Système d’informations grammaticales sur le luxembourgeois
Choix de la langue  [lu] [de] [fr]

 

Verbes avec changement de voyelle/ verbes irréguliers

Beaucoup de verbes changent de voyelle radicale à certaines de leurs formes de conjugaison. Ces changements de voyelle sont fréquemment observés dans les formes de la 2e et 3e personne du singulier, au prétérit, au conjonctif et au participe.
Cependant, comme les formes du prétérit ont presque disparu du luxembourgeois et un ensemble de nouveaux changements de voyelle se sont formés au temps du présent, nous ne pouvons plus tenir à la classification traditionnelle en verbes forts/irréguliers et verbes faibles/réguliers. La présentation suivante liste les 160 verbes montrant un changement de voyelle en ordre alphabétique. Un essai de systématisation se trouve dans Schanen/Zimmer (2005).

 

infinitif3.p. sg. prés.1.p. sg. prét. 1.p. sg. prét. cond.participetraduction
bäissen bäisst gebass beißen / mordre
bannen bënnt gebonnen binden / ficeler, attacher, lier
bedréien bedréit *bedréich bedrunn betrügen / tromper, frauder
befielen befielt befuelen befehlen / ordonner
bestueden bestit bestuet heiraten, trauen / marier
betreffen betrëfft betraff berteffen / concerner
bidden bitt gebueden bieten / offrir
biergen biergt gebuergen bergen / sauver
bitzen bitzt gebutt nähen / coudre
bléien blitt geblitt blühen / fleurir
bleiwen bleift blouf bléif bliwwen bleiben / rester
blosen bléist *blous bléis geblosen blasen / souffler
brauchen brauch bräicht gebraucht brauchen / avoir besoin de
bréngen bréngt bruecht *bréicht bruecht bringen / apporter, rapporter, publier
brennen brennt gebrannt brennen / brûler, produire (par distillation), graver (copier), piquer
briechen brécht gebrach brechen / casser,briser, rompre
broden bréit gebroden braten / rôtir
broden brot gebroden braten / cuire, rôtir
denken denkt duecht *diecht geduecht denken / penser
doen deet *doung *déing / déit gedoen / gedunn tun / faire
dreiwen dreift gedriwwen treiben / mener, pousser
dréngen dréngt gedrongen dringen / pénétrer
drénken drénkt gedronk trinken / boire
droen dréit *drouch *dréich gedroen tragen / porter
empfänken empfänkt empfaangen empfangen / accueilir
empfannen empfënnt empfonnt empfinden / ressentir
empfielen empfielt empfuelen empfehlen / recommander
fäerten fäert gefaart fürchten / craindre
fänken fänkt *foung *féing gefaangen fangen / attraper
falen fält *foul *féil gefall fallen / tomber
fannen fënnt fonnt finden / trouver
fläissen fläisst geflass sich beeilen / se dépêcher
fléien flitt geflunn fliegen / voler
fléissen fléisst gefloss fließen / couler
freien freit gefrien freien / faire la cour, fréquenter un garà§on/une fille
fréieren fréiert gefruer frieren / geler
frieden friet gefrueden fühlen / sentir (toucher)
friessen frësst *fréiss gefriess fressen / manger (bouffer, dévorer))
froen freet frot gefrot fragen / demander
fueren fiert gefuer fahren / conduire
geheien gehäit gehäit werfen / jeter
géissen géisst gegoss gießen / verser
geléngen geléngt gelongen gelingen / réussir
gëllen gëllt gegollt gelten / valoir, compter
genéissen genéisst genoss genießen / savourer
geschéien geschitt geschitt geschehen / arriver
gesinn gesäit gesouch geséich gesinn sehen / voir
ginn gëtt gouf géif ginn geben / donner
gläichen gläicht geglach gleichen / ressembler
goen geet goung géing gaangen gehen / aller
gräifen gräift gegraff greifen / prendre, saisir
gruewen grieft gegruewen graben / creuser
haen heet gehaen hauen / frapper
hänken hänkt houng *héing gehaangen hängen / pendre
halen hält *houl *héil gehalen halten / garder
hëllefen hëlleft gehollef helfen / aider
hiewen hieft gehuewen heben / soulever
huelen hëlt geholl nehmen, holen / prendre
hunn huet hat hätt gehat haben / avoir
iessen ësst *éiss giess essen / manger
jäizen jäizt gejaut schreien / crier
joen jeet gejot jagen / chasser
kafen keeft *kéif kaf kaufen / acheter
kennen kennt kannt kennen / connaître
kënnen kann konnt kéint konnt / kënnen können / pouvoir
klammen klëmmt geklommen klettern, erklimmen / grimper
kléngen kléngt *kloung geklongen klingen / sonner, résonner
kommen kënnt koum kéim komm kommen / venir
kräichen krécht gekroch kriechen / ramper
kräischen kräischt gekrasch weinen / pleurer
kréien kritt krut krit kritt kriegen / recevoir,obtenir
lafen leeft *léif gelaf laufen / courir
leeën leet geluecht legen / poser
leiden leit gelidden leiden / souffrir
leien läit louch léich geleeën liegen / êre couché, se trouver
