1) | WLM zwê |
| ... zwê, Zahl zwei vor einem sächlichen Substantiv; zwê Kanner, s. zweⁱn und zwo |
2) | WLM zweⁱn |
| ... zweⁱn, Zahl zwei, vor einem männlichen Substantiv: z. Döscher, zweⁱ Bèngelen; Sbb. zwîn und zwî. — |
3) | LWB falsch, fuelsch |
| ...» — 't as e falschen — auch substantiv. in der Ra.: 't as kä Falsch un |
4) | LWB ganz |
| ... Geld all); 4) neben einem als Prädikat gesetzten Substantiv: «restlich, verbleibend, einzig» — dat as mäi ganzt |
5) | LWB kommen |
| ... der Bewegung wird ausgedrückt: a. durch Präposition mit Substantiv — se koumen zu Fouss, am helle Galopp, am Gänsemarsch, |
6) | LWB koppeg |
| ... k. Geschicht (ein sonderbarer Vorfall, eine eigenartige Angelegenheit) — substantiv.: en huet eng K. geschniden (hat ein sonderbares |
7) | LWB krankhaft |
| ... bei him (den Duuscht, d'Aarbechtsloscht, d'Botzféiwer) — substantiv: 't as eppes Krankhaftes un em, e schafft de |
8) | LWB krappeg |
| ... 2) «unreif, klein, jüngst» — meist substantiv.: de Krappegen, Krappechen, dat Krappecht — eist Krappecht |
9) | LWB kraus |
| ... alles k. a kleng schloen (kurz und klein) — substantiv.: a K. a Grimmele schloen (in 1000 Stücke |
10) | LWB quot, quod |
| ... eng q. Affär (Heiraten ist ein unsicheres Unternehmen) — substantiv: trau em nët, 't as där Quoter än |
11) | LWB kurajhéiert |
| ... energisch» — das emol e k. Framënsch — substantiv.: du bas där Kurajhéierter kän. |
12) | LWB Lassliedeg |
| ... lousliedeg Adj.: «ledig, unverheiratet» — substantiv. (Grevenmacher) |
13) | LWB laténgesch |
| ... Buch — mer haten haut eng l. Versioun — substantiv. (veraltet) — en huet eng Datz (s. d.) |
14) | LWB léien |
| ...t as gelugen a gestonk, gestonk a gelugen — substantiv. Léien a Bedréien as engerlee — e litt iwwer em |
15) | LWB lescht |
| ...t as de leschten Termäin (der letzte Termin) — substantiv.: |
16) | LWB lidd(e)reg |
| ...(schwüles, trübes, niederdrückendes Wetter) — l. Blieder (von Pflanzen); substantiv. |
17) | LWB liesen |
| ... Kartenspiel — siehst du diese Karten, du bist verloren) — substantiv. |
18) | LWB lieweg |
| ... — 't war fir l. ze erkalen — substantiv. |
19) | LWB Lousl(i)edeg |
| ...-l(i)edeg s. lassliedeg — substantiv.: |
20) | LWB lucher |
| ... de Kabes as nach ze l. fir anzeman — substantiv.: 't wor lauter L. (kein fester Kohlkopf) |
21) | LWB lueden |
| ... Hond zu Dësch gelueden (hat den Hemdzipfel heraushängen) — substantiv. déi Gelueden an Ongelueden; 4) «zitieren» — |
22) | LWB lues |
| ... de Kuch muss ganz l. goen (langsam backen) — substantiv.: |
23) | LWB muer |
| ... anschließend gesagt: du bas dem Dabo säi Schwar — substantiv.: op de M. as kee Verlooss — Zussetz. |
24) | LWB matgin |
| ... an dat Nummer eent (sie hat ihn verleumdet) — substantiv. in der Ra.: vum M. as nach kee méi |
25) | LWB gemautscht |
| ... Zeitlang in der Sauce lag) — gemautschte Biren — substantiv.: dat as där Gemautschter een (ein sehr übelriechender |
26) | LWB määscht, meescht |
| ... de meeschte Kaméidi ëmmer durech d'Kanner; 2) substantiv.: «das meiste» — Raa.: wien |
27) | LWB méig(e)lech |
| ...? — wéi as sou eppes m.? — substantiv.: ech hu mäi Méiglechst gemaach(t) — Zussetz.: |
28) | LWB mëll |
| ... m. — 't as esou m. wéi Dreck; substantiv.: eppes méi Mëlles — abweisend: e Mëllen och |
29) | LWB mëndlech |
| ... e mëndlechen Examen — eng m. Uerder (Befehl) — substantiv.: de Stodent as am Mëndlechen durechgefall — ech gin |
30) | LWB mengen |
| ... geduecht, hu meeschtens näischt wéi Leides bruecht (C) — substantiv.: et as nët genuch mam M., et muss |
31) | LWB Mënscheméig(e)lech |
| ... eppes m.? — as et m.? — substantiv.: mer hun all Mënscheméigleches gemaacht — dat (onst) Mënscheméiglecht |
