |
| ... schmuel (phV. Nösl.: Sma·l; Mittelösl.: Smo·l; Wiltz: SmO·l; |
689) | LWB schneiden |
| ... schneiden (phV. schnëdden, schnädden, Westösl.: schnägden, Nösl.: schnëgden |
690) | LWB Schneider |
| ... Schneider (phV. s. sub schneiden — Dim. Schneiderchen — auch |
691) | LWB schneideren |
| ... schneideren (phV. s. sub schneiden) trans/intr. Verb.: « |
692) | LWB schneien |
| ... schneien I (phV. s. LSA, Karte 110, 170) intr. Verb.: «schneien |
693) | LWB Schof |
| ... Schof † I (phV. zu Schaf II) M. und F.: «Totenbahre |
694) | LWB Schold |
| ... Schold (phV. s. Ltb. 43, meist als Kollektiv. — Pl. Scholden, |
695) | LWB Schräin |
| ... Schräin (phV. cf. Ltb. 67 — Wein) M.: «Truhe, Schrein |
696) | LWB schräineren |
| ... schräineren (phV. s. sub Schräiner) trans. Verb.: «schreinern» |
697) | LWB schréip(s)en |
| ... schréip(s)en (phV. s. Schréip[s]) trans./intr. Verb.: 1) |
698) | LWB schwaarz |
| ... schwaarz (phV. s. LSA Karte 11) Adj./Adv.: 1) |
699) | LWB Schwäin, Schwéng |
| ... Schwäin, Schwéng (-ng als Schwebelaut — phV. cf. Ltb. 67 — Wäin) — Dim. Schwäinchen, Schwéngchen |
700) | LWB schwätzen |
| ... schwätzen (phV. s. Ltb. 12, LSA Karte 30 — Konjug. Ind. Präs. |
701) | LWB Seid |
| ... Seid (phV. s. PaStu. Karte Nr. 13) F.: «Seide» |
702) | LWB seideg, -ig |
| ... seideg, -ig (phV. s. sub Seid) Adj.: «seidig» — |
703) | LWB seiden |
| ... seiden (phV. s. sub Seid) Adj.: «aus Seide» — |
704) | LWB sieschteren |
| ... sieschteren (phV. s. oben) unpersönliches, refl. Verb.: «reichlichen Ertrag liefern |
705) | LWB Sigel |
| ... Sigel (/zijəl — phV., lok. Vianden: Sil [zi:l], lok. Arlon: zi:jəl, |
706) | LWB sigelen |
| ... sigelen (phV. s. sub Sigel) trans. Verb.: «siegeln, versiegeln |
707) | LWB Siicht |
| ... Siicht II (phV. s. d. Vor.) F.: «Sicht» — |
708) | LWB Sol |
| ... Sol (Pl. Solen, lok. phV. [Wiltz, Echt.] zu Suel — s. |
709) | LWB souchen |
| ... souchen (-x) lok. phV. Echt. von: sichen. |
710) | LWB Souer |
| ... Souer (phV. Nösl., Echt.: Suër) F.: 1) |
711) | LWB Spaut |
| ... Spaut (Spε:ut — phV. Echt., Vianden: Spo:ut, Luxemburg-Stadt: SpA:ut, |
712) | LWB Spon |
| ... Spon (-o:-) M. — phV. Echt., Mosel — s. Spoun I. |
713) | LWB Spoun |
| ...Spoun I (Pl. Spéin, Dim. Spéinchen — phV. Mosel: Spon, Vianden: Spunn, Echt.: Spunn, Spon, |
714) | LWB Sprei |
| ... Sprei (Pl. Spreien — phV. Echt.: Sprei(n), Pl. Spreen, Spréng, Vianden: Spréil, |
715) | LWB Sprenz |
| ... Sprenz II (phV. s. sub Sprenz I) F.: 1) |
716) | LWB Spuer- / spuer- |
| ... Spuer- / spuer- (phV. z. B. Wiltz, Vianden: Spor-, Echt.: |
717) | LWB spueren |
| ... spueren (phV. Echt.: spoaren, Vianden: spuaren, Wiltz: sporen, |
718) | LWB Spuerk |
| ... Spuerk (Pl. Spierk, Dim. Spierkelchen — phV. Mos.: Sporrek, Sparrek, Echt.: Spoa(r)k, Spoarken, |
719) | LWB Spuet |
| ... Spuet M. und F. (Pl. Spueden — phV. Echt.: Spoat, Pl. Spoaden, Nösl.: Spat, |
720) | LWB spullen |
| ... spullen I (phV. Osten und Norden: spoulen, Nösl.: spoulen, lok. |
721) | LWB staark, starek |
| ... staark, starek (phV. s. LSA Karte 12 — Steigerung: méi staark, am stäerksten, |
722) | LWB Stall |
| ... Stall II (StAll — phV. Wiltz, Untersauer: Stal, Westen: Staul — Pl. Ställ, |
723) | LWB Stauch |
| ... Stauch (phV. cf. Ltb. 81) F.: 1) «Pulswärmer» |
724) | LWB stauchen |
| ... stauchen (phV. s. d. Vor.) trans. Verb.: 1) « |
725) | LWB Staut |
| ... Staut (phV. cf.Ltb. 81 — Pl. Stauten, lok. z. B. |
726) | LWB Stäerkt, Stärekt |
| ... Stäerkt, Stärekt (phV. s. sub stäerken) F.: 1) «Stärke, |
727) | LWB Stär |
| ... Stär I (Dim. Stäerchen — phV. Luxemburg-Stadt: Stier, Nösl. [Sg.]: |
728) | LWB stengeg, -ig |
| ... stengeg, -ig (phV.: stänig, stenig, Nösl.: stéinig) Adj.: |
729) | LWB stengegen, stengéchen, stengigen |
| ... stengegen, stengéchen, stengigen (phV. s. d. Vor., lok.: stengischen) trans. Verb. |
730) | LWB stengen |
| ... stengen (phV s. sub stengeg) Adj.: «steinern, aus Steingut |
731) | LWB stiechen |
| ... stiechen II (phV. s. stiechen I — Ind. Prät.: stouch [ |
732) | LWB stieds |
| ... stieds (phV. Südösl. u. Sauer: steeds, Nösl.: stiäds — |
733) | LWB stielen |
| ... stielen (phV. Südösl. und Sauer: stelen, Nösl.: stiällen — |
734) | LWB Stierf- |
| ... Stierf- (phV. s. stierwen) |