léien litt gelunn lügen / mentir
liesen liest gelies lesen / lire
loossen léisst *louss *léiss gelooss lassen / laisser
maachen mécht *mouch *méich gemaach machen / faire
meiden meit gemidden meiden / éviter
miessen miesst gemiess messen / mesurer
missen muss musst misst missen / gemisst müssen / devoir
mussen muss musst misst mussen / gemusst müssen / devoir
nennen nennt genannt nennen / appeler
netzen netzt genat gießen / arroser
päifen päift gepaff pfeifen / siffler
paken peekt gepaakt packen / boucler (les valises)
quëllen quëllt gequollen quellen / jaillir, couler, enfler
räissen räisst gerass reißen / déchirer
rafen reeft geraf aufheben, raffen / ramasser
reiden reit geridden reiten / aller à  cheval
reiwen reift geriwwen reiben / frotter
réngen réngt gerongen ringen / lutter
rennen rennt gerannt rennen / courir
rënnen rënnt geronnen runden / arrondir
rënnen rënnt geronnen rinnen / ruisseler
richen richt geroch riechen, stinken / sentir
roden rot geroden raten / conseiller, deviner
roden réit geroden raten / conseiller, deviner
ruffen rifft *réiff geruff rufen / appeler
sangen séngt gesongen singen / chanter
saufen säift gesoff saufen / boire (bêe ou excessivement)booze
saufen sëft gesoff saufen / boire (bêe ou excessivement)booze
schäissen schäisst geschass scheißen / chier
schätzen schätzt geschat schätzen / apprécier
schëdden schëtt geschott schütten / verser
schéissen schéisst geschoss schießen / tirer
schënnen schënnt geschannt schinden / harasser
schieren schiert geschuer scheren / tondre
schläichen schläicht geschlach schleichen / glisser
schläifen schläift geschlaff schleifen / meuler qc.
schläissen schläisst geschlass schleißen, spalten / fendre en long
schléissen schléisst geschloss schließen, schlussfolgern / fermer, conclure
schléngen schléngt geschlongen schlingen / passer
schloen schléit geschloen schlagen / battre
schlofen schléift *schléif geschlof schlafen / dormir
schmäissen schmäisst geschmass werfen / jeter
schmëlzen schmëlzt geschmolt schmelzen / fondre
schnäizen schnäizt geschnaut schnäuzen / se moucher
schneiden schneit geschnidden schneiden / couper
schreiwen schreift geschriwwen schreiben / écrire
schwätzen schwätzt geschwat reden / parler
schwammen schwëmmt geschwommen schwimmen / nager
schwëllen schwëllt geschwollen schwellen / gonfler
schwieren schwiert geschwuer schwören / jurer
sénken sénkt gesonk sinken / couler, baisser
setzen setzt gesat setzen / poser
sëtzen sëtzt souz séiz gesiess sitzen / être assis
sinn ass war wier gewiescht sein / être
soen seet sot gesot sagen / dire
sollen soll sollt sollt sollen sollen / devoir
späizen späizt gespaut spucken / cracher
spären späert gespaart sperren / barrer
spannen spënnt gesponnen spinnen / filer qc.
spieren spiert gespuert spüren / sentir
spläissen spläisst gesplass spleissen, der Länge nach spalten /
sprangen spréngt gesprongen springen / sauter
spriechen sprécht gesprach sprechen / dire
steigen steigt gestigen steigen / monter
stellen stellt gestallt stellen / poser
sténken sténkt gestonk stinken / puer
stiechen stécht *stouch *stéich gestach stechen / percer
stielen stielt gestuel stehlen / voler
stierwen stierft gestuerwen sterben / mourir
stoen steet stoung stéing gestanen stehen / êre debout
stoussen stéisst *stéiss gestouss stoßen / pousser
sträichen sträicht gestrach streichen / peindre
streiden streit gestridden streiten / quereller
treffen trëfft getraff treffen / rencontrer
trëllen trëllt getrollt fallen, stolpern / tomber, trébucher
trieden trëtt getrueden / getratt treten / marcher
verdierwen verdierft verduerwen verderben / gâcher
verdréissen verdréisst verdross verdrießen / chagriner, contrarier
vergiessen vergësst *vergéiss vergiess vergessen / oublier
verléieren verléiert verluer verlieren / perdre
verschwannen verschwënnt verschwonnen verschwinden / disparaître
verzeien verzeit verzien verzeihen / pardonner
wäerten wäert gewäert werten / estimer
wäerten wäert none werden /
wäichen wäicht gewach weichen / éviter?
weien weit gewien wiegen / peser
weisen weist gewisen zeigen / montrer
wëllen wëll(t) wollt wéilt wëllen wollen / vouloir
wennen wennt gewannt wenden / tourner
werfen wërft geworf werfen / jeter
wëssen weess wosst / wousst wéisst gewosst wissen / savoir
wuessen wiisst gewuess wachsen / croître
zéien zitt zouch zéich gezunn ziehen / tirer
zwéngen zwéngt gezwongen zwingen / obliger, forcer

© 2008-2010 Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises, Université du Luxembourg, Peter Gilles