32) | LWB mëtschgieweg, mëtsch(e)geweg |
| ... esou m. (teile den andern auch davon mit) — substantiv.: dat as där Mëtschgieweger och kän — für |
33) | LWB moërscheg |
| ...(Mosel) — m. Drauwen (wenig Most liefernde Trauben) — substantiv: |
34) | LWB moltem, moltom |
| ... er so viel er will — R VI 40) — substantiv. in den Raa.: 't as M. (Menge), |
35) | LWB mordéngs. mordjëft, mordjëfte-kiedel, -kap, mordjënn, -jëss, -jabel, -jippel, -schenikel, monsjëft |
| ...als Adv.: 't as mordjëfte kal — substantiv.: en huet den Hutt op de (à la) Mordjëss |
36) | LWB mudderäänsch(en)eleng |
| ...äerdséileneleng Adj.: «mutterseelenallein» — dazu substantiv: |
37) | LWB muedebatzeg, -bëtzeg, -bësseg, muerbëtzeg, muelbëtzeg |
| ... lok. auch: wurembëtzeg, muelzeg (s. d.) — substantiv.: dat Muedebatzegt ësst een nët mat (den wurmstichigen |
38) | LWB mussen, missen |
| ... hu musst (ausgoen), do wor näischt ze man — substantiv.: |
39) | LWB nakeg |
| ... an holle nët vill dervoa mat fort (C) — substantiv.: |
40) | LWB natiirlech |
| ... ugeranzt huet, sin ech n. rose gin; 4) substantiv.: 't as eppes Natiirleches (naturbedingtes, den Gesetzen |
41) | LWB näischt |
| ... (weint) fir n. an nach emol n.; substantiv.: |
42) | LWB nän, nä, neen, nee |
| ... soen, well e wor selwer derbäi — substantiv.: |
43) | LWB nei |
| ... — die neue Getreideart liefert eine gute Ernte) — substantiv.: deen Neien (scil.: Wäin) as |
| ... unbekannt) — dat as nët n. (längst bekannt) — substantiv.: da's eng N., wat eng N. |
44) | LWB néideg |
| ... ze goen — Kläder hun ech elo am néidegsten; substantiv.: |
45) | LWB nennen |
| ... nennt ee kee Mann (er ist ein Schwächling) — substantiv.: dat elo as dës Nennes nët wäert, auch: |
46) | LWB niewelaanscht |
| ... ent n. (Kand — ein uneheliches Kind) — dazu substantiv.: |
47) | LWB no |
| ... die Felder) — dëse Wee as méi n. — substantiv.: |
48) | LWB nodreiwen |
| ...dreiwen trans. Verb.: «nachtreiben» — substantiv. in der Ra.: am N. (Nodreiwes) sin (in |
49) | LWB nobel |
| ... nobel Famill ze sin — eng nobel Gesellschaft — substantiv.: dat as mer eppes Nobles. |
50) | LWB noolsdéck |
| ...déck Adj.: «nageldick, nagelbreit» — substantiv.: nët emol eng N. as et laanscht gaang; |
51) | LWB null |
| ... n. op (bei einer Heirat zwischen armen Leuten) — substantiv.: dat as esou vill ewéi N. Komma näischt (nix) |
52) | LWB ochseg |
| ... esou o.; 3) «langweilig» — substantiv.: wat as dat eppes Ochseges! |
53) | LWB ofdreiwen |
| ...Holz dreift durech dat grousst Waasser of — dazu substantiv.: en as am O. (es geht bergab mit |
54) | LWB ofhäerden |
| ...ofgehäert — dat as en ofgehäerte Kärel — substantiv.: dat as en Ofgehäerten; |
55) | LWB ofléisen |
| ...» — ëm wéivill Auer gës d'ofgeléist? — substantiv.: |
56) | LWB ofstoen |
| ...ofgestan(en), ofgestaang(en) «abgestanden, schal» — substantiv.: |
57) | LWB onbedelegt |
| ... wäerd jo och alt nët o. dru sin — substantiv.: |
58) | LWB onendlech |
| ... Gedold hun — en huet o. laang geschwat — substantiv.: dat huet bis an d'Onendlecht gedauert; |
59) | LWB onfrënd |
| ... — mir sin o. mat hinnen — dazu das Substantiv: |
60) | LWB ongenannt |
| ...ungenannt, anonym» — e wëllt o. bleiwen — substantiv.: |
61) | LWB ongerajhem |
| ... engt ongerasemt Mënsch as mer nach nët virkomm — substantiv.: |
62) | LWB ongewëss |
| ... nach o., ob hien déi Plaz unhëlt — substantiv.: mir sin nach am Ongewëssen(en); |
63) | LWB ongewinnt |
| ... — Nösl.: ent Par ongewiännter Uoossen (Ochsen) — substantiv.: e gung ewi e par Ongewiännter (wie eine |
64) | LWB ongiedlech |
| ... sou en ongiedleche Mënsch — ent ongiedlecht Framënsch — substantiv.: |
65) | LWB oniewen |
| ... as e guer nët esou o. (nicht knauserig) — substantiv.: 't as keen Oniewenen — en huet näischt |
66) | LWB oniw(w)erluegt |
| ... o. — et as mer esou o. entfuer — substantiv.: |
67) | LWB onméig(e)lech |
| ... o. — hatt hat en onméigleche Rack un — substantiv.: dat as dach eppes Onméigleches; |
68) | LWB onpréiweg |
| ... mat deem onpréiwege Kand! — en onpréiwege Mënsch — substantiv.: sou eppes Onpréiweges — su en Onprouf (Echt. |
69) | LWB onrecht |
| ..., mäi Jong; 2) «unrichtig» — substantiv.: do bas d'awer un den Onrechte geroden; |
70) | LWB onri(i)chteg |
| ... wees de, dat nennen ech o. (unfair C) — substantiv.: |
71) | LWB onschëlleg |
| ... o. Min gemaacht (setzte eine unschuldige Miene auf) — substantiv.: |
72) | LWB onverstallt |
| ...verunstaltet, entstellt» — s. verstallt; 2) substantiv. — s. Onverstand; |
73) | LWB onwëssend |
| ... o. wéi e neigebuerent Kallef (Kalb) — substantiv.: |
74) | LWB onzouverléisseg |
| ...-zouverléisseg Adj.: «unzuverlässig» — substantiv.: |
75) | LWB operzillen |
| ... — en as bei frieme Leit operzillt (gin) — substantiv.: Kanner maachen as nët schwéier, mä d'Operzillen; |
76) | LWB opschuppen |
| ...Opgeschups N. — dat O. haassen ech — substantiv. (lok.): |
77) | LWB opstoen |
| ... (dazu bist du viel zu dumm, zu ungeschickt) — substantiv.: d'O. wir näischt, wann hien opkéim — |
78) | LWB opzéien |
| ... «aufmarschieren» — d'Poste sin opgezunn — substantiv.: |
79) | LWB organiséieren |
| ... aus dem zweiten Weltkrieg 1940-1945 entnommen) — dazu substantiv.: hien as gutt am O. |
80) | LWB paien |
| ... blouf em näischt anescht iwwreg wéi ze p. — substantiv.: wann et ëm d'Paië geet, dann as en |
81) | LWB papper-lapp, -lapapp, -lappa, -lapaa |
| ... wird nichts» — p. dat stëmmt nët — substantiv.: dat as alles Papperlappa(a) (leeres Gerede, Geschwätz). |
82) | LWB parken, parkéieren |
| ... hat falsch geparkt — e wor falsch parkéiert — substantiv.: |
83) | LWB päifen |
| ... sub 2), Drecks-, Lackvull, Lach — substantiv.: |
84) | LWB penibel |
| ... en as p. drun — wéi p.! — substantiv.: en huet sech eng P. geleescht — frz. |
85) | LWB Peschtkrank |
| ...-krank Adj.: «pestkrank» — substantiv.: |
86) | LWB picken, pécken |
| ... — et pickt mech am Hals, am Bauch — substantiv.: |
87) | LWB plangen |
| ... ze kafen, si p. alt un engem Auto — substantiv.: |
88) | LWB platt |
| ... du konnt en sech nët méi gutt klasséieren — substantiv.: |
89) | LWB politesch, -isch |
| ... — e war p. (er war Kollaborateur) — auch substantiv.: |
90) | LWB poukeg, poukereg, gepoukeregt |
| ... cf. Rackesteen) — verächtlich: du poukegen Af! — substantiv: |
91) | LWB praktesch, (-isch) |
| ... kruten elauter p. Froe gestallt — prakteschen Déngscht — substantiv.: |
92) | LWB präzis |
| ... (zielbewußte Frau) — en as esou präzis — substantiv.: dat as där Präziser een — dazu: |
93) | LWB preisesch (-isch), preisech |
| ... 1940- 45) — cf. politisch sub 2) — substantiv.: |
94) | LWB prësséieren, presséieren |
| ... wann ee séng Schold ausmécht (bezahlt — Höflichkeitsformel) — substantiv.: de Prësséierten hun (Durchfall haben) — e Prësséierten |
95) | LWB probéieren |
| ... Hengst feststellen lassen, ob die Stute genügend brünstig ist) — substantiv.: P. geet iwwer Stodéieren — Abl.: |
96) | LWB professionel |
| ... professionel Adj.: wie hd. — dazu substantiv.: |
97) | LWB profit(er)lech |
| ...» — dee Mënsch as eemol zevill p. — substantiv.: |
98) | LWB p. maachen |
| ... ofgewëscht oder den Dësch mam Besem gekeert — substantiv. (meist in negativen Bed.): |
99) | LWB prouwen |
| ... Gesank prouft un enger neier (eng nei) Mass — substantiv.: |
100) | LWB rabiat |
| ... e rabiate Kärel hun ech nach nët gesinn — substantiv.: dat as e Rabiaten; 2) «durchaus, unbedingt |
101) | LWB radikal |
| ...: «radikal» — déi r. Partei — substantiv.: |
102) | LWB rafen |
| ... näischt (es ist zu schwierig, auch zu belanglos) — substantiv.: dat Bësschen as d'R. (dës Rafes) nët wäert |
103) | LWB raffinéiert |
| ... r. ewéi Kristallzocker (Wortspiel mit: raffiniert und pfiffig) — substantiv.: dat as där Raffinéierter een (Pfiffikus) — dazu: |
104) | LWB rappen |
| ...» — sech r. a klappen — dazu das Substantiv.: Rapp (s. d.); b. «sich |
105) | LWB rar |
| ... esou e verreente Summer — cf. selen — substantiv: dat do as eppes Rares (oft iron.) — |
106) | LWB raumen |
| ... Grompre raumt et nët, et as zevill Oprafes — substantiv.: mir sin um Raumen (Aufräumen) — Abl.: |
107) | LWB Geräps |
| ...Geräps, auch substantiv.: |
108) | LWB Geräs, Gerees |
| ...Geräs, Gerees N., auch substantiv. |
109) | LWB recht |
| ...(Vettern im ersten Grad) — de rechte Papp — substantiv.: du bas, dat as de Rechten; 2) |
110) | LWB réckelen, récken |
| ...(jem. zur Rede stellen, zur Verantwortung ziehen, Vorwürfe machen) — substantiv.: mat Réckelen a Fréckelen, R. an Zécken (ruckweise, |
111) | LWB reell |
| ... an deem Buttéck gët een ëmmer r. bedéngt — substantiv.: dat as där Reellster keen — dat do as |
112) | LWB geriw(w)en |
| ... durchtrieben» — e geriw(w)ene Kärel, Brudder, Borscht — substantiv.: |
113) | LWB renen, ränen |
| ... et Bräi reent, da feelt engem de Läffel — substantiv.: et hält sech un ä R. (um R.) |
114) | LWB reng |
| ... (von zartem Körperbau) — e rengt Gesiicht — substantiv.: dat as där Renger een (vom Körperbau gesagt, |
| ... do kommen ech glat a guer nët no — substantiv.: dat do as eng R. (von einem Witz) |
115) | LWB richteg, -ig |
| ... wëlls r. bleiwen, da muss de dat maachen — substantiv. (oft iron.): |
116) | LWB riicht(er)aus |
| ... den Mund) — ech soë mäint r. (unverblümt) — substantiv.: |
117) | LWB riichtewech |
| ... — e riichteweche Wäin fir iwwer Dësch — auch substantiv.: |
118) | LWB riichtfort |
| ...] Loach) kucken (vor sich hinstieren — C) — substantiv.: |
119) | LWB roden |
| ... hat? (Antwort: e koffert Aaschlach — C) — substantiv.: |
120) | LWB rosen |
| ... ausgestanden) — e war wéi r. dës Däiwels (auch substantiv.: Ros -dës-Däiwels) — e schléit |
| ... Kuck — de rosene Wuurm (Umlauf am Finger) — substantiv.: |
121) | LWB rout |
| ... as r. — de roude Fändel (rote Fahne) — substantiv.: déi Schwaarz (Rechte) gi mat dene Rouden zesummen |
| ...(Mil. — bei Manövern) — déi R. gräifen un; substantiv.: |
122) | LWB rubbelen |
| ... et rubbelt mer am Mo, an den Träipen — substantiv.: |
123) | LWB rullen |
| ... lo rulle mer (jetzt geht die Fahrt los) — substantiv.: duurch hie koum d'Saach un d'R. — |
124) | LWB sanitär |
| ...sanitär (s-) Adj. — wie hd. — substantiv.: hie schafft am S. (Installationsbetrieb). |
125) | LWB sauer |
| ... Bauer, wann e kënnt da kuckt e s. — substantiv.: |
126) | LWB saufen |
| ... an déi aner kréien den Numm, d'Nues — substantiv.: |
127) | LWB sauwer |
| ...(übtr.) — do as eppes nët s. — substantiv.: dat war keng S. (es war eine Zote) |
128) | LWB säfteg, -ig |
| ... «kräftig, stark» — s. a kräfteg — substantiv.: hien huet him eng S. op de Bak gin |
| ... as mer e säftegen (scil.: Witz!) — substantiv.: en huet e Säftege gelooss (Bauchwind streichen lassen). |
129) | LWB schaarf, scharef |
| ... (s. d.) — schaarfe Moschtert (Senf) — substantiv.: hien huet dat Schaarft gär — dat as eppes |
130) | LWB schaffen |
| ...(er macht sich nach Hause auf, heimzu, strebt heimwärts) — substantiv.: |
131) | LWB schamper |
| ... — e schampert Framënsch — eng sch. Madamm — substantiv.: dat as féng e Schamperen, e Schampert; 2) |
132) | LWB changeant |
| ... changeant (wie frz., Ton: 1, auch substantiv. gebraucht) Adj.: «schillernd» (von Geweben) — |
133) | LWB scharwenzelen |
| ... mech erëm (ge-)scharwenzelt — cf. jekelen — substantiv.: |
134) | LWB schäinhelleg |
| ...schäinhelleg Adj.: «scheinheilig» — dazu substantiv.: |
135) | LWB schäissen |
| ... Kartenspiel: sch. as Tromp an Häerzer geet aus — substantiv. |
136) | LWB schären |
| ... en Om eraus fir de rosene Wurem (C) — substantiv.: |
137) | LWB schéin |
| ... (alles) sch. (a gutt), mä et geet nët! — substantiv. (iron.): |
138) | LWB schëppen |
| ...» — haut musse mer Schnéi sch. (goen) — substantiv.: bei äis as Sch. an Hälen all Dag Tromp |
139) | LWB schick |
| ... schicken Typ — en huet sech sch. beholl — substantiv.: en huet näischt Schickes u sech — dazu: |
140) | LWB schiel |
| ... — lok. Osweiler: eng sch. Täsch (innere Jackentasche) — substantiv.: e Schielen op e Blanne (s. d.) |
141) | LWB schinzeg, schinzeleg |
| ... schinzeg, schinzeleg Adj. — s. schéin — substantiv.: |
142) | LWB schlanks |
| ... nicht zu helfen) — sch. kucken (schief ansehen) — substantiv.: — dat as e Schlank(s)en (Linkshänder) — ' |
143) | LWB schlecht |
| ...! (bedeutet oft: «besonders gut») — substantiv.: et soll ee kengem eppes Schlechtes wënschen — ech |
144) | LWB schlëmm |
| ... sch. mat him, en endegt nach um Gaalgen — substantiv.: loosse mer dat Bescht virkéieren, dat Schlëmmt (Schlëmmst) kënnt |
145) | LWB schmockelen, schmoggelen, schmuggelen |
| ... schmuggelen trans. Verb.: «schmuggeln» — substantiv.: dat Sch. féiert zu näischt — dat as eppes |
146) | LWB Geschneids |
| ...Geschneids N.; substantiv.: |
147) | LWB schnoffelen, schnëffelen |
| ... a géi maach, wat ech der gesot hun — substantiv.: hal elo op mat deem Sch., et huet |
148) | LWB schnuddeleg |
| ... gebackenen Ei) — Gäässeflääsch as sch. — substantiv.: dat Schnuddelegt vum Ä (Eiweiß); 2) « |
149) | LWB schrëftlech, -lich |
| ... sch. op eng Salztut, op engem zrassene Paangech — substantiv. |
150) | LWB schro |
| ... — dat Framënsch huet emol e schroe Marsch — substantiv.: dat as e Schroen — hien as där Schroer |
151) | LWB schuerkapp |
| ... koum sch. — laf nët sch. dorëmmer!; 2) substantiv. M.: «glatt geschorener Kopf» (Wb.06) |
152) | LWB schummen |
| ... — dee schummt sech awer och fir näischt — substantiv.: et as dës Schummes nët wäert — cf. |
153) | LWB schwaarz |
| ... (Schwarzarbeit verrichten) — sch. schluechten, brennen, verkafen — substantiv.: |
154) | LWB schwabbeleg |
| ... (an de Knéien — schwach, nach einer Krankheit) — substantiv.: |
155) | LWB schwäässen, schweessen |
| ... da sin d'Hor ofgaang (cf. Schwëtz) — substantiv.: |
156) | LWB schwäässen, schweessen |
| ... all Schmadd gutt sch. — elektresch, autogenesch sch. — substantiv.: |
157) | LWB schwätzen |
| ... — de Stoff, d'Wuer schwätzt fir sech — substantiv.: |
158) | LWB schwéier |
| ... wie reich?) — e schwéiert Framënsch (stark, grobknochig) — substantiv.: |
159) | LWB Schwéieren |
| ... huet — deem as sch. kachen (ist wählerisch) — substantiv.: mir hun dat Schwéierst iwwerstan(en); d. «ungelenk, |
| ...(großer Bauernbetrieb) — e schwéiert Buch (schwerverständliches Buch) — substantiv.: deen huet eng Sch. am Batz (er ist |
160) | LWB sécher |
| ... kommen, mä et muss ee mat allem rechnen — substantiv.: |
161) | LWB séien, séinen |
| ... — wou hues de déng siwe Saache geséint? — substantiv.: |
162) | LWB séier |
| ... — e séiere Won (Auto mit hoher Geschwindigkeit) — substantiv.: |
163) | LWB séiss |
| ... as ze s., fir éierlech ze sin — substantiv.: |
164) | LWB selen |
| ... cf. rar — reiden, haart sub 1) — substantiv.: dat as eppes Selenes. |
165) | LWB sënnerlech, -ich |
| ... Freed — al Leit sin ëmmer eppes s. — substantiv.: |
166) | LWB seriös |
| ... huet s. dru geduecht, fir sech ze bestueden — substantiv.: e Riichter muss säi S. behalen — 't |
| ... u sech, un him — cf. eescht — substantiv.: 't as näischt Seriöes (von Krankheiten gesagt |
167) | LWB simuléieren, simëléieren |
| ... «irre reden» (im Rausch, im Fieber) — substantiv.: en as um S. |
168) | LWB systematesch, -tisch, zistematesch, -tisch |
| ... (Ton: 3) Adj.: «systematisch» — substantiv.: dat as eng S. (dafür auch lok.: |
169) | LWB siw(w)enzeg, -ig |
| ... dem Arem an hun nach eng Jhick gefrot — substantiv.: e Siw(w)enzeger (ein Siebzigjähriger); |
170) | LWB siw(w)ejäreg |
| ...-ig Adj.: «siebenjährig» — substantiv.: 't as e Siw(w)ejäregen — e spréngt wéi |
171) | LWB soen, son |
| ..., vir-, viru-, zousoen — substantiv.: |
172) | LWB sommen |
| ...sommen II refl. Verb. — s. saumen — substantiv. Gen. (lok.: Wiltz): |
173) | LWB soueren |
| ... kréien — dat Framënsch souert de ganzen Dag — substantiv.: deen as mat S. op d'Welt komm — |
174) | LWB spaasseg, -ig |
| ... gesäit sech sp. un, awer . . . — substantiv.: mir as haut eng Sp. passéiert — eppes méi |
175) | LWB spatz |
| ... e Guckuck an enger Tas ausbréiden (dsgl.) — substantiv.: de |
176) | LWB speziell |
| ... erausgezunn — a sp. hien as ëmmer derbäi — substantiv.: 't as näischt Spezielles. |
177) | LWB spillen |
| ... d'Kou hatt gespillt — d'Kou sp. loossen; substantiv.: |
178) | LWB spionnéieren |
| ... «spionieren» — Zussetz.: ausspionnéieren — substantiv.: ech hun dénges Sp. elo genuch — Abl. |
179) | LWB spuenesch |
| ... vir (ist mir unbegreiflich — cf. gotesch) — substantiv., im deutschen Grenzgebiet: am Spueneschen (für die Luxemburger |
180) | LWB spueren |
| ... de Mond, frësst d'Kaz odder den Hond — substantiv.: |
181) | LWB staark, starek |
| ... en dréit säin Haus — MKr. Nr. 810) — substantiv.: dat as där Staarker een! (ein Prahler); |
| ... st. dräi Meter (cf. déck III, 3) — substantiv.: |
182) | LWB stabil |
| ... da geet et — de Frang as st. — substantiv.: |
183) | LWB stackdäischter |
| ...-däischter Adj.: «stockfinster» — substantiv.: |
184) | LWB stammen, stamen |
| ... staamt (stammt) vun X, en héiert op X — substantiv.: deen as och nët vu Stamen (er ist |
185) | LWB stäif, steif |
| ... (gestärktes Hemd) — stäift, steift Léngent (Steifleinen) — substantiv.: dir huet dat Léngent nët méi am Steiwen? |
| ... das hast du gut gesagt) — cf. steiwen — substantiv.: |
186) | LWB sténkeg, -ig |
| ... gët et st.! (jetzt wird es brenzlich!) — substantiv.: en huet e Sténkege gelooss. |
187) | LWB gestach(en) |
| ... — et stécht mech esou an der Säit — substantiv.: ech hun e Stiechen an der Broscht; C. |
188) | LWB stierflech |
| ... stierflech Adj.: «sterblich» — substantiv.: déi gewéinlech St. |
189) | LWB stodéieren, studéieren |
| ...Ra.: wat méi stodéiert, wat méi verkéiert — substantiv.: (d')Probéiere geet iwwer (d')Stodéieren; 2) « |
190) | LWB stodéiert, studéiert, gestodéiert, gestudéiert |
| ... dat si (ge)studéiert Leit — eis st. Leit — substantiv.: |
191) | LWB stoen, ston |
| ... säin Noper huet zwou Gäässen am Stall — substantiv.: hien ësst am St. — et huet een esou |
192) | LWB striewen |
| ... kommen — e strieft fir eraus (ze kommen) — substantiv.: säi St. (Striewes) as op Näischnotzegkät geriicht; 3) |
193) | LWB täiten |
| ...intr. Verb.: 1) «tuten» — substantiv. in der Ra.: en huet vun T. a Blose |
194) | LWB técken |
| ... cf. schadderen sub 2)a., b. — auch substantiv.: |
195) | LWB tipp-tapp |
| .../ wien as do? (cf. MKr. Nr. 493) — substantiv.: Spiel der Hütebuben, dabei werden einem Mitspieler die Augen |
196) | LWB Treng |
| ... Redewendung: en train sin (in Schwung sein) — auch substantiv.: mat vill Entrain (Schwung) — et geet am |
197) | LWB trau(e)reg, -ig |
| ... traurege Mënsch, Geescht — en trauregen Apostel (Jammergestalt) — substantiv.: wat eppes Traureges! |
198) | LWB traueren |
| ...Planz trauert — cf. paueren sub 3) — substantiv.: mir kommen nët (méi) aus dem T. |
199) | LWB tréiesch |
| ... nach Rosport, von da über die Sauer nach Trier) — substantiv.: déi Tréiesch kommen an d'Stad — (do iwwer) |
200) | LWB trommen |
| ...trommen intr. Verb.: «trommeln» — substantiv.: mat T. fänkt ee keng Huesen — wat mat |
201) | LWB truechten |
| ... näist Gouts mänen ich — no eppes t. — substantiv.: all säin Truechten. |
202) | LWB tuten |
| ...» — den Hiirt tut: d'Schwäin eraus! — substantiv.: dee kennt vun T. a Blosen näischt; b. |
203) | LWB uecht |
| ... genuch an u. (er ist nicht vorsichtig genug) — substantiv.: hie stellt keen U. op séng Saachen. |
204) | LWB uerdëntlech |
| ... 1) Adj./Adv.: «ordentlich» — substantiv.: eppes Uerdëntleches — maach eppes U. odder näischt! — |
205) | LWB uerg, uereg, ureg |
| ... déi Fra huet emol eng u. Zong, Schneid — substantiv.: |
206) | LWB ugemaacht(en) |
| ... Kräuter mit Alkohol, Wein) — eng ugemaacht(en) Drëpp — substantiv.: eng Ugemaacht(en) — lok.: ugesat(en) — |
207) | LWB ugesat(en) |
| ...-gemaacht(en) — cf. usetzen sub 2) — substantiv.: eng Ugesat(en); |
208) | LWB umaachen |
| ... eng ugemaacht(en) Drëpp — ugemaachte Wäin (Kräuterwein) — auch substantiv.: eng Ugemaachten (Westen: Ugemäten) — cf. usetzen |
209) | LWB ustoen |
| ... u., wann ech bei hie biedele kéim? — substantiv.: vun Ustoen as keng Ried hei (paßt sich |
210) | LWB uniforméiert |
| ...uniforméiert Adj.: «in Uniform» — substantiv.: |
211) | LWB ural |
| ... en urale Mann — dee Witz as u. — substantiv.: |
212) | LWB uresch, uursch, uersch, urschen(t) |
| ... en uersche Maanshiem agewéckelt — cf. schmuddeleg — substantiv.: |
213) | LWB usch, uscher, utsch |
| ... autsch) — u., du dees mer wéi! — substantiv.: Usch — e seet weder U. nach Wéi |
214) | LWB waarden |
| ... später vertröstet: waart bis dat grousst Schëff kënnt! — substantiv.: vum Waarde kritt een d'Féiss kal (ee kal |
215) | LWB waarpen |
| ...: «zetteln» (Weberspr.) — substantiv.: |
216) | LWB wakereg, -ig, waakreg, -ig |
| ...(noch sehr rüstig) — cf. Kand sub 1) — substantiv.: dat as e Wakregen, eng Wakereg, e(ngt) Wakeregt. |
217) | LWB wallounesch |
| ... wallounesch Adj. (auch substantiv. gebraucht): «wallonisch» — w. schwätzen — mir hate |
218) | LWB warem, waarm |
| ... kal, kal — engem séng Plaz w. halen — substantiv.: eppes |
219) | LWB wauwau |
| ... wauwau lautmalend (meist Ton: 1) für Hundegebell — substantiv.: |
220) | LWB wääch, weech |
| ... soweit) — mir kréien dech och nach w. — substantiv.: |
221) | LWB wäerden |
| ... wuerd? — op deen Dag sin ech wuerden — substantiv.: bei Wierden a Stierwe vergësst sech de Familjesträit. |
222) | LWB wäiss |
| ... Doudsënn sub 2), Krëschtdag, Nol sub 1) — substantiv.: |
223) | LWB Wäiss |
| ... (grau) — w. wéi eng Dauf (grauhaarig) — substantiv.: |
224) | LWB wäit |
| ... as schéi vu wäit(em) a wäit voa schéin — substantiv. (lok.): vu Weiden a vu Seiden (Seiten — |
| ... bei wäitem nët esou gutt wéi et ausgesäit — substantiv.: dës Weiden an dës Breden erzielen (C) — |
225) | LWB wäschen |
| ... all Woch eng Kéier — haut gët gewäsch — substantiv.: d'Faarf as beim Wäschen ofgaang — mat denen |
226) | LWB Gewéimers |
| ...Gewéimers — substantiv.: mat W. an Hippches as et gaang (zur |
227) | LWB gewisen |
| ... — dat as e gewisene Wee (vorgezeichneter Weg) — substantiv.: |
228) | LWB wéischt, wéist |
| ... Adv.) — en huet sech w. versin — substantiv.: |
229) | LWB wëll |
| ... (jähzorniger Italiener — cf. Bier sub 3) — substantiv.: |
230) | LWB wëlleg |
| ...Zäit nët laang gin (man findet immer Beschäftigung) — substantiv.: |
231) | LWB wëllen |
| ... kréien? — wa Gott wëll(t)! (so Gott will!) — substantiv.: |
232) | LWB wëllkëmm, -komm |
| ... nach laang nët w. (ich kam sehr ungelegen) — substantiv.: M.: 2) «Willkomm» |
233) | LWB welsch |
| ... cf. Boun sub 5), laachen, kräischen, däitsch — substantiv.: |
234) | LWB wëssen |
| ... gees de? Blumme plécken, da weess d'et — substantiv.: |
235) | LWB wibbelen |
| ... nach jhust esou w. (fast nicht mehr arbeiten) — substantiv.: |
236) | LWB gewichst |
| ...klug, gewitzt» — e gewichste Borscht — dazu substantiv.: |
237) | LWB wichteg, -ig |
| ... — jee, maach dech nët (esou) w.! — substantiv.: |
238) | LWB widderstriewen |
| ...(Ton: 3) intr. Verb.: «widerstreben» — substantiv.: ouni W.; |
239) | LWB wif |
| ... wife, wiwe Geck, Mënsch — e wiwe Karakter — substantiv.: |
240) | LWB vis-à-vis |
| ... en ëmmer polli — cf. riichtiwwer, géint(en)iwwer — substantiv.: mäi V. — ech hat e schéine V. |
241) | LWB vite |
| ... frz.) als Interj. gebraucht: «schnell» — substantiv. beim Seilspringen: dréi mer eng V.! — in |
242) | LWB Gewudders |
| ...Gewudders N. — substantiv.: |
243) | LWB wuessen |
| ... Saach nët gewuess — cf. Märeenchen — spaßh. substantiv.: hal op mat (deem) W., soss musse mer |
244) | LWB zackerdjëssen |
| ... Kärel (Mordskerl); Ausruf: zackerdjëss(en), wéi as deen erausgefiizt! substantiv.: sou en Zackerdjëssen! |
245) | LWB zäächnen, zeechnen |
| ...Duerf gezäächent — hie ka gutt z. — auch substantiv.: hien as gutt am Z.; b. « |
246) | LWB gezäächent |
| ... gezäächent wéi déi ongezäächent (scil.: Schof) — substantiv.: |
247) | LWB zäitlech |
| ... (frühe Kartoffeln, Äpfel) — en zäitlecht Jor — substantiv.: e wäissen Zäitlechen (Kind mit weißen Haaren); |
248) | LWB zänken |
| ... mateneen — e wollt nëmme mat em z. — substantiv.: 't geet mat Z. un an 't |
249) | LWB zerothalen |
| ...alle Ton: 2) Adj.: «haushälterisch» — substantiv.: |
250) | LWB zécken |
| ... mat den Aen z. — cf. flanken — substantiv.: |
251) | LWB zéi |
| ... — en as z. (bei der Aarbecht, mam Bezuelen); substantiv.: |
252) | LWB zéngt, zéngten |
| ... an d'zéngt Gebot komm (MKr. Nr. 748) — substantiv.: |
253) | LWB ziseléiert |
| ...ziseléiert — eng z. Këschtchen — substantiv.: |
254) | LWB zockerséiss |
| ... Këndchen — abfällig: hatt as esou z. — substantiv.: |
255) | LWB zoen |
| ... gezéckt an nët gezot — Zussetz.: verzoen substantiv.: ouni Zécken an Zoen — cf. zo. |
256) | LWB zoukënfteg |
| ... «zukünftig» — den zoukënftegen Edem (Eidam) — substantiv.: |
257) | LWB zouverléisseg |
| ...-verlissig) Adj.: «zuverlässig» — substantiv.: |
258) | LWB zozialistesch |
| ...zozialistesch — s. sozial, Sozialist, sozialistesch — substantiv. in: déi Krëschtlech-Zozial. |
259) | LWB Gezunnichs |
| ... esu e G. gät mer gint de Stréch — substantiv.: |
260) | LWB Zweejäreg |
| ... — en zweejäregt Fillen — eng z. Planz — substantiv.: 't as en Zweejäregen — en as esou |
261) | LWB zweespänneg |
| ...» — z. fueren — eng z. Drëpp — substantiv.: eng Z. (großes Glas Branntwein); |
262) | LWB zwielef |
| ... z. Su an en halwe wor e Stéckelchen — substantiv.: |